Dzień wolny na szczepienie - projekt
Projekt ustawy o zmianie ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (druk 1198) przewiduje dzień wolny od pracy dla pracownika i zleceniobiorcy na szczepienie przeciwko COVID-19. W obowiązującym aktualnie stanie prawnym nie ma regulacji uprawniającej pracowników do wolnego na szczepienie. Wspomniany projekt dnia 19 maja 2021 r. skierowano do I czytania w komisjach.
Uzasadnieniem dla projektowanej zmiany jest ułatwienie i przyspieszenie szczepień Polaków, którzy ze względu na godziny pracy nie mogą przyjąć szczepienia.
Zwolnienie z pracy na czas szczepienia następowałoby na podstawie skierowania pracownika na szczepienie, które uprawniony musiałby przedstawić pracodawcy najpóźniej dzień przed planowanym szczepieniem.
Za dzień nieobecności w pracy z powodu szczepienia pracownik zachowywałby prawo do wynagrodzenia wynikającego z jego osobistego zaszeregowania, które określone byłoby stawką godzinową bądź miesięczną.
Przedmiotowy projekt dodaje do ustawy art. 21g:
Art. 21g. 1. Pracownikowi przysługuje dzień wolny od pracy w dniu wykonania szczepienia ochronnego przeciwko COVID-19 na podstawie skierowania, jeżeli przedstawi pracodawcy skierowanie najpóźniej w dniu poprzedzającym dzień wykonania szczepienia ochronnego przeciwko COVID-19.
2. Pracownikowi za dzień wolny od pracy, o którym mowa w ust. 1, przysługuje wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną.
3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do przyjmujących zlecenie, o których mowa w tytule XXI ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740, 2320).
Dzień wolny na szczepienie COVID-19 - aktualny stan prawny
Zgodnie z aktualnym stanem prawnym nie ma regulacji zezwalającej na dodatkowy dzień wolny od pracy na przyjęcia szczepienia ochronnego przeciwko COVID-19. Prawo nie stoi jednak na przeszkodzie praktykom pracodawców, którzy taki dzień przyznają na podstawie przepisów wewnątrzzakładowych. Pamiętajmy, że przepisy prawa pracy zostały skonstruowane w taki sposób, aby chroniły pracownika, ale pracodawca zawsze może korzystniej uregulować sytuację zatrudnianych przez siebie pracowników. Taki dodatkowy dzień wolny na szczepienie z zachowaniem prawa do wynagrodzenia jest jak najbardziej korzystny dla zatrudnionych.
W kontekście szczepień pracowników rozgorzała dyskusja, czy pracodawca może zmusić pracownika do szczepienia. Powszechnie wiadomo, że w stosunku pracy trudno o równość stron. Pracownik może wykonywać wszelkie polecenia przełożonego, obawiając się o utratę pracy. z jednej strony przepisy bhp nakładają na pracodawcę obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa pracy, a z drugiej strony pracodawca nie może decydować o tym, czy pracownik zaszczepi się czy nie. Szczepienie przeciwko COVID-19 jest szczepieniem dobrowolnym, a więc sam pracownik podejmuje decyzję w tej kwestii.
Pracodawca jako zobowiązany do zagwarantowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy może natomiast zachęcać pracowników do szczepień, wskazując na pozytywny wpływ szczepień na "powrót do normalności". Jako zachęta może przewidzieć dodatkowy dzień wolny na szczepienie czy zorganizować punkt szczepień na terenie zakładu pracy.
Czy stosowanie dnia wolnego dla tych, którzy chcą się zaszczepić, stanowi naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu? Nie. Stanowisko to potwierdziła Państwowa Inspekcja Pracy. Jeśli pracodawca wykaże, że stosowane bonusy wprowadził kierując się obiektywnymi przesłankami, nie ma mowy o nierównym traktowaniu. W tej sytuacji pracodawca ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa pracy. Jednym ze sposobów na ograniczenie zakażeń COVID-19 w zakładach pracy jest szczepionka.