Pod koniec maja 2018 r. wejdzie w życie europejskie Rozporządzenie o ochronie danych osobowych (RODO), które zastąpi dotychczasową dyrektywę regulującą tę kwestię, oraz obecnie obowiązującą polską ustawę o ochronie danych osobowych. Zmiany obejmą także reguły przetwarzania danych osobowych pracowników. Projekt Ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę o ochronie danych osobowych, został opublikowany 12 września 2017 r.
Zmiany prawa dotyczące przetwarzania danych osobowych pracowników, były długo oczekiwane przez pracodawców. Dotychczasowy stan prawny bardzo często nie przystawał do wymagań i realiów współczesnego stosunku pracy. Nie pomagały także zachowawcze orzeczenia niektórych sądów podważających możliwość wywołania skutków prawnych przez zgodę pracownika na przetwarzanie jego niektórych danych osobowych.
Dane osobowe pracownika
W dotychczasowym stanie prawnym art. 22(1) §1 Kodeksu pracy w przewidywał, że pracodawca może żądać od kandydata do pracy (lub pracownika) podania: jego imion i nazwiska, imion jego rodziców, daty urodzenia, miejsca zamieszkania i adresu do korespondencji, wykształcenia, przebiegu dotychczasowego zatrudnienia.
NOWOŚĆ na Infor.pl: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!
Dodatkowo, § 2 tego przepisu pozwala na żądanie od pracownika podania jego innych danych osobowych, a także imion i nazwisk oraz dat urodzenia dzieci pracownika, jeżeli podanie takich danych jest konieczne ze względu na korzystanie przez pracownika ze szczególnych uprawnień przewidzianych w przepisach prawa pracy. Ponadto, pracodawca może także domagać się podania numeru PESEL.
W przypadku innych danych osobowych, Kodeks pracy zezwala na ich żądanie pod warunkiem, że obowiązek ich przekazania pracodawcy wynika z innych przepisów.
Planowane zmiany w dużym stopniu wychodzą naprzeciw oczekiwaniom pracodawców, między innymi poprzez zaktualizowanie listy danych, których podania będzie można wymagać od pracowników. Na podstawie nowego art. 22(1) §1 Kodeksu pracy pracodawca będzie mógł w dalszym ciągu żądać: imion i nazwiska pracownika, daty urodzenia, adresu do korespondencji, wykształcenia, przebiegu dotychczasowego zatrudnienia. Nowością jest dodanie do tej listy adresu poczty elektronicznej albo numeru telefonu przy jednoczesnym usunięciu z niej imion rodziców pracownika.
Ponadto jeśli pracownik nie ma numeru PESEL, pracodawca będzie mógł domagać się podania rodzaju i numeru dokumentu tożsamości pracownika.
Jednak najważniejsza zmiana wynikać będzie z nowo dodanego art. 22(2) §1 Kodeksu pracy. Przepis ten expressis verbis pozwala na przetwarzanie innych danych pracownika czy kandydata do pracy, niż te wyliczone w art. 22(1) §1 i 2, jeśli pracownik albo kandydat wyrazi na to zgodę (na piśmie lub elektronicznie) i jednocześnie dane te dotyczą stosunku pracy. W przypadku danych biometrycznych pracodawca będzie mógł je przetwarzać, jeśli dotyczą one stosunku pracy i wyłącznie w odniesieniu do pracowników, a więc nie kandydatów do pracy. Jednocześnie warunkiem legalności przetwarzania danych biometrycznych będzie zgoda pracownika. Wyjątkiem od tej nowej zasady będą dane osobowe dotyczące nałogów, stanu zdrowia, życia seksualnego i orientacji seksualnej pracownika lub kandydata. Tych danych pracodawcy nie będzie wolno przetwarzać, nawet gdyby pracownik (kandydat) wyraził na to zgodę.
Monitoring pracodawców
Kolejną nowością w Kodeksie pracy będzie art. 22(4), który będzie stanowić podstawę prawną do monitoringu pracowników. Zgodnie z nim monitoring będzie mógł być stosowany dla zapewnienia bezpieczeństwa pracowników lub ochrony mienia, lub zachowania w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Zabronione będzie natomiast stosowanie monitoringu w celu kontroli wykonywania pracy przez pracowników, jak również monitorowanie pomieszczeń niesłużących do wykonywania pracy, np. pomieszczeń sanitarnych, szatni, stołówek lub palarni.
Można mieć wątpliwości co do sposobu sformułowania przepisu o zakazie stosowania monitoringu w pomieszczeniach niesłużących do wykonywania pracy. O ile w przypadku pomieszczeń sanitarnych i szatni jest to uzasadnione, to na przykład monitorowanie korytarzy czy ciągów komunikacyjnych w ogóle, wejść i wyjść do pomieszczeń i budynków, a także stołówek i palarni nie jest raczej nadmierną ingerencją w sferę prywatności pracowników. Natomiast brak możliwości stosowania monitoringu w tych miejscach może tworzyć poważne luki w systemach ochrony stosowanych przez pracodawców.
Projektowane zmiany są obecnie na etapie prac w Ministerstwie Cyfryzacji. Jest to dopiero początek ścieżki legislacyjnej, zatem trudno przewidzieć, czy wejdą w życie w obecnym kształcie. Natomiast już teraz można zakładać, że nowe przepisy powinny zacząć obowiązywać w maju 2018 r. ponieważ na koniec maja planowane jest wejście w życie nowego europejskiego rozporządzenia o ochronie danych osobowych.