Obecny stan prawny
Umowa o pracę powinna być zawarta na piśmie. Jeżeli forma pisemna nie zostanie dochowana, art. 29 § 2 kodeksu pracy przewiduje możliwość potwierdzenia pracownikowi umowy o pracę, najpóźniej w pierwszym dniu pracy pracownika, do końca tego dnia. Takie uregulowanie prowadzi do nieprawidłowości - podczas kontroli inspekcji pracy osoby niemające umowy o pracę wskazywane są jako osoby pracujące pierwszy dzień, co często nie jest zgodne z prawdą.
Ze sprawozdania z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2014 r. wynika, że problem jest poważny. Nielegalne zatrudnienie miało miejsce w 18 proc. kontrolowanych podmiotów. Nieprawidłowości w 2014 r. dotyczyły ponad 10,3 tys. pracobiorców objętych kontrolą. Nielegalnie najczęściej zatrudniano w transporcie, gospodarce magazynowej, usługach gastronomicznych i związanych z zakwaterowaniem.
Redakcja poleca: Kodeks pracy 2016 z komentarzem + poradnik w prezencie
Jakie skutki będzie miała zmiana przepisów?
W swoim projekcie rząd proponuje wprowadzenie konieczności potwierdzania warunków pracy jeszcze przed dopuszczeniem pracownika do pracy.
Przede wszystkim wprowadzone zmiany ułatwią pracownikom dochodzenie przysługujących im świadczeń i uprawnień ze stosunku pracy, a także korzystanie z ochrony gwarantowanej przez przepisy ubezpieczeń społecznych, ograniczą również zatrudnienie w szarej strefie.
Poza tym usprawnią działania Państwowej Inspekcji Pracy. „Zmiana umożliwi inspektorom pracy stwierdzanie nielegalnego zatrudniania pracowników w każdym przypadku, gdy w razie kontroli okaże się, że praca w ramach stosunku pracy jest wykonywana przez osoby, z którymi uprzednio nie zawarto pisemnych umów o pracę ani którym uprzednio nie wydano pisemnego potwierdzenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków”- czytamy w uzasadnieniu projektu ustawy.
Proponowana przez rząd zmiana w połączeniu ze zwiększeniem minimalnej stawki godzinowej do 12 złotych dla umów zlecenia i umów o świadczenie usług pozwoli na zwalczanie patologii rynku pracy.
Zobacz: Zmiany w prawie pracy w 2016 roku
Kara za łamanie przepisów
Aby proponowana przez rząd zmiana mogła być skutecznie realizowana, konieczne jest dostosowanie przepisów zawierających sankcję. Przepisem wyznaczającym sankcję za nieprzestrzeganie art. 29 § 2 k.p. jest art. 281 pkt 2 k.p. Zmiana ma polegać na doprecyzowaniu, że karze grzywny przewidzianej w tym przepisie podlegać będzie niepotwierdzenie na piśmie zawartej z pracownikiem umowy o pracę przed dopuszczeniem go do pracy.
Obecnie projekt ustawy skierowano do I czytania na posiedzeniu Sejmu. Nowelizacja wejdzie w życie w ciągu 6 tygodni od uchwalenia.
Zobacz: Wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony 2016
Podstawa prawna:
- Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy (druk nr 298);
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. 1974 nr 24 poz. 141 ze zm.).