Wiele osób zastanawia się na jaki maksymalny okres może być zawarta umowa na czas określony. Okazuje się, że może trwać dłużej niż 3 lata i może być tych umów więcej niż 3 z tym samym pracownikiem. Są przepisy, które pozwalają pracodawcom unikać zawierania umowy na czas nieokreślony.
- Jak działa umowa na czas określony?
- Jak długo może być umowa o pracę na czas określony? 33 miesiące i 3 umowy - umowy na czas określony
- Prace interwencyjne bezrobotnych a art. 251 KP
- Przedłużenie umów o prace kobiet w ciąży
- Od poczęcia musi minąć co najmniej 85 dni - przedłużenie umowy do porodu
- Wyjątki! Ile można być na umowie na czas określony? Długo…
- Czy można zatrudnić osobę na zastępstwo pracownicy, która to pracownica jest w ciąży?
- Kontrola Inspekcji Pracy w zakresie umów na czas określony
Jak działa umowa na czas określony?
Jak sama nazwa wskazuje umowa o pracę na czas określony jest umową terminową, zawieraną na jakiś czas czy to wyrażony w określonym terminie, czyli od-do, czy też na czas wykonania określonych prac - np. na czas zbioru truskawek, czy na okres wykonania raportu, ochrony obiektu, budowy itd. Tak więc pewien z góry znany okres/zdarzenie są cechą charakterystyczną umowy o pracę na czas określony. Trzeba jednak pamiętać, że pracodawca przez zawarcie z pracownikiem umowy o pracę na czas określony nie może dążyć do obejścia bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa pracy, pracownikowi przysługuje bowiem ochrona w zakresie limitów ilościowych i czasowych takich umów. Jeżeli pracodawca je naruszy spotkają go konsekwencje prawne zatrudnienia pracownika na czas nieokreślony. Pracodawca nie może bowiem naruszać społeczno-gospodarczego przeznaczenia terminowej umowy o pracę czy postępować wbrew zasadom współżycia społecznego.
Jak długo może być umowa o pracę na czas określony? 33 miesiące i 3 umowy - umowy na czas określony
Zgodnie z ustawą z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465, dalej jako: KP) okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony zawieranych między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekraczać 33 miesięcy, a łączna liczba tych umów nie może przekraczać trzech.
Jeżeli ten okres jest dłuży (w sumie dłuższy od 36 miesięcy - bo można tu jeszcze dodać 3 miesiące na okresie próbnym) lub jeżeli liczba zawartych umów jest większa niż 3, to uważa się, że pracownik, odpowiednio od dnia następującego po upływie maksymalnego okresu lub od dnia zawarcia 4. umowy o pracę na czas określony, jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.
Prace interwencyjne bezrobotnych a art. 251 KP
Umowy na czas określony zawierane z bezrobotnymi skierowanymi do prac interwencyjnych nie są ograniczone limitami wynikającymi z Kodeksu pracy i nie należy okresów tego zatrudnienia łączyć z umowami o pracę na czas określony zawieranymi na podstawie przepisów kodeksowych.
Przedłużenie umów o prace kobiet w ciąży
„Umowa o pracę zawarta na czas określony albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu”. Reguła ta nie ma jednak zastosowania do umów na zastępstwo (art. 177 § 31 KP). Czyli jeżeli kobieta w ciąży ma zawartą umowę na zastępstwo na jakiś czas, to po upływie tego czasu, umowa nie przedłuży się do dnia porodu.
Od poczęcia musi minąć co najmniej 85 dni - przedłużenie umowy do porodu
W wyr. z 15 stycznia 2019 r. (II PK 252/17, Legalis) SN wyjaśnił: „Dla aktywowania ochrony przewidzianej w art. 177 § 3 KP konieczne jest ustalenie, że w dniu, w którym umowa o pracę na czas określony miała ulec rozwiązaniu, upłynęło już co najmniej 85 dni (3 miesiące księżycowe + 1 dzień) od dnia poczęcia. Ochrona z art. 177 § 3 KP przysługuje bowiem dopiero po upływie trzeciego miesiąca ciąży, a nie w okresie do zakończenia trzeciego miesiąca ciąży”.
Wyjątki! Ile można być na umowie na czas określony? Długo…
Pomimo funkcji ochronnej pracownika i limitacji umów i czasu, umowa na czas określony może trwać dłużej niż 33 miesięcy i może ich być więcej niż 3. Jak to możliwe?
1) w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy (np. nieobecnego pracownika z powodu choroby, przebywania na świadczeniu rehabilitacyjnym czy w ciąży);
2) w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym (np. odśnieżanie chodnika w okresie zimowym, mycie okien, sprzątanie, zbiór truskawek, szparagów czy praca przy żniwach (kilka umów);
3) w celu wykonywania pracy przez okres kadencji (np. w zakresie pracy w spółce, stowarzyszeniu, czy fundacji jako prezes - w zależności od wewnętrznych regulacji);
4) w przypadku gdy pracodawca wskaże obiektywne przyczyny leżące po jego stronie, np. długość trwania kontraktu na budowę autostrady na 4 lata, umowa na ochronę obiektu na 5 lat).
WARUNEK JEST JENDAK TAKI, ŻE: jeżeli ich zawarcie w danym przypadku służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i jest niezbędne w tym zakresie w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy.
Czy można zatrudnić osobę na zastępstwo pracownicy, która to pracownica jest w ciąży?
W praktyce częstą sytuacją jest zawieranie kolejnych umów na zastępstwo na czas przedkładania zwolnień lekarskich, tj. usprawiedliwionej nieobecności w pracy kobiety w ciąży. Można zatrudnić osobę na zastępstwo pracownicy, która to pracownica jest w ciąży, a której umowa na czas określony z mocy prawa przedłuży się do dnia porodu. Stosownie do postanowień art. 251 § 4 pkt 1 KP umowa na zastępstwo to umowa o pracę na czas określony zawierana w celu zapewnienia zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Taka umowa na zastępstwo rozwiązuje się z ostatnim dniem nieobecności w pracy zastępowanego pracownika (chyba że zostanie rozwiązana wcześniej za wypowiedzeniem lub na mocy porozumienia stron).
Kontrola Inspekcji Pracy w zakresie umów na czas określony
W przypadku gdy pracodawca chce zawrzeć więcej umów na czas określony niż 4 czy chce dłużej zatrudniać na czas określony niż 33 miesięcy i chce skorzystać z trybu obiektywnych przyczyn leżących po jego stronie musi zawiadomić właściwego okręgowego inspektora pracy, w formie pisemnej lub elektronicznej, o zawarciu umowy o pracę wraz ze wskazaniem przyczyn zawarcia takiej umowy, w terminie 5 dni roboczych od dnia jej zawarcia. Inspekcja bada te obiektywne powody uzasadniające ponowne zawieranie umów terminowych, zawsze muszą one uzasadniać konkretne okoliczności związane „w szczególności z danym rodzajem działalności i warunkami jej wykonywania”.
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465)