dr Marcin Wojewódka - radca prawny w Kancelarii Prawa Pracy „Wojewódka i Wspólnicy” Sp. k.
Obowiązujące przepisy kodeksu pracy nie regulują okresu na jaki może być między pracownikiem a pracodawcą zawarta umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Co do zasady to wola stron decyduje o tym przez jaki okres pracownik będzie związany przedmiotowym zakazem konkurencji. Mimo powyższego warto jednakże wskazać, iż nie każde rozwiązanie będzie zgodne z obowiązującymi przepisami. Jak wskazuje praktyka, najczęściej ustalanym umownie okresem zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy jest między 3 a 24 miesiące.
Uprawnienia w trakcie okresu wypowiedzenia
Należy jednakże podkreślić, iż obowiązujące przepisy nie zastrzegają minimalnych lub maksymalnych okresów w tym zakresie. Powyższe nie zmienia faktu, iż ustalając maksymalny okres związania pracownika zakazem konkurencji należy kierować się jakimś racjonalnym uzasadnieniem. Nie bez znaczenia pozostaje też wysokość odszkodowania przysługującego pracownikowi wynikającego z takiej umowy. Brak jest jednocześnie zakazu aby w uzasadnionym okolicznościami stosunku pracy okres obowiązywania zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy strony ustaliły na np. okres 4 czy 6 lat. Jednocześnie można z dużą dozą prawdopodobieństwa przyjąć, iż zakaz konkurencji po ustaniu stosunku zawarty na okres 10 czy więcej lat po ustaniu stosunku pracy mógłby zostać uznany przez sąd pracy w razie sporu za niezgodny z zasadami współżycia społecznego. Taki długi zakaz konkurencji może bowiem w istocie uniemożliwiać pracownikowi trwale podjęcie pracy czy też być uznany za sposób na zapewnienie dodatkowego świadczenia dla byłego pracownika bez świadczenia wzajemnego w postaci powstrzymania się od zakazu konkurencji.
Przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę
Jedynymi sposobami zwolnienia się przez pracodawcę z obowiązku wypłaty odszkodowania z tytułu umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy są: odstąpienie od umowy, wypowiedzenie umowy lub spełnienie się uprzednio zastrzeżonego warunku rozwiązującego. Każdy ze sposobów wyjścia z umowy musi być wskazany uprzednio w umowie o zakazie konkurencji. W przeciwnym razie pracodawca nie ma możliwości uchylenia się od zawartej umowy. Skorzystanie przez pracodawcę z któregoś z tych uprawnień powoduje równocześnie ustanie obowiązku pracownika przestrzegania zakazu konkurencji. Zastrzeżenie prawa odstąpienia od umowy musi zawierać termin do wykonania tego prawa. Postanowienia umowy mówiące jedynie o prawie pracodawcy do zwolnienia pracownika z zakazu konkurencji bez wskazania terminu, w którym pracodawca powinien złożyć oświadczenie, powodują, że są one nieskuteczne. Pracodawca nie będzie mógł uchylić się od obowiązku wypłacania pracownikowi odszkodowania.
Uchylenie się pracodawcy od obowiązku wypłaty odszkodowania po ustaniu stosunku pracy jest możliwe, jeśli w umowie strony zastrzegły możliwość wypowiedzenia umowy o zakazie konkurencji. W tej sytuacji należy jednak wskazać przypadki, w których wypowiedzenie będzie możliwe.
Stan prawny: 24 lipca 2014 roku
Podstawa prawna: ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks pracy