Jan K. był inwalidą III grupy od 1983 r. Jako niepełnosprawny z orzeczoną częściową niezdolnością do pracy był zatrudniony w spółce Z. w niepełnym wymiarze etatu jako strażnik–dozorca. Mimo niepełnosprawności oraz takich schorzeń, jak: miażdżyca, nadciśnienie i cukrzyca, lekarz medycyny pracy nie widział przeciwwskazań w zatrudnieniu Jana K. jako dozorcy w porze dziennej i nocnej.
Badania profilaktyczne - pracownik powinien stosować się do wskazań lekarskich >>
W czasie pracy na nocnej zmianie z 14 na 15 maja 2007 r. Jan K. doznał ostrego zawału serca, w którego wyniku zmarł. Wdowa po Janie K. wystąpiła więc do ZUS z wnioskiem o przyznanie jednorazowego odszkodowania po zmarłym mężu w związku z wypadkiem przy pracy. ZUS odmówił przyznania świadczenia, jednak w wyniku odwołania decyzja ta została zmieniona przez sąd I instancji. Z takim wyrokiem nie zgodził się ZUS, który złożył apelację. Została ona uwzględniona, w wyniku czego proces powtórzono – tym razem sądy I i II instancji oddaliły kolejno odwołanie i apelację wnioskodawczyni.
Odmienne zdanie miał jednak Sąd Najwyższy, który z kolei uwzględnił skargę kasacyjną wnioskodawczyni i nakazał ponowne rozpoznanie sprawy. W uzasadnieniu wskazał, że nawet wykonywanie pracy w normalnych warunkach może być uznane za zewnętrzną przyczynę wypadku przy pracy, polegającego na urazie wewnętrznym, np. zawale serca, jeśli warunki te były nieodpowiednie ze względu na stan zdrowia pracownika. Wówczas przyczyną sprawczo-zewnętrzną zdarzenia może być każdy czynnik zewnętrzny (tzn. taki, który nie wynika z wewnętrznych właściwości człowieka) zdolny wywołać w istniejących warunkach szkodliwe skutki. W tym znaczeniu przyczyną zewnętrzną może być nie tylko narzędzie pracy, maszyna, siły przyrody, ale także praca i czynności samego poszkodowanego (np. potknięcie się, niefortunny odruch).
Nowelizacja przepisów Kodeksu pracy z zakresu bhp >>
Sąd Najwyższy wskazał, że taką przyczyną jest również nadmierny wysiłek pracownika, za który u człowieka dotkniętego schorzeniem samoistnym może być uważana praca wykonywana jako codzienne zadanie w normalnych warunkach, gdyż nadmierność wysiłku pracownika powinna być oceniana z uwzględnieniem jego indywidualnych właściwości – aktualnego stanu zdrowia, sprawności ustroju.
Zewnętrzną przyczyną zdarzenia (w tym wypadku – zawału serca), będącego wypadkiem przy pracy, może być wykonywanie pracy w normalnych warunkach, jeśli ze względu na stan zdrowia pracownika powodowały one nadmierne obciążenie jego organizmu. Przy ocenie oddziaływania tak rozumianej przyczyny należy brać pod uwagę cały okres, przez który praca nieodpowiadająca stanowi zdrowia pracownika była wykonywana, a nie tylko dzień, w którym zdarzenie nastąpiło – wskazał Sąd (wyrok Sądu Najwyższego z 24 listopada 2010 r., I UK 181/10).
Wypadki przy pracy - nowy wzór statystycznej karty wypadku >>