Uchwalona w października 2010 roku nowelizacja ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, wprowadziła szereg zmian w dotychczas obowiązującym stanie prawnym. Szczególnie istotnym obszarem nowelizacji, zwłaszcza z punktu widzenia pracodawców zatrudniających niepełnosprawnych pracowników, jest kwestia wysokości dofinansowań do wynagrodzeń. Nadchodzący przełom roku przyniesie ze sobą ich zmianę. Będzie to kolejny moment, od czasu uchwalenia zmian ustawowych, w którym zarówno pracodawcy jak i pracownicy odczują dotkliwie ekonomiczne skutki nowelizacji.
Obowiązujące do 31 grudnia 2011 roku przepisy ustawy o rehabilitacji przyznają pracodawcy ze środków PFRON miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego w następującej kwocie:
- 160 proc. najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności;
- 140 proc. najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;
- 60 proc. najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.
Podstawą do wyliczenia kwoty dofinansowania do końca 2011 roku jest minimalne wynagrodzenie za pracę obowiązujące w grudniu 2009 r. tj. 1276 zł brutto.
Od 1 stycznia 2012 roku wejdą w życie kolejne znowelizowane przepisy, które przewidują następujące kwoty dofinansowań:
- 170 proc. najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności;
- 125 proc. najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;
- 50 proc. najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.
Tym samym rozpocznie się zaplanowany na lata 2012 i 2013 proces stopniowego zmniejszania dofinansowań do wynagrodzeń pracowników z orzeczonym umiarkowanym i lekkim stopniem niepełnosprawności oraz ich zwiększania w stosunku do pracowników zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności. Przypomnieć należy, iż nowelizacja przewiduje, iż kolejna zmiana wskaźników nastąpi z dniem 1 lipca 2012 roku. Począwszy od tej daty miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego przysługiwać będzie w kwocie:
- 180 proc. najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności;
- 115 proc. najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;
- 45 proc. najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.
Docelowo tj. od dnia 1 stycznia 2013 ustawodawca zaplanował w nowelizacji zwiększenie kwoty dofinansowania do wynagrodzeń pracowników z orzeczonym znacznym stopniem niepełnosprawności do wysokości 180 proc. najniższego wynagrodzenia oraz zmniejszenie kwoty dofinansowania do wynagrodzeń pracowników z orzeczonym umiarkowanym oraz lekkim stopniem niepełnosprawności do wysokości odpowiednio: 100 oraz 40 proc.
Zwrot dodatkowych kosztów zatrudniania pracowników niepełnosprawnych >>
Wraz z nowym rokiem zmianie nie ulegną przepisy dotyczące dofinansowań do wynagrodzeń pracowników z orzeczonymi tak zwanymi schorzeniami szczególnymi tj.: chorobą psychiczną, upośledzeniem umysłowym, całościowym zaburzeniem rozwojowym lub epilepsją oraz niewidomych. Podobnie jak w 2011 tak i w 2012 roku pracodawcy zatrudniający takich pracowników mogą liczyć na zwiększenie kwoty dofinansowania o dodatkowe 40 proc. najniższego wynagrodzenia.
Tak jak w mijającym roku tak i w 2012 podstawą do wyliczenia kwot dofinansowania będzie nadal minimalne wynagrodzenie za pracę obowiązujące w grudniu 2009 r.
Zmiany czekają także pracodawców z tzw. otwartego rynku pracy. Nowelizacja ustawy o rehabilitacji nie wprowadziła, oczekiwanego przez wielu pracodawców, zrównania w zakresie dofinansowań do wynagrodzeń otwartego rynku pracy z rynkiem chronionym. Tym samym zarówno do końca 2011 jak i w 2012 roku pracodawcy zatrudniający w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy mniej niż 25 pracowników oraz pracodawcy zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągający wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6 proc., mogą dalej liczyć na comiesięczne finansowe wsparcie państwa. Jego wysokość utrzyma się nadal na poziomie 70 proc. z kwot dofinansowań, które otrzymują do wynagrodzeń pracowników zakwalifikowanych do lekkiego, umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności pracodawcy posiadający status zakładu pracy chronionej.
Ponadto w przypadku zatrudnienia osób niepełnosprawnych w odniesieniu do których orzeczono: chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe lub epilepsję oraz niewidomych, pracodawcy z otwartego rynku pracy otrzymują 90 proc. z kwoty, które w przypadkach tych schorzeń przysługują zakładom pracy chronionej.
Pracodawcy z otwartego rynku pracy otrzymują odpowiednio 70 lub 90 proc. kwot przysługujących zakładom pracy chronionej. Przełom roku nie przyniesie w tym zakresie żadnych nowych rozwiązań. Z uwagi jednak na to, że od 1 stycznia 2012 r. zmianie ulega wysokość dofinansowania dla pracodawców prowadzących zakłady pracy chronionej, automatycznie wpłynie to także na zmianę wysokości dofinansowania, jaką otrzymają pracodawcy z otwartego rynku pracy.
Niepełnosprawny emeryt nie dostanie dopłaty do wynagrodzenia >>
W założeniu powyżej opisane zmiany ustawowe mają przynieść oszczędności dla Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Jednak istnieje ryzyko, że zmniejszenie kwot dofinansowań spowoduje spadek zainteresowania zatrudnianiem osób niepełnosprawnych po stronie pracodawców, co może pociągnąć za sobą wzrost bezrobocia w tej grupie społecznej.
Karolina Sikora, doradca ds. prawnych Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych