Planujesz wyjechać do rodziny, będąc na zwolnieniu lekarskim albo zmieniłeś miejsce pobytu w trakcie choroby? Zgodnie z przepisami masz tylko trzy dni na zgłoszenie. W przeciwnym razie możesz stracić prawo do zasiłku chorobowego.
- Dlaczego adres na tzw. L4 ma znaczenie?
- Zmiana adresu podczas zwolnienia lekarskiego: obowiązek wobec ZUS
- Zmiana adresu podczas zwolnienia lekarskiego: obowiązek wobec pracodawcy
Dlaczego adres na tzw. L4 ma znaczenie?
Zwolnienie lekarskie to nie urlop – obowiązują tu konkretne zasady. Jedną z nich jest konieczność podania lekarzowi dokładnego adresu, pod którym faktycznie będzie się przebywać podczas rekonwalescencji. To właśnie ten adres trafia do systemu ZUS, a jego poprawność może zostać skontrolowana.
Nie chodzi wyłącznie o sytuacje wakacyjne. Bardzo często pacjent, idąc do lekarza, nie zdaje sobie sprawy, że w systemie figuruje adres zameldowania, a nie rzeczywistego zamieszkania. Jeśli zatem na czas choroby dana osoba przenosi się np. do rodziny lub znajomych, powinna pamiętać, by już podczas wizyty lekarskiej zgłosić to i upewnić się, że właściwy adres trafi do elektronicznego zwolnienia lekarskiego (eZLA).
Zgodnie z art. 59 ust. 5d ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, ubezpieczony ma obowiązek podać lekarzowi przy wystawianiu zwolnienia lekarskiego adres pobytu w okresie czasowej niezdolności do pracy, jeżeli adres udostępniony na profilu informacyjnym wystawiającego zaświadczenie lekarskie lub znajdujący się w dokumentacji medycznej ubezpieczonego różni się od adresu pobytu w okresie czasowej niezdolności do pracy.
Zmiana adresu podczas zwolnienia lekarskiego: obowiązek wobec ZUS
Zdarza się, że po wystawieniu zwolnienia lekarskiego chory decyduje się zmienić miejsce pobytu – np. przenosi się do rodziny, która pomoże mu dojść do zdrowia. To oczywiście dozwolone, ale trzeba pamiętać o formalnościach.
W takiej sytuacji pacjent ma obowiązek zgłosić zmianę adresu w ciągu trzech dni Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych. Stanowi o tym art. 59 ust. 5e ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz rozporządzenie Ministra pracy i polityki socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy.
Można to zrobić na kilka sposobów:
- przez telefon,
- przez internet – za pomocą formularza POG (pismo ogólne do ZUS) w systemie PUE ZUS,
- osobiście – w placówce ZUS.
Każda osoba korzystająca ze zwolnienia lekarskiego (czyli tzw. L4) musi liczyć się z możliwością kontroli ze strony ZUS. Wynika to bezpośrednio z art. 59 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. ZUS ma prawo sprawdzić, czy zwolnienie lekarskie zostało wystawione zasadnie, a także czy pacjent rzeczywiście jest czasowo niezdolny do pracy.
Podczas takiej kontroli lekarze orzecznicy ZUS mogą:
- 1) przeprowadzić badanie lekarskie ubezpieczonego:
- w wyznaczonym miejscu, np. w placówce ZUS
- w miejscu jego pobytu;
- skierować ubezpieczonego na badanie specjalistyczne przez lekarza konsultanta ZUS;
- zażądać od wystawiającego zaświadczenie lekarskie udostępnienia dokumentacji medycznej dotyczącej ubezpieczonego, która stanowi podstawę wydania zwolnienia lekarskiego lub udzielenia wyjaśnień i informacji w sprawie;
- zlecić wykonanie badań pomocniczych, np. laboratoryjnych lub obrazowych.
Należy pamiętać, że pacjent ma obowiązek udostępnić swoją dokumentację medyczną podczas kontroli.
W przypadku, gdy ZUS przeprowadzi kontrolę i nie zastanie danej osoby pod zgłoszonym adresem, uzna, że dana osoba niewłaściwie wykorzystuje zwolnienie. A to może skutkować odebraniem zasiłku chorobowego.
Z danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za I kwartał 2025 r. wynika, że co 12 skontrolowane zwolnienie lekarskie zostało uznane przez ZUS za nieprawidłowe.
Zmiana adresu podczas zwolnienia lekarskiego: obowiązek wobec pracodawcy
O zmianie adresu podczas zwolnienia lekarskiego należy powiadomić także pracodawcę. Zgodnie z § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy:
§ 2. [Obowiązek zawiadomienia pracodawcy]
1. Pracownik powinien uprzedzić pracodawcę o przyczynie i przewidywanym okresie nieobecności w pracy, jeżeli przyczyna tej nieobecności jest z góry wiadoma lub możliwa do przewidzenia.
2. W razie zaistnienia przyczyn uniemożliwiających stawienie się do pracy, pracownik jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić pracodawcę o przyczynie swojej nieobecności i przewidywanym okresie jej trwania, nie później jednak niż w drugim dniu nieobecności w pracy. Jeżeli przepisy prawa pracy obowiązujące u danego pracodawcy nie określają sposobu zawiadomienia pracodawcy o przyczynie nieobecności pracownika w pracy, zawiadomienia tego pracownik dokonuje osobiście lub przez inną osobę, telefonicznie lub za pośrednictwem innego środka łączności albo drogą pocztową, przy czym za datę zawiadomienia uważa się wtedy datę stempla pocztowego.
3. Niedotrzymanie terminu przewidzianego w ust. 1 może być usprawiedliwione szczególnymi okolicznościami uniemożliwiającymi terminowe dopełnienie przez pracownika obowiązku określonego w tym przepisie, zwłaszcza jego obłożną chorobą połączoną z brakiem lub nieobecnością domowników albo innym zdarzeniem losowym. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio po ustaniu przyczyn uniemożliwiających terminowe zawiadomienie pracodawcy o przyczynie i okresie nieobecności pracownika w pracy.
W przypadku, gdy pracodawca nie ustalił konkretnego sposobu informowania, można to zrobić:
- telefonicznie,
- osobiście,
- przez inną osobę,
- e-mailem lub wiadomością SMS,
- listem – w takim przypadku liczy się data stempla pocztowego.
Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy