Pracownicy po 50. roku życia będą niedługo stanowili zdecydowaną większość zatrudnionych w Polsce. To efekt starzejącego się społeczeństwa. Pracodawcy powinni zacząć bardziej dbać o zdrowie fizyczne i psychiczne pracowników w średnim wieku. Oto kilka wskazówek zdrowotnych od lekarza dla pracowników i pracodawców.
- Pracownik po 50. roku życia to wartość, o którą trzeba dbać
- Pracownicy od 50 roku życia - profilaktyka
- Pracodawca musi dbać o starszych pracowników
- Ergonomia i warunki pracy przyjazne pracownikom 50+
- Psychospołeczne aspekty zdrowia pracowników 50+
- Zdrowy styl życia - tego nie zrobi za ciebie pracodawca, ale może w tym wspierać
- Podsumowanie
Pracownik po 50. roku życia to wartość, o którą trzeba dbać
Wydłużający się wiek aktywności zawodowej stawia przed pracownikami i pracodawcami nowe wyzwania. Osoby po 50. roku życia, które stanowią coraz większą część zespołów, wnoszą ogromne doświadczenie i wiedzę, ale jednocześnie ich zdrowie wymaga szczególnej uwagi. Dlatego bardzo ważne jest, aby zarówno pracownicy, jak i pracodawcy podjęli wspólny wysiłek na rzecz utrzymania zdrowia.
Według GUS w 2023 roku długość życia w zdrowiu u mężczyzn wynosiła 61,3 lat a u kobiet 64,6 lat. Z kolei z Narodowego Testu Zdrowia wynika, że aż 64% osób po 65 r.ż. zmaga się z nadciśnieniem, a 34% – z chorobami serca. Dane te pokazują, że profilaktykę po 50. roku życia powinno się jeszcze mocniej intensyfikować. Pracownicy w tym wieku mogą potrzebować wsparcia w zakresie opieki medycznej, ale także podejścia z większym wyczuciem do ich codziennego funkcjonowania w miejscu pracy. Świadomość własnych potrzeb zdrowotnych, dostęp do narzędzi diagnostycznych i edukacyjnych oraz środowisko sprzyjające utrzymaniu energii i koncentracji stają się kluczowe dla utrzymania produktywności i dobrego samopoczucia.
Pracownicy od 50 roku życia - profilaktyka
Profilaktyka nie powinna być odpowiedzialnością jedynie pracownika. Z jednej strony, pracownicy powinni mieć świadomość konieczności regularnej kontroli stanu zdrowia, regularnie poddając się badaniom, takim jak pomiar ciśnienia, EKG, badania krwi z kontrolą poziomu cukru, a także badaniom specyficznym dla płci (np. mammografia i cytologia dla kobiet, badanie prostaty dla mężczyzn). Monitorowanie chorób przewlekłych pozwala na wczesne reagowanie i minimalizowanie ryzyka poważnych konsekwencji zdrowotnych.
Pracodawca musi dbać o starszych pracowników
Z drugiej strony, rola pracodawcy wykracza poza formalne obowiązki. Aktywne zaangażowanie w profilaktykę jest mądrą inwestycją, która się opłaca. Pracodawca nie powinien się ograniczać do wysyłania pracowników na wizyty u specjalisty w zakresie medycyny pracy. Dobrą praktyką jest zapewnienie pracownikom regularnego dostępu do badań, ich promowanie a nawet finansowanie. Niektóre firmy organizują własne programy zdrowotne, na przykład oferują szczepienia ochronne przeciw grypie, audyty zdrowia czy całe akcje badań profilaktycznych przeprowadzanych w miejscu pracy.
Jeśli pracodawca nie ma budżetu na organizowanie działań wewnątrz firmy, powinien chociaż umożliwić pracownikom wykonanie badań, np. z programu profilaktycznego Ministerstwa Zdrowia “Moje Zdrowie”, pozwalając im na wizyty medyczne w czasie pracy.
Jak wskazują badania Instytutu Medycyny Pracy, dobrze zarządzane programy promocji zdrowia w firmach poprawiają ogólny stan zdrowia pracowników i ograniczają absencję chorobową.
Ergonomia i warunki pracy przyjazne pracownikom 50+
W przypadku osób po 50. roku życia odpowiednio zaprojektowane stanowisko pracy staje się szczególnie istotne, ponieważ pomaga ograniczać ryzyko dolegliwości przewlekłych i urazów wynikających z codziennego wysiłku zawodowego.
Przy pracy biurowej podstawą są regulowane krzesła i biurka, które zapewniają odpowiednie wsparcie dla kręgosłupa i umożliwiają zmianę pozycji. Natomiast dla pracowników fizycznych, zmianowych, pracujących na produkcji czy w terenie, ergonomiczne podejście obejmuje znacznie więcej elementów - przede wszystkim należy dostosować ciężar i sposób przenoszenia materiałów, aby zminimalizować ryzyko urazów kręgosłupa i stawów.
Zagrożenie urazami i przeciążeniami można również ograniczyć, dostosowując obciążenie psychiczne i fizyczne oraz tempo wykonywania zadań do indywidualnych możliwości pracownika. Pomóc w tym mogą elastyczne harmonogramy, krótsze serie w pracy przy taśmie produkcyjnej, rotację zadań wymagających większego wysiłku fizycznego czy wspieranie pracowników w terenie przy użyciu transportu mechanicznego zamiast ręcznego przenoszenia ciężkich ładunków.
Psychospołeczne aspekty zdrowia pracowników 50+
Nie mniej istotne są psychospołeczne aspekty zdrowia pracowników 50+. Integracja w zespole, wsparcie kolegów oraz uczestnictwo w projektach sprzyjających współpracy zmniejszają poczucie izolacji i poprawiają samopoczucie. Warto również zadbać o zdrowie psychiczne poprzez szkolenia z zakresu radzenia sobie ze stresem, warsztaty mindfulness czy doradztwo psychologiczne.
Badania, m.in. PARP, pokazują, że promowanie aktywności umysłowej, pozytywnego nastawienia i udziału w nowych wyzwaniach zawodowych sprzyja utrzymaniu wysokiego poziomu motywacji i odporności psychicznej, a także zwiększa lojalność pracowników wobec firmy.
Zdrowy styl życia - tego nie zrobi za ciebie pracodawca, ale może w tym wspierać
Choć ostateczna odpowiedzialność za zdrowie spoczywa na pracowniku, firmy mogą skutecznie wspierać jego prozdrowotne działania. Wiek 50+ to doskonały moment, aby wprowadzić lub utrwalić zdrowe nawyki, a pracodawcy mogą w tym pomagać, promując odpowiednie zachowania.
Szczególnie ważna jest regularna aktywność fizyczna dostosowana do indywidualnych możliwości, np. spacery, ćwiczenia rozciągające, lekkie treningi siłowe lub ćwiczenia wspierające mobilność i równowagę. Poprawiają one wydolność organizmu, wspierają kondycję stawów i mięśni oraz ograniczają ryzyko chorób przewlekłych. Równie istotna jest zbilansowana dieta bogata w witaminy, minerały i przeciwutleniacze, która wspiera odporność i ogólną kondycję organizmu. Pracodawcy mogą wspierać te działania, oferując dostęp do zdrowych posiłków w miejscu pracy, konsultacje dietetyczne lub programy edukacyjne dotyczące prawidłowego żywienia.
Choć w wieku dojrzałym trudno zmieniać nawyki, warto próbować. Unikanie używek, takich jak alkohol czy palenie papierosów, pozostaje jedną z najskuteczniejszych form walki o swoje zdrowie. Warto też pamiętać o odpowiednią ilość i jakość snu, który stanowi fundament regeneracji i utrzymania efektywności zawodowej.
Podsumowanie
Dzięki współpracy pracownika i pracodawcy można budować kulturę, w której zdrowie jest priorytetem, co przekłada się na długą, satysfakcjonującą i produktywną karierę. Starsi pracownicy nie powinni być uważani za ciężar, lecz za wartość firmy, pod warunkiem że pracodawca stworzy im właściwe warunki do aktywnego uczestnictwa w życiu zawodowym, tak samo jak i społecznym.
Autor: dr Piotr Leszczyński, LongLife