Izabela Dziubak, aplikant radcowski w Kancelarii Prawa Pracy "Wojewodka i Wspólnicy" Sp. k.
Wydanie świadectwa pracy
Zgodnie z art. 97 Kodeksu pracy (K.p.) pracodawca ma obowiązek wydania pracownikowi świadectwa pracy w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy. Obowiązek ten powstaje automatycznie z chwilą rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, z wyjątkami dotyczącymi umów terminowych przewidzianymi w art. 97 § 11 kodeksu pracy. Termin na wydanie świadectwa pracy przez pracodawcę został przez ustawodawcę w kodeksie pracy określony jako „niezwłoczny”. Takie określenie terminu zostało doprecyzowane w §2 Rozporządzenia w sprawie świadectwa, zgodnie z którym wydanie świadectwa pracy powinno nastąpić do rąk pracownika lub osoby przez niego upoważnionej na piśmie w dniu,w którym następuje rozwiązanie lub wygaśnięcie stosunku pracy.
Dopiero jeżeli wydanie świadectwa pracy pracownikowi albo osobie przez niego upoważnionej nie jest możliwe, pracodawca, nie później niż w ciągu 7 dni od dnia ustania stosunku pracy, przesyła świadectwo pracy pracownikowi lub tej osobie za pośrednictwem poczty albo doręcza go w inny sposób.
Rekomendowany produkt: PITY 2015 z płytą CD
Należy zaznaczyć, że w razie wygaśnięcia stosunku pracy z powodu śmierci pracownika, pracodawca powinien sporządzić świadectwo pracy i włączyć je do akt osobowych zmarłego pracownika. Z wnioskiem o wydanie przez pracodawcę świadectwa pracy może następnie wystąpić członek rodziny zmarłego pracownika, a także inna osoba będąca spadkobiercą tego pracownika.
Odszkodowanie za niewydanie świadectwa pracy w terminie
Ustawodawca dostrzegając rolę jaką w dalszym zatrudnieniu pracownika odgrywa co do zasady świadectwo pracy, które może przedstawić pracownik, przewidział w art. 99 kodeksu pracy roszczenie odszkodowawcze związane z niewywiązaniem się pracodawcy ze swojego obowiązku w tym zakresie. Jeżeli więc pracodawca nie wyda świadectwa pracy w terminie przewidzianym w przepisach lub też wyda niewłaściwe świadectwo pracy (czyli takie, które nie odpowiada wymaganiom prawa lub jego treść jest niezgodna z rzeczywistością), pracownikowi przysługuje roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej w ten sposób przez pracodawcę.
Zadaj pytanie: FORUM
Wysokość odszkodowania
Wysokość odszkodowania została w art. 99 § 2 K.p. określona jako wysokość wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy z powodu niemożliwości przedstawienia właściwego świadectwa pracy. Odszkodowanie jest jednak ograniczone do wynagrodzenia przysługującego maksymalnie za 6 tygodni. Należy pamiętać, że podstawą obliczenia odszkodowania z art. 99 K.p. nie jest wynagrodzenie dotychczas przysługujące u pracodawcy, z którym zakończony został stosunek pracy i który naruszył obowiązek wydania świadectwa pracy, lecz wynagrodzenie, które pracownik otrzymałby gdyby podjął zatrudnienie po uzyskaniu świadectwa pracy. Szkodą pracownika polegać bowiem może właśnie na utracie wynagrodzenia z nowego stosunku pracy lub też nieotrzymaniu zasiłku dla bezrobotnych w związku z niemożliwością zarejestrowania się w urzędzie pracy z uwagi na brak świadectwa pracy.
Utracone wynagrodzenie
Należy pamiętać, że określenie wysokości utraconego w ten sposób wynagrodzenia obciąża pracownika. Zgodnie z § 2 pkt. 9 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy, do obliczenia przysługującego pracownikowi wynagrodzenia będącego odszkodowaniem na podstawie art. 99 kodeksu pracy, stosuje się przewidziane w tym Rozporządzeniu zasady. Oznacza to zatem, że wysokość wynagrodzenia będzie obliczona tak jak naliczana jest wysokość ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.
Terminy wydawania świadectwa pracy
Inne roszczenia
Warto wspomnieć, że obok odszkodowania na podstawie art. 99 K.p., które ograniczone jest jedynie do szkody w postaci utraty wynagrodzenia i to w ograniczonej wysokości, pracownik może na zasadach ogólnych, a więc zgodnie z Kodeksem cywilnym dochodzić innych roszczeń związanych z innymi powstałymi przez nieotrzymanie świadectwa pracy uszczerbkami. Tezę tę potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 13 października 2004 r, sygnatura II PK 36/04, w którym stwierdził, że pracownik może, na podstawie art. 471 Kodeksu cywilnego w związku z art. 300 Kodeksu pracy, dochodzić od pracodawcy naprawienia szkody innej niż utrata zarobków. Taką szkodą może być np. odmowa przyznania świadczenia z ubezpieczenia społecznego w związku z brakiem informacji o okresie pracy w szczególnych warunkach, która powinna być umieszczona w świadectwie pracy.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy: art. 97, art. 99, art. 300
- Rozporządzenie MPiPS z dnia 15 maja 1996 r w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania
- Rozporządzenie MPiPS z dnia 29 maja 1996 w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny – art. 471