Wypowiedzenie umowy o pracę oznacza jednostronne oświadczenie woli jednej ze stron (pracownika lub pracodawcy) z zachowaniem ustawowego lub umownego okresu wypowiedzenia (art. 30 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy).
- Okres wypowiedzenia - ile wynosi?
- Bieg okresu wypowiedzenia - jak liczyć
- Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy i dni na poszukiwanie pracy
- Przykłady obliczeń
- Zmiany istotne od 2023 r. i ich znaczenie
Okres wypowiedzenia stanowi czas od złożenia oświadczenia aż do rozwiązania stosunku pracy. Jego długość zależy od:
- rodzaju umowy (umowa na okres próbny, na czas określony, na czas nieokreślony)
- stażu pracy (u tego pracodawcy)
- ewentualnych postanowień umownych (o ile nie są mniej korzystne niż prawo)
- szczególnych sytuacji przewidzianych przepisami (np. likwidacja, upadłość pracodawcy)
Zasady biegu okresu wypowiedzenia opierają się na regulacjach Kodeksu pracy, a także – przez analogię – na przepisach Kodeksu cywilnego (art. 300 Kodeksu pracy i art. 111 Kodeksu cywilnego).
Okres wypowiedzenia - ile wynosi?
Poniżej zestawienie standardowych okresów wypowiedzenia (regulowanych przepisami Prawa pracy):
Rodzaj umowy / sytuacja | Okres wypowiedzenia |
|---|---|
Umowa na okres próbny | 3 dni robocze, gdy okres próbny ≤ 2 tygodnie 1 tydzień, gdy okres próbny > 2 tygodnie, lecz < 3 miesiące 2 tygodnie, gdy okres próbny = 3 miesiące |
Umowa na czas określony / umowa na czas nieokreślony | 2 tygodnie — jeśli zatrudnienie u danego pracodawcy < 6 miesięcy 1 miesiąc — jeśli zatrudnienie ≥ 6 miesięcy, lecz < 3 lata 3 miesiące — jeśli zatrudnienie ≥ 3 lata |
Uwagi:
- Do okresu zatrudnienia „u danego pracodawcy” wlicza się – co do zasady – tylko okresy zatrudnienia u tego samego pracodawcy. Wyjątek stanowią sytuacje przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę (art. 23¹ KP) lub inne regulacje przewidujące przejęcie obowiązków pracowniczych przez nowego pracodawcę — wówczas okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy może być uznany za ciągły.
- Dopuszczalne są postanowienia umowne korzystniejsze dla pracownika. Na przykład, w przypadku stanowisk związanych z odpowiedzialnością materialną, strony mogą przewidzieć (w umowie) dłuższy okres wypowiedzenia niż ustawowy – np. 1 miesiąc przy zatrudnieniu < 6 miesięcy lub 3 miesiące dla zatrudnienia ≥ 6 miesięcy.
- W przypadku wypowiedzenia przez pracodawcę umowy na czas określony (od 26 kwietnia 2023 r.) obowiązuje wymóg podania przyczyny wypowiedzenia (tak jak w przypadku umowy na czas nieokreślony).
Bieg okresu wypowiedzenia - jak liczyć
Aby prawidłowo określić moment rozpoczęcia i zakończenia okresu wypowiedzenia, należy uwzględnić następujące reguły:
- Dzień złożenia wypowiedzenia
Dzień, w którym złożono oświadczenie wypowiedzenia, nie wlicza się do biegu okresu wypowiedzenia. - Okres wypowiedzenia liczony w dniach (3-dniowy)
- Bieg rozpoczyna się następnego dnia po złożeniu wypowiedzenia
- Wlicza się dni robocze (tj. wyłącza się niedziele i święta ustawowe), przy czym sobota może być dniem roboczym, jeśli taka jest organizacja pracy.
- Okres kończy się z upływem ostatniego dnia roboczego w ramach trzech dni roboczych (nie „dni kalendarzowych”).
- Okres wypowiedzenia liczony w tygodniach (1- lub 2-tygodniowy)
- Okresy wypowiedzenia wyrażone w tygodniach rozpoczynają swój bieg od pierwszej niedzieli następującej po dniu złożenia wypowiedzenia (nawet jeśli poprzedni dzień był roboczym).
- Kończą się w sobotę (końcem tygodnia) po upływie odpowiedniej liczby tygodni.
- W okresie tygodniowym nie pomija się dni świątecznych czy niedziel (wszystkie dni w tygodniu są wliczane w okres).
- Okres wypowiedzenia liczony w miesiącach (1- lub 3-miesięczny)
- Niezależnie od dnia złożenia wypowiedzenia, okresy wypowiedzenia wyrażone w miesiącach rozpoczynają się od pierwszego dnia następnego miesiąca kalendarzowego i trwają pełne miesiące kalendarzowe.
- Okres kończy się ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego po upływie wskazanej liczby miesięcy.
- Szczególne reguły skrócenia okresu wypowiedzenia
- Jeżeli rozwiązanie umowy następuje z przyczyn likwidacji, upadłości pracodawcy lub przy innych przyczynach niezależnych od pracowników, pracodawca może jednostronnie skrócić 3-miesięczny okres wypowiedzenia, nie jednak poniżej 1 miesiąca. W takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie za pozostały okres wypowiedzenia.
- Strony mogą porozumieć się co do wcześniejszego rozwiązania umowy pomimo trwania okresu wypowiedzenia – zmiana terminu nie zmienia natury rozwiązania (jako wypowiedzenia).
Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy i dni na poszukiwanie pracy
Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy (odpłatne)
W czasie trwania okresu wypowiedzenia pracodawca może zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy (przy zachowaniu prawa do wynagrodzenia). Jest to często wykorzystywane rozwiązanie, gdy pracodawca nie chce, by pracownik świadczył pracę do samego końca umowy.
Dni wolne na poszukiwanie nowej pracy (dla wypowiedzenia przez pracodawcę)
Jeśli wypowiedzenie następuje ze strony pracodawcy, pracownik ma prawo do tzw. zwolnienia od pracy na poszukiwanie nowej pracy (2 albo 3 dni robocze), przy zachowaniu prawa do wynagrodzenia.
- Przy okresie wypowiedzenia 2-tygodniowym lub 1-miesięcznym – 2 dni robocze
- Przy trzymiesięcznym okresie wypowiedzenia – 3 dni robocze
Przykłady obliczeń
Poniżej kilka zaktualizowanych przykładów, ilustrujących, jak prawidłowo liczyć okres wypowiedzenia:
- 3-dniowy okres wypowiedzenia (umowa próbna ≤ 2 tygodnie)
Pracownik złożył wypowiedzenie w piątek (dzień 0). Okres zaczyna biec w sobotę (jeśli sobota jest robocza), następnie poniedziałek i wtorek. Jeżeli niedziela lub święto przypada w tych dniach, są pomijane.
Umowa rozwiązuje się we wtorek. - 2-tygodniowy okres wypowiedzenia
Wypowiedzenie złożono w środę. Okres rozpoczyna się od niedzieli (najbliższej po złożeniu), kończy się w sobotę za dwa tygodnie. - 1-miesięczny okres wypowiedzenia
Wypowiedzenie złożono 20 czerwca. Okres rozpoczyna się 1 lipca i trwa do 31 lipca. - 3-miesięczny okres wypowiedzenia
Wypowiedzenie złożono 15 marca. Okres rozpoczyna się 1 kwietnia i kończy 30 czerwca. - Skrócenie trzymiesięcznego okresu przy likwidacji pracodawcy
Pracownik miał prawo do 3-miesięcznego okresu, ale z uwagi na likwidację zakładu, pracodawca skrócił okres do 1 miesiąca (zgodnie z dopuszczalnym minimum). Pracownikowi należy się odszkodowanie za pozostałe dwa miesiące (wynagrodzenie za ten czas) będące w „wyciętym” okresie.
Zmiany istotne od 2023 r. i ich znaczenie
- Przyczyna wypowiedzenia umowy na czas określony
Od 26 kwietnia 2023 r. pracodawca wypowiadając umowę na czas określony musi podać przyczynę wypowiedzenia — analogicznie jak w przypadku umowy na czas nieokreślony. - Możliwość skrócenia 3-miesięcznego okresu przez pracodawcę
W przypadku likwidacji, upadłości lub przy innych przyczynach niezależnych, pracodawca może jednostronnie skrócić 3-miesięczny okres wypowiedzenia do 1 miesiąca, z obowiązkiem wypłaty odszkodowania za czas skrócony.