Renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny zmarłej osoby, która w miała prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy. Renta rodzinna przysługuje także po osobie ubezpieczonej, która spełniła warunki do przyznania emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy. Posiadanie prawa do renty rodzinnej jest niezbędne do uzyskania renty wdowiej.
- Czym jest renta rodzinna
- Osoby uprawnione do renty rodzinnej
- Małżonek zmarłego uprawniony do renty rodzinnej
- Renta rodzinna dla dzieci, wnuków i rodzeństwa
- Prawo rodziców do renty rodzinnej
- Wysokość renty rodzinnej, jej zmniejszenie i zawieszenie
Czym jest renta rodzinna
Renta rodzinna jest comiesięcznym świadczeniem przysługującym uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci:
- miała ustalone prawo do emerytury, albo spełniała warunki do jej uzyskania,
- miała ustalone prawo do emerytury pomostowej;
- miała ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, albo spełniała warunki do jej uzyskania;
- pobierała zasiłek przedemerytalny;
- pobierała świadczenie przedemerytalne;
- pobierała nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.
Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy.
Osoby uprawnione do renty rodzinnej
Osobami uprawnionymi do renty rodzinnej są:
- małżonek (wdowa i wdowiec);
- dzieci (własne, drugiego małżonka, przysposobione);
- przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci (nie dotyczy dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka);
- rodzice (oraz macocha, ojczym, osoby przysposabiające).
Prawo do renty rodzinnej przysługuje wdowie, wdowcowi i dziecku nawet po zawarciu związku małżeńskiego.
Małżonek zmarłego uprawniony do renty rodzinnej
Renta rodzinna przysługuje wdowie, która w chwili śmierci męża osiągnęła wiek 50 lat lub była niezdolna do pracy. Renta rodzinna przysługuje także wdowie, która:
- wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole – 18 lat życia, lub
- sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej.
Prawo do renty rodzinnej ma także wdowa, która osiągnęła wiek 50 lat lub stała się niezdolna do pracy w okresie nie dłuższym niż 5 lat od śmierci męża lub od zaprzestania wychowywania dziecka do 16 roku życia (18 roku gdy dziecko się uczy) lub zaprzestania opieki nad dzieckiem uznanym za całkowicie niezdolne do pracy.
Rozwiedziona żona zmarłego oraz wdowa, która w chwili śmierci męża nie pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej, ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli oprócz spełnienia warunków wymaganych od wdowy, w chwili śmierci męża miała prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem sądowym lub ugodą sądową.
Prawo do okresowej renty rodzinnej przez okres jednego roku od chwili śmierci męża przysługuje wdowie, która nie spełnia warunków wymaganych do przyznania renty rodzinnej i nie ma niezbędnych źródeł utrzymania. Wdowa może także otrzymać rentę rodzinną na okres uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu mającym na celu uzyskanie kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej. W takim przypadku rentę rodzinną można pobierać nie dłużej niż przez okres 2 lat od chwili śmierci męża.
Zasady nabywania prawa do renty rodzinnej przez wdowca są takie same jak dla wdowy. Wiek uprawniający wdowca do renty rodzinnej wynosi 50 lat.
Renta rodzinna dla dzieci, wnuków i rodzeństwa
Prawo do renty rodzinnej przysługuje dzieciom osoby zmarłej, które:
- nie ukończyły 16 lat lub
- 25 lat w przypadku gdy się uczą.
Renta rodzinna bez względu na wiek przysługuje dzieciom, które stały się całkowicie niezdolne do pracy przed ukończeniem 16 roku życia lub w trakcie nauki w szkole do ukończenia 25 roku życia. Jeżeli dziecko ukończy 25 lat na ostatnim roku nauki w szkole wyższej, prawo do renty przedłuża się do zakończenia tego roku studiów.
Wnukom, rodzeństwu i innym dzieciom przyjętym na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności, renta rodzinna przysługuje jeśli:
- zostały przyjęte na wychowanie co najmniej na rok przed śmiercią ubezpieczonego, (emeryta lub rencisty), chyba że śmierć była następstwem wypadku,
- nie mają prawa do renty po zmarłych rodzicach. Jeżeli rodzice żyją, renta rodzinna przysługuje gdy nie mogą zapewnić im utrzymania albo ubezpieczony (emeryt lub rencista) lub jego małżonek był ich opiekunem ustanowionym przez sąd.
Prawo rodziców do renty rodzinnej
Rodzice osoby zmarłej także mają prawo do renty rodzinnej. Świadczenie to przysługuje rodzicom pod warunkiem, że spełniają warunki takie jak wdowy lub wdowcy oraz gdy zmarły syn lub córka w sposób znaczący przyczyniał się do ich utrzymania.
Wysokość renty rodzinnej, jej zmniejszenie i zawieszenie
W celu uzyskania renty rodzinnej należy wypełnić formularze: wniosek ERR oraz informację ERP-6 - jeśli osoba zmarła nie pobierała świadczenia z ZUS. Wypełnione formularze należy przekazać do ZUS.
Renta rodzinna przyznawana jest w wysokości:
- dla jednej osoby uprawnionej – 85 proc. renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, która przysługiwałoby zmarłemu,
- dla dwóch osób uprawnionych – 90 proc. renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, która przysługiwałoby zmarłemu,
- dla trzech i więcej osób uprawnionych – 95 proc. renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, która przysługiwałoby zmarłemu.
Wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta rodzinna. Świadczenie podlega podziałowi na równe części między uprawnionych.
Renta rodzinna może być zawieszona lub zmniejszona jeżeli uprawniony osiąga przychód z tytułu zatrudnienia albo innej działalności, która podlega obowiązkowi ubezpieczenia społecznego. Prawo do renty rodzinnej zostanie zawieszone, jeżeli przychód przekroczy 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Jeśli natomiast przychód będzie wyższy niż 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia, ale nie przekroczy 130 proc. tego wynagrodzenia, renta rodzinna zostanie zmniejszona o kwotę przekroczenia, nie więcej jednak niż o kwotę maksymalnego zmniejszenia.