Dlaczego potrzebujemy Rzecznika Praw Pracownika? Bo prawa pracowników wciąż (pomimo funkcjonowania Inspekcji Pracy) nie są należycie chronione! Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zainicjowało opracowanie ustawy powołującej Rzecznika Praw Pracownika – nowego organu, mającego stać na straży praw wszystkich osób świadczących pracę, w różnych formach - nie tylko prawno-pracowniczych.
- Rzecznik praw pracownika – strażnik milionów zarobkujących Polaków
- Dlaczego potrzebujemy Rzecznika Praw Pracownika?
- Kogo obejmie ochrona?
- Zakres kompetencji Rzecznika Praw Pracownika (RPP)
- Struktura organizacyjna i niezależność
- Długofalowe efekty reformy
Rzecznik praw pracownika – strażnik milionów zarobkujących Polaków
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zainicjowało opracowanie ustawy powołującej Rzecznika Praw Pracownika – nowego organu, mającego stać na straży praw wszystkich osób świadczących pracę. Projekt trafił już do rządowych prac legislacyjnych, co rozpoczyna proces konsultacji oraz prac parlamentarnych.
Zgodnie z propozycją, z pomocy Rzecznika skorzystają nie tylko zatrudnieni na etacie, ale także wykonawcy umów cywilnoprawnych i inne kategorie zarobkujących, dotychczas pozbawione stałego systemowego wsparcia.
W dniu 24 września 2025 r. Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, minister rodziny, pracy i polityki społecznej, złożyła wniosek o wpis projektu ustawy o rzeczniku praw pracownika do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów.
Dlaczego potrzebujemy Rzecznika Praw Pracownika?
W Polsce pracuje kilkanaście milionów osób, ale do tej pory brakowało niezależnej instytucji, reprezentującej ich interesy wobec pracodawców i ustawodawcy. – Różnica siły negocjacyjnej między pracodawcą a pracownikiem jest wyraźna – zaznacza MRPiPS. Utworzenie Rzecznika ma wyrównać te relacje, wzmacniając prawa pracownicze takie jak prawo do minimalnego wynagrodzenia, bezpieczeństwo i higiena pracy, wolność zrzeszania się czy zakaz dyskryminacji.
Kogo obejmie ochrona?
Projekt przewiduje, że uprawnienia Rzecznika rozciągną się na szeroki katalog osób wykonujących pracę zarobkową. Obok pracowników etatowych znalazły się tam osoby zatrudnione na umowach zlecenia, o dzieło, a także w innych niestandardowych formach. Dzięki temu wykreślone zostanie wykluczenie tysięcy osób, które dotychczas nie mogły liczyć na wsparcie publicznej instytucji chroniącej ich praw.
Zakres kompetencji Rzecznika Praw Pracownika (RPP)
Do podstawowego zakresu kompetencji RPP ma należeć
1. Doradztwo i interwencje
Rzecznik będzie oferował pomoc prawną i mediował w sporach pracowniczych, kontaktując się bezpośrednio z pracodawcami lub kierując sprawy do Państwowej Inspekcji Pracy.
2. Udział w legislacji
Jako ekspert reprezentujący pracowników przy każdym etapie prac nad projektami ustaw lub rozporządzeń, Rzecznik zgłaszać będzie wnioski zmian i opiniować propozycje wpływające na kształt polskiego rynku pracy.
3. Postępowania sądowe
Z pomocą Rzecznika zatrudniony będzie mógł skierować pozew pracy, a instytucja może również występować jako pełnomocnik w sądzie, broniąc zbiorowych i indywidualnych roszczeń.
Struktura organizacyjna i niezależność
Rzecznika Praw Pracownika powoła Prezes Rady Ministrów spośród kandydatów przedstawionych przez ministra pracy. Kadencja ma trwać sześć lat, co zapewni stabilność działania niezależnej od bieżących zmian politycznych. Jednocześnie utworzenie Biura Rzecznika zabezpieczy odpowiednie zaplecze merytoryczno-administracyjne, a budżet zapewni samodzielność finansową i operacyjną.
Przykład wsparcia RPP
Wyobraźmy sobie panią Annę, zatrudnioną na umowę-zlecenie przy sortowaniu dokumentów, której pracodawca odmawia zapłaty za nadgodziny i grozi wypowiedzeniem, jeśli zgłosi roszczenia. Zgłaszając się do Rzecznika, otrzyma profesjonalne wsparcie prawne, w tym opinię eksperta obliczającego wymagalne wynagrodzenie. Rzecznik może także skierować sprawę w postępowaniu mediacyjnym lub skorzystać z inspekcji pracy, co często znacznie przyspiesza pozytywne załatwienie konfliktu.
Długofalowe efekty reformy
Ustawa o Rzeczniku Praw Pracownika stanowi jeden z filarów rządowej strategii „Sprawne państwo i wysoki poziom usług publicznych”. Wzmocnienie ochrony praw osób pracujących ma przeciwdziałać łamaniu podstawowych standardów zatrudnienia oraz wzmacniać zaufanie obywateli do państwa jako arbitra w konfliktach pracodawca–pracownik. Praktyczne wsparcie, a zarazem udział w procesie legislacyjnym, umożliwią stałe monitorowanie i ulepszanie polskiego prawa pracy. Nowelizacja prawa pracy z Rzecznikiem Praw Pracownika otwiera nowe możliwości dla wszystkich zarobkujących: od etatów po umowy cywilnoprawne. Gdy projekt znajdzie się w Sejmie, czekają nas konsultacje społeczne i branżowe, a następnie ostateczne głosowania.