Co do zasady, w jednym zakładzie pracy powinien obowiązywać jeden okres rozliczeniowy, a przepisy wewnątrzzakładowe powinny precyzyjnie określać jego długość oraz moment rozpoczęcia. W praktyce taka zasada dobrze sprawdza się w niedużych zakładach pracy, natomiast rzeczywiście może okazać się kłopotliwa w firmach zatrudniających kilkuset lub nawet kilka tysięcy pracowników. Stąd też nie ma przeszkód do stosowania różnych systemów czasu pracy, a w konsekwencji różnych okresów rozliczeniowych dla poszczególnych grup pracowników. Przy czym grupy pracowników objęte różnymi systemami czasu pracy oraz różnymi okresami rozliczeniowymi nie powinny być wyróżniane przypadkowo, lecz na podstawie specyfiki wykonywanej pracy. W takim przypadku nic nie stoi na przeszkodzie, aby podzielić pracowników, uwzględniając strukturę organizacyjną przedsiębiorstwa, np. działami czy wydziałami, w zależności od tego, czym się zajmują poszczególne jednostki organizacyjne. Przykładowo, pracownicy działu handlowego mogą być zatrudnieni w podstawowym systemie czasu pracy w 4-miesięcznym okresie rozliczeniowym, pracownicy działu produkcji pracują w systemie równoważnego czasu pracy z możliwością wydłużenia czasu pracy do 12 godzin na dobę w 3miesięcznym okresie rozliczeniowym, a pracownicy ochrony w systemie równoważnym z możliwością wydłużenia czasu pracy do 24 godzin w 1-miesięcznym okresie rozliczeniowym.
Precyzyjne określenie systemu i rozkładu czasu pracy oraz przyjętego okresu rozliczeniowego z uwzględnieniem specyfiki pracy w przepisach wewnątrzzakładowych (np. obwieszczeniu, regulaminie pracy, układzie zbiorowym pracy) jest niezbędne. Jest to niezwykle istotna kwestia z punktu widzenia właściwego rozliczenia czasu pracy pracowników, a w konsekwencji również sprawdzenia, czy wymiar czasu pracy poszczególnych pracowników został właściwie ustalony, rozplanowany i przepracowany (tj. czy praca w godzinach nadliczbowych występowała w danym okresie rozliczeniowym, a jeśli tak, to czy została należycie zrekompensowana - czasem wolnym lub stosownym dodatkiem). Sposób liczenia wymiaru czasu pracy jest ściśle powiązany z okresem rozliczeniowym (art. 130 k.p.).
Zasadą jest, że czas pracy pracownika nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy w przyjętym w zakładzie pracy okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy (art. 129 § k.p.).
W drodze wyjątku od powyższej zasady dozwolone jest jednak wydłużenie dobowego wymiaru czasu pracy w stosunku do pracowników zatrudnionych w równoważnych systemach czasu pracy, systemie skróconego tygodnia pracy oraz systemie weekendowym (art. 135-138, 143 i 144 k.p.).
Na tej samej zasadzie dozwolone jest także wydłużanie okresu rozliczeniowego do 6 miesięcy w rolnictwie, hodowli i przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób, a jeżeli jest to dodatkowo uzasadnione nietypowymi warunkami organizacyjnymi lub technicznymi mającymi wpływ na przebieg procesu pracy - nawet do 12 miesięcy. Jednak wydłużonych okresów rozliczeniowych nie można zastosować do pracowników zatrudnionych w równoważnych systemach czasu pracy (art. 129 § 2 k.p.).
Odpowiedziała Cecylia Bodek