Praca zdalna podczas pandemii
Globalna pandemia Covid-19 zmusiła świat do zmian, jakich nikt się nie spodziewał. Ustawodawcy musieli dotychczasowe przepisy dostosować do obecnie panującej sytuacji, w tym często zmuszeni byli do tworzenia kompletnie nowych rozwiązań prawnych.
Przede wszystkim po raz pierwszy w polskim prawie zostało wprowadzone pojęcie pracy zdalnej. Szybka reakcja ustawodawcy na zagrożenie wynikające z Covid-19 powoduje jednak wiele trudności, które mają związek z niedopracowanymi przepisami.
Praca zdalna a odpoczynek pracowników
Głównym problemem, z jakim mierzą się pracodawcy, to zachwianie czasu pracy oraz naruszenie prawa do odpoczynku pracowników. Pracodawcy często wymagają od pracowników świadczenia pracy poza godzinami pracy, tj. piszą emaile czy dzwonią do pracowników po teoretycznie zakończonej pracy, a także w trakcie urlopów. W rzeczywistości jednak „czas zakończenia pracy” jest w obecnych czasach terminem bliżej niesprecyzowanym. Poprzez wprowadzenie pracy zdalnej, zacierają się granice pomiędzy „czasem wolnym” a „pracą”.
Problem zauważyły niektóre kraje europejskie, które postanowiły uregulować tę materię. Także w samej Unii Europejskiej rozpoczęto debaty nad uregulowaniem nowego prawa – prawa do bycia offline.
Prawo do odpoczynku w Kodeksie pracy
W Kodeksie pracy określone zostały dokładne limity i ograniczenia, których pracodawca zobowiązany jest przestrzegać, w tym uregulowane są dosyć szczegółowo zagadnienia związane z czasem pracy, prawem do odpoczynku dobowego i tygodniowego pracownika oraz prawem do odpoczynku urlopowego. Wydaje się, że obecne uregulowania są wystarczające. Jednak życie, a zwłaszcza nowa sytuacja na świecie weryfikuje przepisy na nowo.
Praca zdalna a pozwy o wynagrodzenie za nadgodziny
W związku z powyższym do sądów pracy zaczęło trafiać wiele pozwów, których przedmiotem jest zapłata za pracę w godzinach nadliczbowych. Pozwy najczęściej wnoszą byli pracownicy. Co ciekawe pracownicy nie domagają się stwierdzenia, iż pracodawca naruszył prawo do odpoczynku oraz przepisy czasu pracy, tylko pragną uzyskać należne im wynagrodzenie za nadgodziny.
Podsumowując, nie ulega wątpliwości, iż potrzebne jest uregulowanie możliwości świadczenia pracy w formie zdalnej, zwłaszcza określenie jasnych zasad współpracy pomiędzy pracownikiem a pracodawcą, ponieważ ta forma zatrudnienia jest coraz bardziej popularna. Konieczna jest także analiza problemu nadgodzin w pracy zdalnej i wypracowanie rozsądnych rozwiązań.
Jakie rozwiązania dla pracodawcy?
Pracodawcom rekomendujemy stosowanie sprawnego systemu monitorowania czasu pracy pracowników oraz dokumentowanie faktycznych nadgodzin. Przede wszystkim za nadgodziny może być uznany czas pracy, który pracownik przepracował w konsekwencji polecenia pracodawcy. Z tego względu niezwykle istotne jest prowadzenie regularnej dokumentacji czasu pracy pracowników. Ponadto zalecamy monitorowanie nadchodzących zmian, zwłaszcza w Kodeksie pracy dotyczących pracy zdalnej. Oczekiwane zmiany będą miały istotny wpływ na funkcjonowanie wielu firm, które obecnie korzystają, ale może też w przyszłości będą korzystać z pracy zdalnej.
Karolina Bogumił-Łagowska, radca prawny, szef praktyki prawa pracy w Kancelarii CZUBLUN TRĘBICKI
Natalia Żyżylewska, aplikantka radcowska w Kancelarii CZUBLUN TRĘBICKI