Praca drwala - BHP
Prace związane ze ścinką, zrywką i załadunkiem drewna należą do grupy najbardziej niebezpiecznych, dlatego pracodawcy działający w tej branży powinni zwrócić szczególną uwagę na kwestie bezpiecznej organizacji pracy.
Kwestię zorganizowana pierwszej pomocy w zakładzie usług leśnych, tak jak w każdym innym przedsiębiorstwie, reguluje już ustawa Kodeks pracy. Art. 207[1] tej ustawy porusza konieczność spełnienia przez pracodawcę obowiązków informacyjnych wobec pracownika w zakresie BHP. Art. 207[1]§ 1. wskazuje, że pracodawca jest obowiązany przekazywać pracownikom informacje o:
1) zagrożeniach dla zdrowia i życia występujących w zakładzie pracy, na poszczególnych stanowiskach pracy i przy wykonywanych pracach, w tym o zasadach postępowania w przypadku awarii i innych sytuacji zagrażających zdrowiu i życiu pracowników;
2) działaniach ochronnych i zapobiegawczych podjętych w celu wyeliminowania lub ograniczenia zagrożeń, o których mowa w pkt 1;
3) pracownikach wyznaczonych do:
a. udzielania pierwszej pomocy
b. wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników.
W § 2 tego przepisu wskazano, że informacja o pracownikach, o których mowa w § 1 pkt 3, obejmuje: imię i nazwisko; miejsce wykonywania pracy; numer telefonu służbowego lub innego środka komunikacji elektronicznej.
Praca drwala - pierwsza pomoc
Z kolei art. 209[1] określa obowiązki pracodawcy w zakresie udzielania pierwszej pomocy. W myśl tego przepisu (§ 1) pracodawca jest obowiązany:
1) zapewnić środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników;
2) wyznaczyć pracowników do:
a. udzielania pierwszej pomocy,
b. wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników;
c. zapewnić łączność ze służbami zewnętrznymi wyspecjalizowanymi w szczególności w zakresie udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, ratownictwa medycznego oraz ochrony przeciwpożarowej.
W § 2 tego przepisu zaznaczono, że działania, o których mowa w § 1, powinny być dostosowane do rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, liczby zatrudnionych pracowników i innych osób przebywających na terenie zakładu pracy oraz rodzaju i poziomu występujących zagrożeń. Specyfika pracy na otwartej przestrzeni w oddaleniu od siedzib ludzkich oznacza dla pracodawcy w zakładzie usług leśnych zorganizowanie skutecznej komunikacji telefonicznej za pomocą telefonu komórkowego, przy założeniu obowiązku zorganizowania pracy co najmniej w zespołach dwuosobowych podczas prac związanych z pozyskaniem drewna.
W art. 209[1] § 3 zastrzeżono, że liczba pracowników, o których mowa w § 1 pkt 2, ich szkolenie oraz wyposażenie powinny uwzględniać rodzaj i poziom występujących zagrożeń.
Zapobieganie niebezpieczeństwu dla życia i zdrowia - obowiązki bhp
Obowiązki pracodawcy, związane z zapobieganiem niebezpieczeństwom dla życia i zdrowia określono także w art. 224 Kodeksu pracy. W myśl § 1 tego przepisu pracodawca prowadzący działalność, która stwarza możliwość wystąpienia nagłego niebezpieczeństwa dla zdrowia lub życia pracowników, jest obowiązany podejmować działania zapobiegające takiemu niebezpieczeństwu. Dalej w § 2 określono, że w przypadku, o którym mowa w § 1, pracodawca jest obowiązany zapewnić:
1) odpowiednie do rodzaju niebezpieczeństwa urządzenia i sprzęt ratowniczy oraz ich obsługę przez osoby należycie przeszkolone;
2) udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanym.
W § 3 zaznaczono, że przepisy § 1 i 2 nie naruszają wymagań, określonych w odrębnych przepisach, dotyczących katastrof i innych nadzwyczajnych zagrożeń (usuwanie klęsk żywiołowych rządzi się nieco odmiennymi prawami, niemniej zabezpieczenie zdrowia i życia osób usuwających wywroty i wywały oraz wiatrołomy itp. zawsze pozostaje priorytetem).
Obowiązek stosowania asekuracji
Dodatkowo w art. 225 Kodeksu pracy określono obligatoryjny obowiązek stosowania asekuracji. W § 1 tego przepisu wskazano, że pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby prace, przy których istnieje możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego, były wykonywane przez co najmniej dwie osoby, w celu zapewnienia asekuracji. Wykaz prac, o których mowa w § 1, ustala pracodawca po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami, uwzględniając przepisy wydane na podstawie art. 237[15] Kodeksu pracy.
Punkty pierwszej pomocy i apteczki
Doprecyzowaniem regulacji określonych w ustawie Kodeks pracy i związanych m.in. z udzielaniem pierwszej pomocy jest rozporządzenie Ministra Pracy I Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U.2003.169.1650 t.j. z dnia 2003.09.29), wydane na podstawie art. 23715 § 1 Kodeksu pracy. W myśl § 44 tego przepisu pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom sprawnie funkcjonujący system pierwszej pomocy w razie wypadku oraz środki do udzielania pierwszej pomocy. W szczególności pracodawca powinien zapewnić:
1) punkty pierwszej pomocy w wydziałach (oddziałach), w których są wykonywane prace powodujące duże ryzyko wypadku lub związane z wydzielaniem się par, gazów albo pyłów substancji sklasyfikowanych jako stwarzające zagrożenie ze względu na ostre działanie toksyczne;
2) apteczki w poszczególnych wydziałach (oddziałach) zakładu pracy.
Ilość, usytuowanie i wyposażenie punktów pierwszej pomocy i apteczek powinny być ustalone w porozumieniu z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, z uwzględnieniem rodzajów i nasilenia występujących zagrożeń (ust. 2).
Czy drwal musi pracować z apteczką?
Obsługa punktów i apteczek, o których mowa w ust. 1, na każdej zmianie powinna być powierzana wyznaczonym pracownikom, przeszkolonym w udzielaniu pierwszej pomocy (ust. 4). W punktach pierwszej pomocy i przy apteczkach, w widocznych miejscach, powinny być dostępne instrukcje o udzielaniu pierwszej pomocy w razie wypadku oraz wykazy pracowników, o których mowa w ust. 3. Ustęp 5 tego przepisu wskazuje jeszcze, że punkty pierwszej pomocy i miejsca usytuowania apteczek powinny być odpowiednio oznakowane, zgodnie z Polską Normą, i łatwo dostępne. W praktyce kontrolnej inspektorów pracy weryfikowana jest łatwość dostępu do apteczki. Przyjmuje się, że jeżeli apteczka dostępna jest na powierzchni leśnej, na której prowadzone są prace z zakresu gospodarki leśnej, to obowiązki związane z zapewnieniem możliwości udzielenia pierwszej pomocy zostały spełnione. Nadal dość powszechnie spotykana jest praktyka, polegająca na tym, że drwale i ich pomocnicy mają przy sobie opatrunki osobiste (co obecnie nie wynika już z przepisów, a jest dobrą praktyką, zasadą bhp).
Na podstawie art. 237[15] Kodeksu pracy wydane zostało również rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2006 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu niektórych prac z zakresu gospodarki leśnej (Dz.U.2006.161.1141). W § 24 wskazuje ono jednoznacznie, że na obszarze, na którym wykonywane są prace związane ze ścinką, zrywką i załadunkiem drewna, powinni przebywać co najmniej dwaj pracownicy pozostający ze sobą przez cały czas w kontakcie wzrokowym lub głosowym. Ten wymóg prawny związany jest właśnie z koniecznością zapewnienia pomocy w sytuacji zagrożenia zdrowia i życia jednego z pracowników. W powiązaniu z wyżej przytoczonymi obowiązkami spełnienie wymogów tych przepisów powinno zapewnić skuteczną pomoc w sytuacjach awaryjnych.