Powyższe pytania nasuwają się szczególnie w obliczu rosnącej liczby pracowników z Ukrainy. Uznawanie stażu pracy tej grupy pracowników zostało uregulowane umową bilateralną między Ukrainą i Polską z 18 maja 2012 roku. Umowa określa szczegółowo wzajemne stosunki w zakresie zabezpieczenia społecznego.
Uprawnienia pracownicze wynikające ze stażu pracy
Zgodnie z art. 86 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, udokumentowane okresy zatrudnienia, przebyte za granicą u pracodawcy zagranicznego, są zaliczane do okresów pracy w Polsce w zakresie uprawnień pracowniczych.
Zgodnie z polskim Kodeksem pracy, urlop wypoczynkowy wynosi 20 albo 26 dni. Prawo do 26 dni urlopu mają pracownicy, którzy udokumentują co najmniej 10 lat stażu pracy. Do tego stażu, oprócz wymienionych w przepisie okresów nauki, zalicza się okres udokumentowanej pracy, w tym pracy za granicą.
Cudzoziemcy zatrudnieni w Polsce podlegają polskiemu prawu pracy. W związku z tym, prawo do odpowiednio 20 lub 26 dni urlopu ma również do nich zastosowanie. Pracodawca nawiązując stosunek pracy z cudzoziemcem nie może odmówić udzielenia urlopu w przysługującym wymiarze. A więc, jeżeli pracownik – Ukrainiec udokumentuje świadectwami pracy okresy pracy za granicą, to pracodawca musi uwzględnić je przy ustalaniu przysługującego wymiaru urlopu wypoczynkowego.
Staż pracy w Ukrainie a przyznanie zasiłku dla bezrobotnych w Polsce
Aby otrzymać zasiłek dla osób bezrobotnych w Polsce, należy w okresie 18 miesięcy bezpośrednio poprzedzających dzień zarejestrowania, łącznie przez co najmniej 365 dni być zatrudnionym i osiągać wynagrodzenie w kwocie co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę, od którego istnieje obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy i ubezpieczenia społeczne. Zasiłek dla bezrobotnych może być przyznany w wysokości 80, 100 lub 120% podstawy zasiłku, w zależności od tego, jakim stażem pracy dysponuje osoba rejestrująca się. Do okresów pracy, uwzględnianych w tym przypadku, może zostać zaliczona również praca na Ukrainie.
Jednak co w przypadku, gdy obywatel Ukrainy nie przepracował w Polsce 365 dni bezpośrednio przed rejestracją? Czy można uwzględnić jego staż pracy na Ukrainie i przyznać mu zasiłek dla bezrobotnych? Otóż można, ale warunkiem jest odpowiednie potwierdzenie okresów pracy na Ukrainie w postaci dokumentu UA/PL. Formularz ten jest wydawany bezpośrednio osobie zainteresowanej przez ukraińską Państwową Służbę Zatrudnienia (Державна служба зайнятості). Dane kontaktowe dostępne są na stronie: www.dcz.gov.ua. Polskie powiatowe urzędy pracy oraz wojewódzkie urzędy pracy nie pośredniczą w uzyskaniu tego dokumentu.
Jeśli obywatel Ukrainy przepracował w Polsce bezpośrednio przed rejestracją, np. 7 miesięcy, to powiatowy urząd pracy przekazuje sprawę bezrobotnego Ukraińca do wojewódzkiego urzędu pracy w celu zweryfikowania jego prawa do zasiłku. Jeśli bezrobotny dysponuje formularzem UA/PL, to wojewódzki urząd pracy na jego podstawie może zaliczyć okresy pracy na Ukrainie i wydać decyzję o przyznaniu zasiłku dla bezrobotnych w Polsce.
Czy okresy pracy w Ukrainie mają wpływ na nabycie prawa do polskiej emerytury?
Zgodnie z umową między Polską a Ukrainą o zabezpieczeniu społecznym, przy ustalaniu prawa do emerytury stosuje się zasadę sumowania okresów ubezpieczenia przebytych w obu państwach.
W sytuacji, gdy okresy ubezpieczenia w Polsce (składkowe i nieskładkowe) okażą się niewystarczające do nabycia prawa do polskiej emerytury, ZUS może uwzględnić również okresy ubezpieczenia przebyte na Ukrainie. Będzie to możliwe pod warunkiem, że okresy te nie pokrywają się w czasie z polskimi okresami ubezpieczenia.
Dla celów uwzględnienia przez ZUS ukraińskich okresów ubezpieczenia, ZUS uzyskuje we własnym zakresie zaświadczenie UA-PL 6, wystawione przez Fundusz Emerytalny Ukrainy.
W przypadku osób urodzonych po 31 grudnia 1948 roku emerytury ustalane są pod warunkiem udokumentowania jakiegokolwiek okresu składkowego. Jeśli jednak wysokość emerytury obliczonej w ten sposób okaże się niższa od najniższej obowiązującej w dniu nabycia prawa do emerytury, a udokumentowany staż jest niższy niż 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych - wówczas ZUS może uwzględnić również okresy pracy na Ukrainie w celu podniesienia wysokości emerytury do minimum. Niezbędnym warunkiem jest jednak zamieszkiwanie w Polsce osoby ubiegającej się o emeryturę.
W celu potwierdzenia stażu pracy na Ukrainie niezbędne będzie dołączenie otrzymanego na Ukrainie dokumentu zaświadczającego zatrudnienie.
Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o zabezpieczeniu społecznym, sporządzona w Kijowie dnia 18 maja 2012 r.