Czy oddanie krwi to wciąż, oprócz pomocy innym, sposób na dni wolne od pracy? Jakie są przepisy w 2025 roku? Czy pracownik musi powiadomić pracodawcę o planowanym oddaniu krwi?
- Czy oddanie krwi daje prawo do wolnego od pracy?
- 2 dni wolne dla krwiodawcy
- Oddanie krwi a zaświadczenie do pracy
Czy oddanie krwi daje prawo do wolnego od pracy?
Wciąż słyszy się różne opinie na temat wolnego z tytułu krwiodawstwa. Pracownicy powinni znać swoje prawa i korzystać z nich bez utrudnień ze strony pracodawców. Zasady są jasne i określa je ustawa o publicznej służbie krwi. Daje ona prawo do wolnego w związku z oddaniem krwi. Ile wolnego przysługuje honorowemu dawcy krwi i zasłużonemu honorowemu dawcy krwi?
2 dni wolne dla krwiodawcy
W rozumieniu ustawy dawca krwi to osoba, która oddała krew lub jej składniki do celów innych niż badania diagnostyczne. Na podstawie art. 9 pkt 1 ustawy o publicznej służbie krwi zasłużonemu honorowemu dawcy krwi i honorowemu dawcy krwi przysługuje zwolnienie od pracy oraz zwolnienie od wykonywania czynności służbowych w dniu, w którym oddaje krew, oraz w dniu następnym, a także na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 2982 Kodeksu pracy. Przepis ten odsyła do uregulowania szczegółów w rozporządzeniu.
Zgodnie z powyższym w § 12 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy pracodawca jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika będącego krwiodawcą na czas oznaczony przez stację krwiodawstwa w celu oddania krwi. Pracodawca jest również obowiązany zwolnić od pracy pracownika będącego krwiodawcą na czas niezbędny do przeprowadzenia zaleconych przez stację krwiodawstwa okresowych badań lekarskich, jeżeli nie mogą one być wykonane w czasie wolnym od pracy.
Regulacja zawarta w rozporządzeniu jest mniej korzystna dla pracownika i staje nieco w sprzeczności z ustawą (czas oznaczony w celu oddania krwi zamiast całego dnia wolnego oraz wolne na okresowe badania tylko jeśli nie mogą być wykonane w czasie wolnym). Ustawa jako akt prawny wyższego rzędu jest więc tutaj wiodąca. Uznaje się, że pracownik ma prawo do 2 dni wolnego z tytułu oddania krwi (dzień oddania krwi i dzień następny po oddaniu krwi) oraz dni wolnych na okresowe badania lekarskie dawcy krwi.
Polecamy: Czas pracy 2025. Planowanie, rozliczanie i ewidencja
Oddanie krwi a zaświadczenie do pracy
Po powrocie do pracy należy dostarczyć pracodawcy zaświadczenie, które wydaje:
- Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa,
- Wojskowe Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa,
- Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa MSWiA.
Natomiast jeśli okaże się, że pracownik ze względów zdrowotnych został zdyskwalifikowany przez centrum krwiodawstwa, a skorzystał z 2 dni wolnego, nieobecność będzie usprawiedliwiona, ale nie należy się za ten czas wynagrodzenie. Można umówić się z pracodawcą na odpracowania nieobecności w innym terminie.
USTAWA z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi (Dziennik Ustaw z 2024, poz. 1782)
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dziennik Ustaw z 2014, poz. 1632)