Nadgodziny przed godzinami pracy – zakłady z ustalonymi godzinami pracy
Kluczem przy rozliczaniu nadgodzin jest zarówno norma dobowa, jak i doba pracownicza.
W zakładzie pracy o ustalonych godzinach pracy (np. 9:00 – 17:00) pracownik, który zgodnie z harmonogramem rozpoczął swoją pracę o godzinie 9:00, nie powinien rozpoczynać jej kolejnego dnia wcześniej niż o godzinie 9:00 (po upływie 24 godzin od rozpoczęcia pracy w dniu poprzednim). Jeżeli ten sam pracownik rozpocznie pracę np. o godzinie 8:00 i będzie kontynuował ją aż do godziny 17:00, to przysługuje mu jedna nadgodzina.
O nadgodzinach nie możemy mówić, gdy pracownik przykładowo odrabia wyjście prywatne w godzinach pracy.
Jeżeli pracownik rozpocznie pracę o godzinie 8:00, ale tego dnia przepracuje 8 godzin, wówczas nie należy naliczać mu nadgodzin, gdyż nie doszło do naruszenia normy dobowej. Naruszona za to została doba pracownicza. Samo naruszenie doby pracowniczej nie upoważnia pracownika do żadnych roszczeń względem pracodawcy, ale wiąże się z potencjalnymi konsekwencjami dla pracodawcy - grzywną w razie kontroli Państwowej Inspekcji Pracy (art. 281 §1 ust. 5 KP).
Dodatkowo należy pamiętać, że zgodnie z art. 132 §1 KP pracownikowi w każdej dobie przysługuje prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku.
Nadgodziny przed godzinami pracy – zakłady o ruchomym czasie pracy
W zakładach z ruchomym czasem pracy pracownik zobowiązuje się przepracować 8 godzin w ciągu doby. W związku z tym jego czas przyjścia do pracy może się różnić każdego dnia. Należy jednak pamiętać, aby pracownik rozpoczynał pracę w ustalonym przez pracodawcę przedziale czasowym, jak np. 7:00 – 9:00 (zgodnie z art. 140(1) §1 KP). W takim harmonogramie powstanie nadgodzin przed godzinami pracy jest bardzo mało prawdopodobne i znacznie częstszym zjawiskiem są tu nadgodziny po godzinach pracy.
Nadgodziny przed godzinami pracy – inne systemy czasu pracy
W niektórych systemach, jak np. w równoważnym systemie czasu pracy, pracownik może wykonywać pracę powyżej 8 godzin na dobę i nie wiąże się to automatycznie z powstaniem nadgodzin. Sytuacja wygląda inaczej, jeśli pracownik przyjdzie do pracy wcześniej i rozpocznie pracę drugi raz w tej samej dobie pracowniczej. W takim przypadku wystąpią nadgodziny przed godzinami pracy.
Nadgodziny przed godzinami pracy – praca w godzinach nocnych
Zgodnie z art. 151(7) KP pora nocna to godziny w przedziale między 21:00 a 7:00 następnego dnia. Co więcej, w myśl art. 151(1) §1 ust. 1 lit. a) KP pracownikowi, który pracował w godzinach nocnych, należy się dodatek za nadgodziny 100%. Każda nadgodzina przepracowana w porze nocnej powinna zostać rozliczona zgodnie z powyższą zasadą, również przed godzinami pracy.