Stowarzyszenie Katechetów Świeckich zarzuca bezzasadną redukcję 11 000 etatów nauczycieli i dyskryminację w zatrudnieniu ze względu na przynależność religijną. Od 1 września 2025 r. będą spore zmiany w polskiej edukacji. Pracę może stracić nawet 11 000 nauczycieli. Dlaczego? Bo zmieniono rozporządzenie. W dniu 17 stycznia 2025 r. Barbara Nowacka podpisała ważny akt prawny.
- Ważny komunikat MEN z 17 stycznia 2025 r.
- Tylko 1 godzina tygodniowo religii i nauki etyki od 1 września 2025 r.
- Redukcja etatów w szkołach od 1 września 2025 r.
- Zmiany co do 11,1 tys. etatów w 2025 r. Czy nauczyciele nie nabędą uprawnień do świadczeń kompensacyjnych lub emerytalnych?
- Stanowisko Stowarzyszenia Katechetów w związku z rozporządzeniem MEN z dnia 17 stycznia 2025 r.
- Nie możesz uczyć religii czy etyki ale już np. gospodarowania odpadami czy elektromobilności - tak
- Religia i etyka przed albo po innych lekcjach
- Kiedy wchodzi w życie rozporządzenie?
Ważny komunikat MEN z 17 stycznia 2025 r.
Ministerstwo Edukacji Narodowej oficjalnie potwierdziło w dniu 17 stycznia 2025 r., że Minister Edukacji podpisała rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach.
Skąd wynikają te zmiany?
Zmiana prawa wynika z potrzeby ujednolicenia tygodniowego wymiaru godzin nauki religii i nauki etyki w publicznych szkołach, określenia warunku umieszczania tych zajęć w tygodniowym rozkładzie zajęć oraz stosowania w wypadku organizowania nauki religii poza szkołą zasad łączenia uczniów, które stosowane są w szkole.
Tylko 1 godzina tygodniowo religii i nauki etyki od 1 września 2025 r.
Jak podaje samo Ministerstwo Edukacji Narodowej przepisy wprowadzają takie rozwiązanie jak ujednolicenie tygodniowego wymiaru godzin nauki religii i nauki etyki w publicznych szkołach, tj. oba zajęcia będą realizowane w wymiarze 1 godziny tygodniowo.
Redukcja etatów w szkołach od 1 września 2025 r.
Taka zmiana oznacza między innymi redukcję etatów. Przyczyną będzie zapewne likwidacja stanowiska pracy ze względu na zmniejszony brak zapotrzebowania na nauczyciela czy katechetę. Taka przyczyna nie będzie dotyczyła bezpośrednio pracownika, będzie więc należała mu się odprawa pieniężna. Zresztą jak nawet wprost wskazało Ministerstwo Edukacji Narodowej w swoich wyliczeniach, nastąpi zmniejszenie liczby zatrudnionych w szkołach nauczycieli religii i etyki. Rozporządzenie dotyczy około 30 431 osób (dane z MEN z systemu informacji oświatowej według stanu na dzień 20.06.2024 r.).
Jakie skutki finansowe takich rozwiązań prawnych? Długookresowo zmiana spowoduje zmniejszenie wydatków przeznaczonych na sfinansowanie nauczania religii, z uwagi na decyzje organizacyjne dyrektorów szkół wynikające ze zmniejszenia od roku szkolnego 2025/2026 tygodniowego wymiaru godzin nauki religii o połowę. Oczywiście podstawowym kosztem będą koszty związane z odprawami.
Zmiany co do 11,1 tys. etatów w 2025 r. Czy nauczyciele nie nabędą uprawnień do świadczeń kompensacyjnych lub emerytalnych?
Zmiana może mieć negatywny wpływ na zatrudnienie nauczycieli religii, którzy – o ile nie posiadają kwalifikacji do nauczania innych przedmiotów w szkole – zostaną pozbawieni części etatu lub będą musieli szukać pracy poza szkołą – maksymalny skutek może dotyczyć 11,1 tys. etatów nauczycieli religii, z czego osoby zatrudnione na ok. 1,7 tys. etatów w roku 2025 nabędą uprawnienia do świadczeń kompensacyjnych lub emerytalnych. W konsekwencji może mieć to wpływ na sytuację rodzin i gospodarstw domowych nauczycieli religii, którzy utracą pracę lub część etatu i nie nabędą uprawnień do świadczeń kompensacyjnych lub emerytalnych (maksymalnie ok. 9,4 tys. etatów). Zmiana nie powinna wpłynąć na zatrudnienie nauczycieli etyki, ponieważ w praktyce dyrektorzy szkół najczęściej ustalali wymiar godzin etyki na poziomie jednej godziny lekcyjnej tygodniowo.
Stanowisko Stowarzyszenia Katechetów w związku z rozporządzeniem MEN z dnia 17 stycznia 2025 r.
Jak czytamy w komunikacie: "Stowarzyszenie Katechetów Świeckich wyraża swój stanowczy sprzeciw wobec zredukowania lekcji religii do jednej godziny w tygodniu oraz umieszczania jej w planie lekcji przed lub po przedmiotach obowiązkowych. W związku z wprowadzeniem tych zmian, co odbyło się wbrew stanowisku kościołów i związków wyznaniowych, konieczne jest zaskarżenie rozporządzenia do odpowiednich organów oraz przedstawienie problemu dyskryminacji ze względu na przynależność religijną na forum międzynarodowym. (...) Dyskryminacja uczniów, nauczycieli i rodziców, którzy chcą by ich dzieci uczęszczały na lekcje religii albo etyki stanie się oczywista. Takie działania Ministerstwa Edukacji Narodowej, nakierowane na nierówne traktowanie, w sposób pośredni przyczynić się mogą do wzmacniania społecznych antagonizmów i wykluczania osób związanych z nauczaniem i uczęszczaniem na zajęcia z religii i etyki. Stowarzyszenie Katechetów Świeckich pragnie zwrócić uwagę na problem przemocy rówieśniczej wobec uczniów, którzy uczęszczają na lekcje religii i z tego powodu są wyśmiewani i narażeni na hejt. Co więcej, to samo spotyka nauczycieli religii, którzy nie dość, że są dyskryminowani w zatrudnieniu, to z racji nauczanego przedmiotu narażeni są na prześladowania ze strony nauczycieli innych przedmiotów. W kraju panuje atmosfera szydzenia z katolików i szerzej, chrześcijan, podsycana przez polityków nastawionych na bezwzględne zbijanie kapitału politycznego oraz media. Odbywa się to kosztem obywateli. Należy zauważyć, że zjawisko to ma charakter dyskryminacji większości, deklarującej swoją religijność, przez ateistyczną mniejszość. (...). Mamy nadzieję, że Rzecznik Praw Obywatelskich zbada sytuację związaną z wprowadzonym rozporządzeniem oraz przeanalizuje sytuacje związaną z dyskryminacją nauczycieli religii, a także uczniów i ich rodziców.".
Nie możesz uczyć religii czy etyki ale już np. gospodarowania odpadami czy elektromobilności - tak
Jednakże Minister Edukacji zamówi w roku akademickim 2024/2025 w uczelniach studia podyplomowe o charakterze kwalifikacyjnym dla nauczycieli. Będą to studia przygotowujące do nauczania przedmiotów (prowadzenia zajęć): 1) edukacja zdrowotna; 2) informatyka; 3) przedmiot zawodowy: elektromobilność; 4) przedmiot zawodowy: gospodarowanie odpadami; 5) wczesne wspomaganie rozwoju dziecka; 6) pedagogika specjalna; 7) przygotowanie pedagogiczne (tylko dla psychologów). Studia te będą bezpłatne dla nauczycieli, w tym nauczycieli religii.
Religia i etyka przed albo po innych lekcjach
Zmienione przepisy określają szczegółowo zasady umieszczania lekcji religii i etyki bezpośrednio przed obowiązkowymi zajęciami edukacyjnymi ucznia lub bezpośrednio po tych zajęciach (z możliwością odstąpienia od tej zasady w tych oddziałach szkoły podstawowej, w których – na dzień 15 września roku szkolnego – wszyscy uczniowie uczęszczają na lekcję religii lub etyki).
Ponadto przepisy doprecyzowują, że obowiązuje stosowanie - w wypadku organizowania nauki religii poza szkołą (tj. w grupie międzyszkolnej lub pozaszkolnym punkcie katechetycznym) – tych samych zasad łączenia uczniów, które obowiązują w szkole. Ponadto trzeba respektować stosowanie w wypadku organizowania zajęć etyki tych samych zasad jak w wypadku religii.
Dodatkowo przewidziano ograniczenie możliwości łączenia na lekcjach religii i etyki w grupy międzyklasowe uczniów klas I–III szkoły podstawowej wyłącznie do sytuacji, kiedy uczestnictwo w zajęciach religii lub etyki w danym oddziale klasowym zadeklaruje mniej niż siedmioro uczniów.
Kiedy wchodzi w życie rozporządzenie?
Rozporządzenie wchodzi w życie 1 września 2025 r., zatem wraz z rozpoczęciem nowego roku szkolnego 2025/2025.