Umowy o pracę i umowy zlecenia zawierane online
Zgodnie z założeniami projektu ustawy o zawieraniu i rozliczaniu umów w sposób elektroniczny przez niektórych pracodawców, nowe przepisy mają umożliwić:
1. Udostępnienie przez ministra właściwego do spraw pracy systemu teleinformatycznego umożliwiającego zawieranie umów według gotowych szablonów. Dostęp do systemu teleinformatycznego będzie zapewniony po zalogowaniu się za pomocą profilu zaufanego, na indywidualnym koncie na portalu praca.gov.pl;
2. Rozszerzenie zastosowania podpisu zaufanego ze spraw urzędowych na zwieranie umów o pracę oraz umów zlecenia pomiędzy pracodawcą a pracownikiem na portalu praca.gov.pl;
3. Wprowadzenie gotowych do wypełniania wzorów umów o pracę oraz umów zlecenia przygotowanych przez ministra właściwego do spraw pracy, które będą udostępniane w systemie teleinformatycznym, co zapewni ich sprawną dystrybucję oraz ułatwi wszystkim osobom zainteresowanym ich zawarciem (mikroprzedsiębiorcom, rolnikom, a także osobom fizycznym) obsługę całego procesu.
Nowe funkcjonalności na portalu praca.gov.pl. Szablony (wzory) umowy o pracę oraz umowy zlecenia
Zasadniczym założeniem omawianej ustawy jest rozbudowa istniejącego już systemu teleinformatycznego na portalu praca.gov.pl o nowe funkcjonalności. Na portalu tym będą udostępnione do wypełnienia szablony umowy o pracę oraz umowy zlecenia. Będą one zawierały elementy niezbędne do zawarcia zgodnego z prawem danego rodzaju umowy.
Szablon (wzór) umowy o pracę
W przypadku umowy o pracę będą to, w szczególności:
- strony umowy;
- rodzaj umowy;
- data zawarcia umowy;
- rodzaj pracy;
- miejsce wykonywania pracy;
- wynagrodzenie za pracę;
- wymiar czasu pracy;
- termin rozpoczęcia pracy.
Szablon (wzór) umowy zlecenia
A w przypadku umowy zlecenia szablon będzie zawierał, w szczególności;
- strony umowy;
- datę jej rozpoczęcia i wygaśnięcia;
- przedmiot zlecenia;
- wynagrodzenie;
- czy zleceniobiorca posiada inny tytuł do ubezpieczenia społecznego, a jeśli tak to jaki.
Ważne!
Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii zakłada jednak, że nie będą to tzw. „wzory urzędowe umowy o pracę”. Tym niemniej system nie będzie przewidywał pełnej elastyczności w udostępnianych szablonach umów. Jeśli strony umowy będą chciały zawrzeć dodatkowe elementy umowy, wówczas będą musiały zawrzeć umowę w tradycyjnej pisemnej formie przewidzianej w Kodeksie pracy (umowa o pracę) lub Kodeksie cywilnym (umowa zlecenia).
Ważne!
Ta nowa forma zawarcia umowy ma być dostępna (jako dodatkowa możliwość oprócz tradycyjnej papierowej formy) dla pracodawców, czy zleceniodawców, którymi są:
- osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej (chcące zatrudnić np. nianię lub pomoc domową);
- mikroprzedsiebiorcy;
- rolnicy.
Zdaniem Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii te kategorie osób mają z reguły najwięcej problemów z formalnościami związanymi przy zatrudnianiu pracowników, czy zleceniobiorców.
Wnioski urlopowe i rozliczanie urlopu
Oprócz możliwości zawarcia ww. umów funkcjonalność systemu na portalu praca.gov.pl będzie uzupełniona, w szczególności o:
- wystawianie przez pracownika wniosków urlopowych,
- naliczanie i rozliczanie urlopu udzielonego pracownikowi.
Rozkład czasu pracy po stronie pracodawcy
Ministerstwo nie planuje, aby system teleinformatyczny opracowywał rozkład czasu pracy pracownika na kolejne okresy czasu pracy, z upływem kolejnych okresów nie będzie rozliczał jego czasu pracy.
Dokumentacja pracownicza będzie przechowywana na portalu praca.gov.pl
Na podstawie Kodeksu pracy pracodawca jest obowiązany prowadzić i przechowywać w postaci papierowej lub elektronicznej dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akta osobowe pracowników (dokumentacja pracownicza). Ministerstwo przypomina, że to pracodawca ma obowiązek przechowywać dokumentację pracowniczą w sposób gwarantujący zachowanie jej poufności, integralności, kompletności oraz dostępności, w warunkach niegrożących uszkodzeniem lub zniszczeniem przez okres zatrudnienia, a także przez okres 10 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym stosunek pracy uległ rozwiązaniu lub wygasł, chyba że odrębne przepisy przewidują dłuższy okres przechowywania dokumentacji pracowniczej.
Omawiany projekt zakłada, że pracodawca zostanie zwolniony w wykonywania ww. czynności. Czynności te za niego będzie wykonywał system teleinformatyczny na portalu praca.gov.pl, który zapewni zachowanie poufności, integralności, kompletności oraz dostępności, w warunkach niegrożących uszkodzeniem lub zniszczeniem przez okres zatrudnienia dokumentacji pracowniczej.
Zgłoszenia do ZUS i KAS. Rozliczenia składek i podatku dochodowego
Ponadto omawiany projekt zakłada, że system teleinformatyczny na portalu praca.gov.pl:
- dokona zgłoszeń do ZUS i Krajowej Administracji Skarbowej, oraz
- umożliwi obliczanie i opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne i zaliczek podatkowych, a także
- obliczy wysokość wynagrodzenia, jakie należy wpłacić pracownikowi na konto.
Kontakt online z urzędem pracy po zakończeniu umowy
Ponadto, zmodernizowany system teleinformatyczny publicznych służb zatrudnienia na portalu praca.gov.pl umożliwi po utracie pracy przez pracownika kontakt w sposób elektroniczny z organem zatrudnienia.
Odpowiedzialność za działanie systemu. RODO
Ważne!
Minister właściwy do spraw pracy (aktualnie minister rozwoju, pracy i technologii) będzie sprawował nadzór nad prawidłowością działania systemu teleinformatycznego portalu praca.gov.pl i będzie odpowiedzialny za poprawność działania systemu także pod względem zgodności z obowiązującymi przepisami.
Ponadto minister ten będzie administratorem danych osobowych odpowiedzialnym za przestrzeganie przepisów dotyczących przetwarzania danych osobowych określonych w RODO.
Cele planowanych zmian
Wyżej omówione, planowane ułatwienia dla pracodawców i zleceniodawców związane z zawieraniem umówi, zgłaszaniem pracowników i zleceniobiorców do ZUS i KAS oraz automatyzacja tego procesu może wpłynąć na ograniczenie „szarej strefy”, w szczególności przy zatrudnianiu przez osoby fizyczne osób do pomocy w gospodarstwach domowych.
Omawiana dodatkowa, elektroniczna forma zawierania umów o pracę i umów zlecenia ma być ułatwieniem i pomocą dla wyżej wskazanych kategorii pracodawców i zleceniodawców. Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii podkreśla, że będzie to opcja fakultatywna, tzn. potencjalny pracodawca czy zleceniodawca będzie mógł z niej skorzystać lub nie. Zawsze będzie mógł zatrudnić pracownika lub zleceniobiorcę w tradycyjny sposób.
Zawarcie umowy w formie elektronicznej. Bez zmian w kodeksie pracy i kodeksie cywilnym
W formie elektronicznej można zawrzeć każdą umowę, chyba że wymagana jest forma szczególna (np. akt notarialny). Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii zaznacza, że omawiany projekt nie zmienia zasad dotyczących zawierania umów o pracę wynikających z Kodeksu pracy ani umów zlecenia uregulowanych Kodeksie cywilnym.
Zgodnie bowiem z przepisami Kodeksu pracy (art. 29 § 1) umowę o pracę zawiera się na piśmie. Jeżeli zaś umowa o pracę nie została zawarta z zachowaniem formy pisemnej, pracodawca przed dopuszczeniem pracownika do pracy potwierdza pracownikowi na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków.
Celem omawianego projektu ustawy jest dostarczenie nowego narzędzia umożliwiającego zawarcie i rozliczenie umowy. Jednocześnie nie planuje się wprowadzania zmian w regulacjach Kodeksu pracy i Kodeksu cywilnego dotyczących formy zawierania umowy o pracę i umowy zlecenia. Przewidziane do wprowadzenia w projekcie regulacje będą stanowiły lex specjalis ww. regulacji.
Źródło: Projekt ustawy o zawieraniu i rozliczaniu umów w sposób elektroniczny przez niektórych pracodawców - nr UD230 w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów.
oprac. Paweł Huczko