Czy rodzic dziecka z niepełnosprawnością ma prawo do dłuższego urlopu?

• Rodzic dziecka z niepełnosprawnością bez dodatkowego urlopu wypoczynkowego
• Praca zdalna rodzica dziecka z niepełnosprawnością
• Indywidualny rozkład czasu pracy rodzica dziecka z niepełnosprawnością
• Dodatkowy urlop wychowawczy pracownika-rodzica dziecka z niepełnosprawnością

Rodzic dziecka z niepełnosprawnością bez dodatkowego urlopu wypoczynkowego

Pracownikowi przysługuje urlop w wymiarze 20 albo 26 dni w zależności od posiadanego stażu pracy. Stanowi o tym art. 154 Kodeksu pracy. W czerwcu do resortu rodziny wpłynęła propozycja zmiany tego przepisu. Autor petycji chciał wprowadzenia dodatkowego urlopu wypoczynkowego w przypadku pracowników będących rodzicami lub opiekunami osób z niepełnosprawnością w stopniu znacznym. Taki dodatkowy urlop przysługiwałby corocznie w wymiarze 10 dni roboczych. „Opiekunowie osób z orzeczoną niepełnosprawnością w stopniu znacznym lub głębokim zmuszeni są do wykorzystywania własnego urlopu wypoczynkowego nie na wypoczynek sensu stricto, ale na zapewnianie bieżącej opieki, organizację wizyt lekarskich, zabiegów rehabilitacyjnych, transportu do placówek zdrowotnych i edukacyjnych, czy załatwianie spraw formalnych i urzędowych w imieniu osoby zależnej” – czytamy w piśmie do MRPiPS. Zdaniem petytora, w praktyce osoba sprawująca codzienną opiekę nad osobą niepełnosprawną nie dysponuje żadnym czasem odpoczynku.

„Uprzejmie informuję, że w Departamencie Prawa Pracy Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej obecnie nie są prowadzone ani planowane prace legislacyjne mające na celu zmianę Kodeksu pracy w zakresie instytucji urlopu wypoczynkowego” – poinformowała Mirosława Brzostek – Kleszcz, Zastępca Dyrektora Departamentu Prawa Pracy. I dodała, iż Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych również nie pracuje nad nowelizacją ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, przyznającą prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego opiekunom osób niepełnosprawnych.

W odpowiedzi na petycję MRPiPS wskazało m.in. na możliwość skorzystania z urlopu opiekuńczego. Przypomnijmy, iż jest to 5 dni w ciągu roku kalendarzowego na zapewnienie osobistej opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym. Przepisy uwzględniają tu syna, córkę, matkę, ojca lub małżonka. Okres urlopu opiekuńczego wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze, ale pracownik nie dostaje za ten czas wynagrodzenia.

Jakie jeszcze prawa pracownicze mają rodzice dzieci z niepełnosprawnościami? Prezentujemy kilka najważniejszych rozwiązań z Kodeksu pracy.

Praca zdalna rodzica dziecka z niepełnosprawnością

Do ważnych uprawnień trzeba z pewnością zaliczyć pracę zdalną. Pracodawca co do zasady ma obowiązek uwzględnić wniosek składany m.in. przez pracownika-rodzica:

• dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności określonym w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz
• dziecka posiadającego odpowiednio opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego lub orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych;
• dziecka posiadającego zaświadczenie „Za życiem”;

Indywidualny rozkład czasu pracy rodzica dziecka z niepełnosprawnością

Rozwiązaniem, które może pomóc pracownikom-rodzicom dzieci z niepełnosprawnościami jest indywidualny rozkład czasu pracy. Zgodnie z art. 142 Kodeksu pracy, na pisemny wniosek pracownika pracodawca może ustalić indywidualny rozkład jego czasu pracy w ramach systemu czasu pracy, którym pracownik jest objęty.

Co istotne, pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika-rodzica dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności. Podobnie jest w przypadku pracownika – rodzica dziecka posiadającego opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego lub orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych.

Pracodawca może odmówić ustalenia indywidualnego rozkładu czasu pracy, jeżeli uwzględnienie takiego wniosku nie jest możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika. O przyczynie odmowy uwzględnienia wniosku pracodawca informuje pracownika w postaci papierowej lub elektronicznej.

Dodatkowy urlop wychowawczy pracownika-rodzica dziecka z niepełnosprawnością

Warto pamiętać, iż rodzice dzieci z niepełnosprawnościami mają prawo do dodatkowego urlopu wychowawczego. Zasadniczo rodzicom przysługuje do 36 miesięcy urlopu wychowawczego. Jest on udzielany na okres nie dłuższy niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia. Jeżeli jednak z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecko wymaga osobistej opieki pracownika, to niezależnie od urlopu podstawowego może być udzielony dodatkowy urlop wychowawczy w wymiarze do 36 miesięcy na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia.