Pytanie prawne w tej sprawie skierował do Trybunału Konstytucyjnego sąd rozpatrujący odwołanie przedsiębiorcy od decyzji naliczającej
mu zasiłek chorobowy, a później macierzyński. Mężczyzna prowadził
działalność gospodarczą od sierpnia 2008 r., ale dopiero w drugiej
połowie marca 2009 r. zgłosił się do ubezpieczenia w ZUS jako
prowadzący działalność pozarolniczą. Wcześniej bowiem był
jednocześnie zatrudniony jako pracownik w spółce z o.o. i z tego
tytułu pracodawca odprowadzał za niego składki do ZUS.
W kwietniu 2009 r. mężczyzna przebywał na zwolnieniu lekarskim, a następnie przejął od żony opiekę nad dzieckiem w ramach urlopu macierzyńskiego. ZUS przyznał mu zasiłki - najpierw chorobowy, potem macierzyński - ale ustalił je biorąc pod uwagę podstawę wymiaru ustaloną proporcjonalnie za zaledwie dziesięć dni ubezpieczenia, tj. za okres, w którym mężczyzna podlegał ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej w marcu 2009 r. Obydwa zasiłki były więc znacznie niższe niż gdyby przyjąć - jako podstawę - pełną kwotę, od której przedsiębiorcy płacą składki ZUS.
Inna zasada obowiązuje przy zasiłkach dla pracowników. Dla nich podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie, które pracownik osiągnąłby, gdyby pracował pełny miesiąc kalendarzowy, nawet gdy niezdolność do pracy powstała przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego.
Obowiązki informacyjne ubezpieczonego wobec płatnika składek >>
Przedsiębiorca poczuł się pokrzywdzony i skierował do sądu odwołanie od decyzji ZUS. Rozpoznający sprawę sąd stwierdził, że sytuacja prawna pracowników i ubezpieczonych niebędących pracownikami jest na tyle zróżnicowana, że budzi wątpliwości co do zgodności z konstytucją. Dlatego przerwał proces i skierował do TK pytanie prawne, czy zgodne z konstytucją są art. 48 ust. 2 i art. 52 ustawy z 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
W dniu 24 maja 2012 r. Trybunał orzekł, że przepisy te są niezgodne z konstytucją (sygn. P 12/10).