Renta socjalna jest świadczeniem przeznaczonym dla osób, które nie mogą pracować ze względu na stan zdrowia. Świadczenie przyznaje i wypłaca ZUS.
- Prawo do renty socjalnej
- Wyłączenie prawa do renty socjalnej
- Wysokość renty socjalnej
- Zbieg uprawnień do renty socjalnej i renty rodzinnej
- Czy można dorobić do renty socjalnej?
Prawo do renty socjalnej
Prawo do renty socjalnej – stałej lub okresowej - przysługuje osobie, która ukończyła 18. rok życia i jest całkowicie niezdolna do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu. Naruszenie to musi powstać:
- przed ukończeniem 18. roku życia;
- w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25. roku życia;
- w trakcie kształcenia w szkole doktorskiej, studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.
Wyłączenie prawa do renty socjalnej
Prawa do renty socjalnej nie ma osoba uprawniona do:
- emerytury;
- uposażenia w stanie spoczynku;
- renty z tytułu niezdolności do pracy;
- renty inwalidzkiej lub pobierającej świadczenie o charakterze rentowym z instytucji zagranicznych;
- renty strukturalnej;
- zasiłku przedemerytalnego;
- świadczenia przedemerytalnego;
- nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.
Renta socjalna nie przysługuje także osobie będącej właścicielem lub posiadaczem nieruchomości rolnej o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 5 ha przeliczeniowych. Osobie będącej współwłaścicielem nieruchomości rolnej nie przysługuje renta socjalna, jeśli udział tej osoby przekracza 5 ha przeliczeniowych.
Renta socjalna nie przysługuje za okres tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności. Nie dotyczy to jednak osób odbywających karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego.
Wysokość renty socjalnej
Renta socjalna jest w całości finansowana z budżetu państwa. Jej wysokość wynosi 100 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Od 1 marca 2024 r. wysokość renty socjalnej wynosi 1780,96 zł brutto, co oznacza, że netto jest to 1620,67 zł (bez składek ZUS i podatku).
Zbieg uprawnień do renty socjalnej i renty rodzinnej
Rencista może pobierać jednocześnie rentę rodzinną i rentę socjalną, W przypadku zbiegu uprawnień do renty socjalnej z uprawnieniem do renty rodzinnej, kwota renty socjalnej ulega takiemu obniżeniu, aby łączna kwota obu świadczeń nie przekraczała 200 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (czyli 3561,92 zł). Kwota obniżonej renty socjalnej nie może być niższa niż 10% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Renta socjalna nie przysługuje, jeżeli kwota renty rodzinnej przekracza 200 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Czy można dorobić do renty socjalnej?
Osoba pobierająca rentę socjalną może dorobić do renty, pod warunkiem że nie przekroczy określonych kwot. Jeśli osiągany przychód będzie:
- niższy niż 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy – to ZUS wypłaci rentę socjalną w pełnej wysokości,
- wyższy od 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy i nie przekroczy 130 proc. tego wynagrodzenia – to ZUS zmniejszy rentę socjalną o kwotę przekroczenia, ale nie wyższą niż kwota maksymalnego zmniejszenia (obowiązującą dla renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy),
- wyższy niż 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy – to ZUS zawiesi rentę socjalną.
W okresie od 1 czerwca do 31 sierpnia 2024 r. kwota przychodu odpowiadająca 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za I kwartał 2024 r. wynosi 5703,20 zł. Natomiast 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wynosi 10591,60 zł.