Czy zgodnie z zapowiedziami będzie miała miejsce nowa jakość kształcenia zawodowego w Polsce, co wpłynie też na rynek pracy? Czy dzięki Branżowym Centrom Umiejętności jakość polskiej edukacji się podniesie? Prezydent RP Andrzej Duda podpisał ustawę o zmianach w oświacie.
- Zmiany w prawie oświatowym
- Czym są Branżowe Centra Umiejętności?
- Czym będą zajmowały się BCU?
- Inne ważne zmiany w ustawie
- W jakich dziedzinach będą utworzone Branżowe Centra Umiejętności?
- Jakie rodzaje działalności będą prowadziły Branżowe Centra Umiejętności?
- Kiedy wchodzi w życie ustawa?
Zmiany w prawie oświatowym
W dniu 5 września 2023 r. Prezydent RP Andrzej Duda podpisał ustawę z dnia 30 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (dalej jako: ustawa).
Skąd wynikają zmiany? Z planu: kadry dla nowoczesnej gospodarki – poprawa dopasowania umiejętności i kwalifikacji do wymogów rynku pracy w związku z wdrażaniem nowych technologii w gospodarce oraz zieloną i cyfrową transformacją, ujętej w Krajowym Planie Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO), przyjętym przez Radę Ministrów 30 kwietnia 2021 r.
Ministerstwo Edukacji i Nauki, wbrew powszechnym opiniom wskazuje, że kształcenie zawodowe i branżowe znacznie się zmieniło: 58,5% młodych ludzi po szkole podstawowej wybiera kształcenie branżowe i techniczne.
Ustawa wprowadza zmiany m.in. w:
- ustawie z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 900, 1672 i 1718);
- ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2023 r. poz. 984, 1234, 1586 i 1672);
- ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2022 r. poz. 2230 oraz z 2023 r. poz. 1234);
- ustawie z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (Dz. U. z 2020 r. poz. 226);
- W ustawie z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2023 r. poz. 742, 1088, 1234 i 1672);
- i innych.
Głównym celem ustawy jest wsparcie i dostosowanie do potrzeb rynku pracy systemu kształcenia zawodowego w Polsce, który nie ma aktualnie najlepszych opinii. Zmiana jest zasadnicza ponieważ powstanie sieć branżowych centrów umiejętności.
Czym są Branżowe Centra Umiejętności?
Branżowe Centra Umiejętności (BCU) to ogólnopolskie ośrodki kształcenia, szkolenia i egzaminowania, dostępne dla uczniów, studentów, doktorantów, pracowników branż oraz innych osób uczących się. Branżowe centra umiejętności mają zajmować się szeroko rozumianymi działaniami edukacyjnymi i szkoleniowymi, a także będą łączyć edukację z biznesem, upowszechniać innowacje oraz nowe technologie w danej branży.
BCU mają angażować poszczególne branże w rozwój umiejętności oraz wspierających współpracę między kształceniem zawodowym (w tym na poziomie szkolnictwa wyższego) a biznesem.
Branżowe Centra Umiejętności będą łączyły poszczególne branże, pracodawców, szkoły i uczelnie. Jednostki te pozwolą na kształcenie zarówno młodzieży, jak i dorosłych. Umożliwią również podnoszenie kwalifikacji nauczycieli, dając dostęp do najnowocześniejszych w danej dziedzinie technologii.
W latach 2023–2028 ogólnopolską sieć branżowych centrów umiejętności, tworzą branżowe centra umiejętności wyłonione w drodze konkursu „Utworzenie i wsparcie funkcjonowania 120 branżowych centrów umiejętności (BCU), realizujących koncepcję centrów doskonałości zawodowej (CoVEs).
Czym będą zajmowały się BCU?
Do głównych zadań BCU należą:
- branżowe szkolenia dla uczniów, studentów, doktorantów, wykładowców i przedstawicieli firm;
- łączenie edukacji z biznesem;
- transfer wiedzy i nowych technologii;
- doradztwo zawodowe i promocja zawodów.
Inne ważne zmiany w ustawie
W ustawie zmieniono:
- zasady przeprowadzenia egzaminu ośmioklasisty, egzaminu maturalnego i egzaminu zawodowego;
- podjęcia zatrudnienie w Centralnej Komisji Egzaminacyjnej lub okręgowej komisji egzaminacyjnej przez nauczyciela akademickiego;
- zasady dotyczące wydawania dyplomów ukończenia studiów, dyplomów doktorskich i habilitowanych;
- zasady generowania poświadczeń elektronicznych dyplomów ukończenia studiów i suplementów, dyplomów doktorskich i dyplomów habilitacyjnych przez Portal Edukacji i Nauki;
- nazwę Uniwersytetu Pedagogicznemu im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie na Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, która nastąpi z dniem 1 października 2023 r.
W jakich dziedzinach będą utworzone Branżowe Centra Umiejętności?
automatyka, robotyka, mechatronika, przemysł motoryzacyjny, przemysł lotniczy, energetyka odnawialna, transport, spedycja i logistyka, czy przetwórstwo spożywcze.
Jakie rodzaje działalności będą prowadziły Branżowe Centra Umiejętności?
Jak podaje Ministerstwo Edukacji i Nauki, BCU będą prowadziły cztery rodzaje działalności:
- Edukacyjno-szkoleniową, m.in. w postaci:
- branżowych szkoleń zawodowych dla uczniów i studentów, firmowanych i certyfikowanych przez branżę, dotyczących najbardziej aktualnych rozwiązań w danej dziedzinie,
- przygotowania nowych kwalifikacji sektorowych dla osób dorosłych zainteresowanych uzyskaniem kwalifikacji lub przekwalifikowaniem się,
- kursów przygotowujących do uzyskania kwalifikacji sektorowej,
- egzaminów zawodowych i egzaminów prowadzących do potwierdzenia kwalifikacji sektorowych,
- szkoleń branżowych dla nauczycieli zawodu
- wspierającą współpracę szkół, placówek i uczelni z pracodawcami,
- innowacyjno-rozwojową, upowszechniającą wiedzę, innowacje i nowe technologie oraz transformację ekologiczną i cyfrową,
- wspierającą realizację doradztwa zawodowego dla uczniów i aktywizację zawodową studentów, doktorantów i absolwentów studiów.
Kiedy wchodzi w życie ustawa?
Co do zasady ustawa ma wejść w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.