- Jakie są zadania pracownika socjalnego?
- Zmiana w nauczaniu pracowników socjalnych – jaka?
- Specjalizacje pracownika socjalnego
- Przystąpienie do egzaminu
- Centralna Komisja Egzaminacyjna
- Od kiedy zmiany?
Jakie są zadania pracownika socjalnego?
Dnia 3 czerwca 2022 r. ukazał się projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej zmieniający rozporządzenie w sprawie specjalizacji w zawodzie pracownik socjalny (nr z wykazu 80, dalej jako: projekt). Projekt zmienia zasady wykonywania zawodu pracownika socjalnego oraz sam tryb nauczania. Zwiększono liczbę godzin na poszczególne przedmioty oraz doprecyzowano podstawę programową.
Do najważniejszych czynności i zadań pracownika socjalnego należy m.in.:
- praca socjalna;
- pomoc w uzyskiwaniu świadczeń;
- przeprowadzanie rodzinnych wywiadów środowiskowych; udzielanie informacji, wskazówek, porad i pomocy w zakresie rozwiązywania spraw życiowych osobom, rodzinom, grupom i społecznościom, które dzięki tej pomocy będą zdolne samodzielnie rozwiązywać problemy będące przyczyną ich trudnej sytuacji lub zaspokajać niezbędne potrzeby życiowe;
- pomoc w uzyskaniu dla osób lub rodzin będących w trudnej sytuacji życiowej specjalistycznego poradnictwa, terapii lub innych form pomocy w zakresie możliwości rozwiązywania problemów przez właściwe instytucje państwowe, samorządowe i organizacje pozarządowe.
Zgodnie ze sprawozdaniem MRPiPS za 2020 r. w Polsce zatrudnionych było 20 218 pracowników socjalnych (w ośrodkach pomocy społecznej i powiatowych centrach pomocy rodzinie). Jeżeli chodzi o pracowników socjalnych zatrudnionych w domach pomocy społecznej i środowiskowych domach samopomocy to było ich znacznie mniej bo ich 2 279 osób. Jednostek zatrudniających tych pracowników według danych za 2020 r. było około 4 500, aczkolwiek dane te mogły ulec zmianie na przestrzeni ostatnich dwóch lat.
Projekt wprowadza zmiany w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 kwietnia 2012 r. w sprawie specjalizacji w zawodzie pracownik socjalny (Dz.U. 2012 r. poz. 486).
Zmiana w nauczaniu pracowników socjalnych – jaka?
Ma dojść do zmiany programowej, szczególnie w zakresie minimum programowego dla I i II stopnia specjalizacji w zawodzie pracownik socjalny. W ramach I stopnia przyszli pracownicy socjalni będą się uczyli specyfiki zawodu, diagnozy społecznej jako element pracy pracownika socjalnego, metodologii i metodyki pracy socjalnej; etyki zawodowej i praw człowieka; konkretnych regulacji z zakresu prawa rodzinnego, prawa cywilnego, prawa administracyjnego, prawa karnego, prawa pracy i zabezpieczenia społecznego, jak i oczywiście umiejętności interpersonalnych w pracy socjalnej, które są bardzo ważne, aby umieć "dotrzeć" do osoby potrzebującej.
Specjalizacje pracownika socjalnego
Aktualnie obowiązują specjalności dla II stopnia specjalizacji w zawodzie pracownik socjalny, są to:
1) praca socjalna z rodziną z problemami opiekuńczo-wychowawczymi;
2) praca socjalna z osobą i rodziną z problemem przemocy;
3) praca socjalna z osobami niepełnosprawnymi i ich rodzinami;
4) praca socjalna z osobami z zaburzeniami psychicznymi i ich rodzinami;
5) praca socjalna z osobami starszymi;
6) praca socjalna z osobami bezrobotnymi;
7) praca socjalna z osobami uzależnionymi;
8) praca socjalna z osobami bezdomnymi;
9) praca socjalna z cudzoziemcami, mniejszościami narodowymi i etnicznymi;
10) praca socjalna ze społecznością lokalną.
Projekt zakłada dodanie kolejnych, tj.
11) praca socjalna z osobami opuszczającymi zakłady karne i areszty śledcze;
12) animator społeczności lokalnych;
13) asystentura i mediacja socjalna;
14) organizator usług społecznych.
Przystąpienie do egzaminu
Projekt wskazuje, że: pracownicy socjalni, którzy kontynuują szkolenie w zakresie I lub II stopnia specjalizacji w zawodzie pracownik socjalny w dniu wejścia w życie rozporządzenia, mogą złożyć wniosek o przystąpienie do egzaminu w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia ukończenia szkolenia i przystąpić do egzaminu, jednak w terminie nie dłuższym niż 12 miesięcy od dnia zakończenia szkolenia. Pracownicy socjalni, którzy ukończyli szkolenie w zakresie I lub II stopnia specjalizacji w zawodzie pracownik socjalny przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, mogą złożyć wniosek o przystąpienie do egzaminu w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia ukończenia szkolenia i przystąpić do egzaminu na warunkach określonych w dotychczasowym rozporządzeniu, jednak w terminie nie dłuższym niż 12 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia.
Centralna Komisja Egzaminacyjna
Aktualnie obowiązujące przepisy określają maksymalną liczbę członków Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, tj. nie więcej niż 10 osób. Projekt zakłada, że w skład CKE powinno wchodzić 4 specjalistów z zakresu pracy socjalnej lub pomocy społecznej posiadających: doświadczenie w kształceniu lub doskonaleniu zawodowym pracowników socjalnych lub staż zawodowy w instytucjach i podmiotach działających w obszarze pomocy społecznej. Co więcej, w projekcie dodano nowe przepisy umożliwiające uzupełnienie składu CKE oraz regionalnych komisji w przypadku odwołania lub śmierci – przewodniczącego lub członka CKE lub regionalnej komisji przed upływem jej kadencji.
Od kiedy zmiany?
Oczywiście szkolenia w zakresie I lub II stopnia specjalizacji w zawodzie pracownik socjalny rozpoczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie rozporządzenia są kontynuowane na podstawie przepisów dotychczasowych. Planuje się, że rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Do ogłoszenia jeszcze trochę, ponieważ aktualnie trwają konsultacje na szczeblu różnych organizacji. Mogą wypowiedzieć się m.in. Stowarzyszenie Samorządowych Ośrodków Pomocy Społecznej FORUM Małopolskie Forum Pomocy Społecznej FRDL-MISTiA, Ogólnopolskie Stowarzyszenie Powiatowych i Miejskich Ośrodków Pomocy Rodzinie „Centrum”, związki zawodowe i organizacje pracodawców jak i Rada Zatrudnienia Socjalnego.
Podstawa prawna:
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 kwietnia 2012 r. w sprawie specjalizacji w zawodzie pracownik socjalny (Dz.U. 2012 r. poz. 486).