Jak podtrzymać wysoką motywację do pracy wśród podwładnych?

Paweł Smółka
rozwiń więcej
Jako menedżer dobrze wiem, jak ważny dla efektywności pracy zespołu jest wysoki poziom motywacji wśród jego członków. O motywowaniu podwładnych mówi się wiele, lecz mam wrażenie, że zbyt często podkreśla się kwestię podwyższania motywacji, natomiast tylko sporadycznie porusza się temat utrzymania jej na pożądanym poziomie. Mnie interesują właśnie sposoby podtrzymania wysokiej motywacji w moim zespole. Co i jak robić, aby utrzymać wśród podwładnych wysoki poziom umotywowania do pracy?

Nie bez powodu wiele się mówi i pisze na temat motywowania do pracy. Motywacja do pracy, rozważana w kategoriach zaangażowania w realizację obowiązków zawodowych i konsekwentnego wykazywania postawy typu „chcę”, jest przecież nieodłącznym elementem kompetencji zawodowych. Sprawne wykorzystanie specjalistycznej wiedzy i profesjonalnych umiejętności do realizacji celów i zadań, jakie organizacja stawia przed pracownikiem, w dużej mierze zależy od motywacji – trzeciego, obok wiedzy i umiejętności, składnika kompetencji. Istnieje przy tym silna tendencja do szukania przyczyn braku oczekiwanych efektów w deficytach motywacji. W tym kontekście zrozumiałe jest, dlaczego najczęściej pisze się o podwyższaniu motywacji pracowników – zwiększaniu ich zaangażowania w pracę i realizację wyznaczonych celów. Motywacja nie ma stałego poziomu. Można ją zwiększyć, lecz może ona także ulec zmniejszeniu.

Autopromocja

Co więcej, zmiany w zakresie poziomu motywacji są zjawiskiem powszechnym i z tej przyczyny uważanym niemal za nieuchronne. Oznacza to, że wyzwaniem jest utrzymanie zaangażowania pracownika na wysokim, najlepszym poziomie – tak, abyśmy nie mieli do czynienia ani z deficytem, ani z nadmiarem motywacji (na przykład w formie nadmiernego i zarazem dezorganizującego pobudzenia lub rozbudzonych, lecz płonnych i nierealistycznych oczekiwań). Jeśli zależy nam na utrzymaniu optymalnego poziomu motywacji wśród współpracowników, warto zapoznać się z kilkoma zasadami – jeśli będziemy działać w zgodzie z nimi, będzie nam łatwiej zarządzać poziomem zaangażowania wśród członków naszego zespołu.

Baza w motywacji wewnętrznej

Na początek warto uświadomić sobie, że najpewniejszą bazą dla trwałego, optymalnego poziomu zaangażowania jest motywacja wewnętrzna, czyli zainteresowanie daną aktywnością nie tylko dlatego że dzięki niej można coś osiągnąć, ile ze względu na to, że sama w sobie jest ona ciekawa, przyjemna i angażująca. Pasjonaci, entuzjaści danego zajęcia nie nudzą się swoją pracą. Zawsze są w stanie odnaleźć w niej coś ciekawego, przyjemnego i angażującego. Ryzyko nadmiernej fluktuacji poziomu motywacji u pasjonatów jest więc minimalne. Przykład pasjonatów daje więc pierwszą wskazówkę, jak zadbać o utrzymanie właściwego poziomu umotywowania wśród pracowników. Otóż kluczowego znaczenia nabierają procesy selekcji zawodowej oraz właściwej alokacji kadr. Trwały, najlepszy poziom umotywowania będzie najłatwiej osiągnąć w przypadku pracowników, którzy posiadają nie tylko niezbędną wiedzę, doświadczenie i umiejętności, lecz także określone zainteresowania i postawy. Zwrócenie większej uwagi podczas procesów selekcji i alokacji kadr na zainteresowania i postawy oraz ich dopasowanie do kultury organizacji oraz wymogów konkretnego stanowiska stwarza podstawę dla możliwości zapewnienia danej osobie warunków pracy, które będą dla niej ciekawe, przyjemne i angażujące, dzięki temu motywujące ją wewnętrznie.


Poczucie zobowiązania

Motywacja wewnętrzna jawi się jako niewyczerpalne źródło trwałego zaangażowania. Niestety, nie jest ona rozwiązaniem uniwersalnym. W przypadku pewnych stanowisk lub określonych zadań może być niezwykle trudno o stworzenie takich warunków pracy, aby były one wewnętrznie motywujące. Rozwiązaniem alternatywnym wobec bazowania na motywacji wewnętrznej będzie skoncentrowanie się na optymalnym spożytkowaniu poczucia zobowiązania. W kontekście pracy zawodowej poczucie zobowiązania oznacza nic innego, jak praktykę zarządzania przez cele i wartości. Zobowiązanie się do realizacji uzgodnionego celu przy poszanowaniu określonych zasad (wartości, terminów, procedur itp.) stwarza coś w rodzaju „wewnętrznej presji”. Choć nie jest to tak przyjemne doświadczenie jak motywacja wewnętrzna, może stać się podstawą równie trwałego i najkorzystniejszego zaangażowania w realizację wymaganych celów i zadań. W przypadku osób ambitnych lub z tendencjami do rywalizacji poczucie zobowiązania zamienia się w swego rodzaju „zakład” – realizacja uzgodnionego celu według określonych zasad („reguł gry”) może stać się wręcz pasjonującym wyzwaniem. Słowem kluczem jest tu sformułowanie „uzgodniony cel”. Cel, który ma stać się podstawą „wewnętrznej presji” powinien być nie tyle narzucony pracownikowi, ile uzgodniony z nim w toku rozmowy, na której przebieg i efekt pracownik ma realny wpływ. Uzgadnianie celu z pracownikiem oznacza, że nawet jeśli dany cel nie jest dla niego osobiście czymś wewnętrznie motywującym, to przynajmniej jest określany przy jego pomocy, przy uwzględnieniu jego pomysłów, uwag i zastrzeżeń zarówno do samego celu, jak i sposobu jego realizacji. W ten sposób budowane jest poczucie zobowiązania i współodpowiedzialności – pracownik czuje się zobowiązany zrealizować cel, który w dużej mierze sam zdefiniował.

Nowość i wyzwanie

Dla utrzymania optymalnego poziomu umotywowania w dłuższym okresie kluczowego znaczenia nabierają dodatkowe czynniki obok wewnętrznej motywacji lub poczucia zobowiązania. Należy bowiem spojrzeć na podtrzymywanie motywacji jak na proces jej nieustannego przywracania. Z czasem poziom motywacji może ulec obniżeniu w sposób zupełnie naturalny. Dzieje się tak, gdyż pracownik nabiera doświadczenia w realizowaniu zadań charakterystycznych dla jego stanowiska. Z tego powodu stają się one dla niego w coraz mniejszym stopniu wyzwaniem, a coraz częściej są odbierane jako rutynowe zajęcia. Tam, gdzie wdziera się rutyna, trudno zaś o pasję i zaangażowanie. Oznacza to, że w perspektywie długoterminowej kluczową wskazówką dla menedżera zainteresowanego utrzymywaniem najkorzystniejszego poziomu zaangażowania wśród swoich podwładnych jest podejmowanie wszelkich niezbędnych działań mających na celu niedopuszczenie do tego, że praca postrzegana jest przez nich jako męcząca i nudna rutyna. Zadaniem dla menedżera jest więc takie organizowanie prac zespołowi, aby zadania i ich przydział nie były do końca przewidywalne dla jego współpracowników. Wymaga to od niego takiego kierowania zespołem, aby każdy z jego członków mógł liczyć na to, że będzie – od czasu do czasu, lecz w miarę regularnie – stawiany przed wyzwaniami (coraz bardziej odpowiedzialnymi i trudnymi zadaniami) lub przynajmniej przed nowymi zadaniami, które będą stanowić urozmaicenie rutynowych obowiązków.

UWAGA

Co ciekawe, obserwuje się nie tylko zjawisko braku lub deficytu motywacji, lecz także jej nadmiaru – oba skrajne przypadki nie są pożądane w praktyce motywowania i kierowania pracownikami.

Kadry
W 2025 r. ochrona przed zwolnieniem pracownika w wieku przedemerytalnym
06 wrz 2024

Również w 2025 r. pracownikom w wieku przedemerytalnym będzie przysługiwała ochrona przed zwolnieniem z pracy. Opisujemy kto i kiedy podlega ochronie przez rozwiązaniem umowy o pracę w 2025 r.

Świadczenie motywacyjne w 2025 r.: kwota miesięcznie i za ile lat
06 wrz 2024

Co to jest świadczenie motywacyjne? Komu należy się dodatek motywacyjny? Kto nie dostanie dodatku motywacyjnego? Opisujemy jakie będą zasady w 2025 r.

Nadal 3000 zł kary grzywny za niezatrudnienie kandydata na pracownika. Wszystko wskazuje na to, że w 2025 r. będą takie same kary
06 wrz 2024

Również w 2025 r. pracodawcy mają się czego obawiać, bo do inspekcji pracy ciągle trafiają przypadki dyskryminacji przy nawiązywaniu stosunku pracy i rozmowach rekrutacyjnych. Będą kontrole również w 2025 r. Pracodawca może być ukarany karą nawet w wysokości 3000 zł. A wszystko dotyczy tylko kandydatów na pracowników.

Wcześniejsza emerytura nauczycielska od 1 września 2024 - zmiany już obowiązują
06 wrz 2024

Wcześniejsza emerytura nauczycielska od 1 września 2024 - zmiany już obowiązują! Po ilu latach pracy należy się nowa emerytura dla nauczycieli? Ile lat można mieć przechodząc na emeryturę nauczycielską? Kiedy nauczyciel musi złożyć wniosek o wcześniejszą emeryturę?

Urlop opiekuńczy. Kto może starać się o dodatkowe 5 dni w 2025 r.?
06 wrz 2024

Co to jest urlop opiekuńczy? Kto może skorzystać z urlopu opiekuńczego? Czy urlop opiekuńczy jest płatny? Ile dni wynosi urlop opiekuńczy? Jak załatwić urlop opiekuńczy?

PFRON wyjaśnia: Dwa kroki w przedłużaniu ważności orzeczeń o niepełnosprawności [30 września 2024 r.]
06 wrz 2024

Co trzeba zrobić w PFRON, aby dalej ubiegać się o dofinansowanie do wynagrodzeń lub refundację składek ZUS/KRUS? Są dwa kroki dla dwóch osobnych wariantów. Pierwszy to niepełnosprawny przedsiębiorca (albo rolnik), drugi wariant obejmuje przedsiębiorcę zatrudniającego osoby niepełnosprawne.

Termin udzielenia zaległego urlopu wypoczynkowego. Czy ten termin zawsze mija 30 września?
06 wrz 2024

Pracownik powinien wykorzystać urlop wypoczynkowy w tym roku kalendarzowym, w którym mu przysługuje. Urlop niewykorzystany staje się urlopem zaległym. Termin udzielenia zaległego urlopu mija 30 września następnego roku kalendarzowego. Jednak w pewnych sytuacjach zaległego urlopu pracodawca może udzielić do 31 grudnia następnego roku.

35-godzinny tydzień pracy i 36 dni urlopu wypoczynkowego. Takie przepisy już obowiązują
05 wrz 2024

Trwa narodowa dyskusja nad wprowadzeniem skróconego tygodnia pracy. Jednak już są pracownicy, których obowiązuje 35-godzinny tydzień pracy. Ponadto mają oni prawo do dłuższego urlopu wypoczynkowego w wymiarze nawet 36 dni. O kogo chodzi?

Dwa nowe świadczenia dla pracujących rodziców dzieci do 3 roku życia! Wnioski już od 1 października 2024 roku
05 wrz 2024

Od dnia 1 października 2024 roku można składać wnioski o dwa nowe świadczenia dla pracujących rodziców małych dzieci. Aktywni rodzice w pracy i aktywnie w żłobku można otrzymać na dziecko od 1 do 3 roku życia. Jakie jeszcze warunki trzeba spełnić?

ZUS: Kolejne terminy wypłaty czternastych emerytur
05 wrz 2024

W piątek, 6 września, ZUS wypłaci kolejną transzę tzw. czternastej emerytury. W całym kraju dodatkowe świadczenia otrzyma ponad 1,1 mln osób na łączną kwotę przeszło 1,6 mld zł. W jakich terminach czternaste emerytury otrzymają pozostali świadczeniobiorcy?

pokaż więcej
Proszę czekać...