W jaki sposób ustala się przekroczenie 40-godzinnej przeciętnej normy
tygodniowej w przypadku rozliczania pracy w godzinach nadliczbowych w
okresie rozliczeniowym?
RADA
Zgodnie z definicją pracy w godzinach nadliczbowych zawartą w art. 151 k.p. jest nią praca przekraczająca nie tylko normę dobową 8 godzin, lecz także normę tygodniową, a mianowicie przeciętnie 40 godzin na tydzień. Przeciętną normę ustala się, biorąc pod uwagę obowiązujący pracownika okres rozliczeniowy. Aby dokonać rozliczenia pracy w godzinach nadliczbowych, należy przede wszystkim ustalić liczbę godzin, które zostały uznane za godziny dobowe i jako takie wynagrodzone pracownikowi.
UZASADNIENIE
Za daną godzinę pracy nadliczbowej przysługuje jeden dodatek, dlatego istotne jest, aby, rozliczając czas pracy, oddzielić godziny pracy nadliczbowej na dobę i godziny pracy nadliczbowej z przekroczenia normy średniotygodniowej.
UZASADNIENIE
Za daną godzinę pracy nadliczbowej przysługuje jeden dodatek, dlatego istotne jest, aby, rozliczając czas pracy, oddzielić godziny pracy nadliczbowej na dobę i godziny pracy nadliczbowej z przekroczenia normy średniotygodniowej.
Aby ustalić, czy doszło do przekroczenia normy średniotygodniowej, należy:
• od liczby godzin faktycznie przepracowanych w ciągu okresu rozliczeniowego odjąć liczbę godzin przepracowanych wynikających z tytułu przekroczenia normy dobowej,
• od wyniku odjąć iloczyn 8 godzin i liczby dni wykraczających poza pełne tygodnie okresu rozliczeniowego, przypadające od poniedziałku do piątku,
• uzyskany wynik podzielić przez pełną liczbę tygodni okresu rozliczeniowego.
Jeżeli uzyskany wynik jest wyższy niż 40, oznacza to, że wystąpiła praca w godzinach nadliczbowych z tytułu przekroczenia normy średniotygodniowej.
Wartość przekraczającą 40 godzin należy pomnożyć przez liczbę pełnych tygodni występujących w okresie rozliczeniowym. Za te godziny należy wypłacić pracownikowi dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych w wysokości 100% za każdą godzinę.
Należy jednocześnie zaznaczyć, że nieprawidłowe jest ustalenie pracy w godzinach nadliczbowych wynikających z przekroczenia przeciętnej normy tygodniowej w sposób polegający na ustalaniu różnicy między liczbą faktycznie przepracowanych godzin przez pracownika w okresie rozliczeniowym i obowiązującego wymiaru czasu pracy w okresie rozliczeniowym.
Ten uproszczony sposób ustalania średniotygodniowych godzin nadliczbowych nie uwzględnia zasady przeciętności.
Należy zaznaczyć, że rozliczenie normy średniotygodniowej może być dokonane także w trakcie okresu rozliczeniowego, jeżeli w trakcie tego okresu doszło do ustania stosunku pracy. Taka sytuacja także może generować pracę w godzinach nadliczbowych, mimo że nie doszło do pracy w godzinach nadliczbowych w wymiarze dobowym.
Zgodnie z art. 1516 k.p. w razie ustania stosunku pracy przed upływem okresu rozliczeniowego pracownikowi przysługuje, oprócz normalnego wynagrodzenia, prawo do dodatku, o którym mowa w art. 1511 § 1 k.p., czyli 100%, jeżeli w okresie od początku okresu rozliczeniowego do dnia ustania stosunku pracy pracował w wymiarze godzin przekraczającym normy czasu pracy, o których mowa w art. 129 k.p.