- Nowe przepisy dotyczące badania na obecność alkoholu w 2023 r.?
- Co określa rozporządzenie?
- Jakie są środki działające podobnie do alkoholu?
- W jaki sposób badać pracownika?
- Jakie są analizatory wydechu?
- Czy trzeba wymieniać ustnik?
- Kiedy nie należy przeprowadzać badania?
- Czy badany ma prawo żądać dokonania drugiego pomiaru?
- Czy wykonuje się trzecie badanie?
- Czy badanie dokumentuje się?
Nowe przepisy dotyczące badania na obecność alkoholu w 2023 r.?
Ministerstwo Zdrowia w dniu 22 grudnia 2022 r. przedstawiło projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie badań na obecność alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu w organizmie pracownika (nr w wykazie prac legislacyjnych Ministra Zdrowia MZ 1444, dalej: rozporządzenie). Pod warunkiem spełnienia określonych przesłanek, przedsiębiorcy będą mieli możliwość wprowadzenia kontroli trzeźwości lub kontroli na obecność środków działających podobnie do alkoholu w stosunku do:
1) pracowników
2) osób fizycznych wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy
3) osób fizycznych prowadzących na własny rachunek działalność gospodarczą, których praca jest organizowana przez tych przedsiębiorców.
Oprócz czynności organizacyjnych, przedsiębiorcy, którzy wprowadzą kontrolę trzeźwości pracowników lub kontrolę na obecność w ich organizmach środków działających podobnie do alkoholu, będą musieli wyposażyć się w stosowne środki techniczne do ich przeprowadzania. Jednak decyzja o przeprowadzaniu badań będzie leżała całkowicie w gestii pracodawcy. Sam będzie decydował czy wprowadza badanie czy nie. Jednak w przypadku, gdy ww. kontrola wykaże obecność takich substancji lub środków w organizmie pracownika, pracodawca będzie miał obowiązek niedopuszczenia pracownika do pracy.
Co określa rozporządzenie?
Rozporządzenie wydawane jest na podstawie ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 2022 r. poz. 1510 ze zm.). Co określa?
1) warunki i metody przeprowadzania przez pracodawcę oraz przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego lub zlecanych przez ten organ badań na obecność w organizmie pracownika:
a) alkoholu
b) środków działających podobnie do alkoholu
2) sposób dokumentowania badań przeprowadzanych lub zlecanych przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego;
3) wykaz środków działających podobnie do alkoholu.
Jakie są środki działające podobnie do alkoholu?
Środki działające podobnie do alkoholu to:
1) opioidy;
2) amfetamina i jej analogi;
3) kokaina;
4) tetrahydrokanabinole;
5) benzodiazepiny.
W jaki sposób badać pracownika?
Jeżeli pracodawca ma uzasadnione powody co do tego, aby twierdzić, że pracownik może znajdować się pod wpływem alkoholu czy też środków działających podobnie do alkoholu, np. zatacza się, ma bełkotliwą mowę, czuć od niego woń alkoholu, ma szklące się oczy, nie potrafi składnie się wypowiedzieć powinien przeprowadzić badanie alkomatem. Takie badanie wydychanego powietrza można oczywiście przeprowadzić jeżeli stan pracownika na to pozwala. Badanie alkomatem przeprowadza się jako pierwsze, zatem przed badaniem krwi.
Jakie są analizatory wydechu?
Rozporządzenie określa, że badanie wydychanego powietrza przeprowadza się przy użyciu urządzenia elektronicznego, tzw. analizatora wydechu, dokonującego pomiaru stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu, z użyciem ustnika, metodą:
1) spektrometrii w podczerwieni – w sytuacji uzyskania wyniku ponad 0,00 mg/dm3, dokonuje się niezwłocznie drugiego pomiaru
2) utleniania elektrochemicznego – w sytuacji uzyskania wyniku ponad 0,00 mg/dm3, dokonuje się drugiego pomiaru po upływie 15 minut.
Czy trzeba wymieniać ustnik?
Tak, każdorazowo należy wymieniać ustnik, przed każdym badaniem i to w obecności osoby badanej. Badanie można przeprowadzić bez użycia ustnika, jeżeli producent analizatora wydechu przewiduje taki sposób jego eksploatacji.
Kiedy nie należy przeprowadzać badania?
Badania nie przeprowadza się przed upływem 15 minut od chwili:
- zakończenia spożywania alkoholu
- palenia wyrobów tytoniowych, w tym palenia nowatorskich wyrobów tytoniowych, palenia papierosów elektronicznych lub używania wyrobów tytoniowych bezdymnych przez osobę badaną.
Czy badany ma prawo żądać dokonania drugiego pomiaru?
Tak, badany pracownik może być ponownie przebadany. Dzieje się to na jego żądanie w sytuacji gdy wynik badania dokonanego analizatorem wydechu o charakterze utleniania elektrochemicznego wynosi ponad 0,00 mg/dm3. W takiej sytuacji należy zweryfikować badaniem analizatorem wydechu spektrometrii w podczerwieni, przez dokonanie dwóch pomiarów. Drugiego pomiaru dokonuje się niezwłocznie po dokonaniu pierwszego pomiaru.
Czy wykonuje się trzecie badanie?
Tak, jeżeli:
1) przy pierwszym pomiarze wynik jest równy lub większy od 0,10 mg/dm3
2) przy drugim pomiarze wynik wynosi 0,00 mg/dm3
3) i jeżeli przy trzecim pomiarze tym samym analizatorem wydechu wynik wynosi 0,00 mg/dm3, to wówczas należy stwierdzić, że badanie nie wskazuje na stan po użyciu alkoholu.
Czy badanie dokumentuje się?
Tak, należy z przeprowadzonego badania wskazującego na obecność alkoholu w organizmie osoby badanej sporządzić odpowiedni protokół. Przepisy rozporządzenia określają co protokół powinien zawierać:
1) dane osoby badanej:
a) imię i nazwisko,
b) numer PESEL, a jeżeli nie posiada, serię i numer dokumentu potwierdzającego jej tożsamość,
c) datę urodzenia,
d) płeć,
e) wzrost – na podstawie oświadczenia osoby badanej, jeżeli jego złożenie jest możliwe,
f) masę ciała – na podstawie oświadczenia osoby badanej, jeżeli jego złożenie jest możliwe,
g) podpis, jeżeli jego złożenie jest możliwe;
2) imię, nazwisko i podpis osoby przeprowadzającej badanie;
3) imię, nazwisko i podpis osoby, w obecności której przeprowadzono badanie;
4) wynik pomiaru lub pomiarów w postaci cyfrowej oraz jednostkę, w jakiej wyrażony jest wynik, a w przypadku badania przeprowadzonego wyłącznie przy użyciu analizatora wydechu niewyposażonego w cyfrową prezentację wyniku pomiaru – opis prezentacji wyniku pomiaru;
5) datę, godzinę i minutę badania;
6) miejsce wykonania badania;
7) nazwę, model i numer fabryczny analizatora wydechu, którym przeprowadzono badanie;
8) ilość, rodzaj i godzinę spożycia napojów alkoholowych przez osobę badaną w ciągu ostatnich 24 godzin – na podstawie oświadczenia osoby badanej, jeżeli jego złożenie jest możliwe. Co ważne, co do tej informacji osobę badaną (jeżeli jest to możliwe) informuje się o możliwości odmowy złożenia tego oświadczenia.
9) informację o chorobach, na jakie choruje osoba badana – na podstawie oświadczenia osoby badanej, jeżeli jego złożenie jest możliwe. Co ważne, tutaj również co do tej informacji osobę badaną (jeżeli jest to możliwe) informuje się o możliwości odmowy złożenia tego oświadczenia.
10) informację o objawach lub okolicznościach uzasadniających przeprowadzenie badania oraz dacie i godzinie ich stwierdzenia;
11) informację o żądaniu przez osobę badaną przeprowadzenia badania krwi;
12) uwagi osoby badanej co do sposobu przeprowadzenia badania, jeżeli zostały zgłoszone.
Podstawa prawna:
Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie badań na obecność alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu w organizmie pracownika (nr w wykazie prac legislacyjnych Ministra Zdrowia MZ 1444)