Komu będzie przysługiwać od 2016 r. świadczenie rodzicielskie

Obecnie prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego przysługuje osobom ubezpieczonym będącym m.in. pracownikami czy osobami prowadzącymi działalność gospodarczą.

Począwszy od 1 stycznia 2016 r. na mocy ustawy z 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw świadczenie rodzicielskie będzie przysługiwać osobom, które urodziły dziecko, ale nie otrzymują zasiłku macierzyńskiego ani uposażenia macierzyńskiego. Będą to m.in.:

● bezrobotni (niezależnie od tego, czy są zarejestrowani w urzędzie pracy),

● studenci,

● rolnicy,

● osoby wykonujące pracę na podstawie umów cywilnoprawnych.

Rekomendowany produkt: Rodzina 500+ (PDF)

Prawo do świadczenia rodzicielskiego zyskają również osoby zatrudnione lub prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, jeśli nie będą pobierały zasiłku macierzyńskiego. Wówczas będą mogły ubiegać się o świadczenie rodzicielskie (art. 17c ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych po nowelizacji).

Kto nabędzie prawo do świadczenia rodzicielskiego

Prawo do świadczenia rodzicielskiego nabędzie również ojciec dziecka w przypadku:

● skrócenia okresu pobierania świadczenia rodzicielskiego na wniosek matki dziecka po wykorzystaniu przez nią tego świadczenia za okres co najmniej 14 tygodni od dnia urodzenia dziecka,

● śmierci matki dziecka,

● porzucenia dziecka przez matkę (art. 17c ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych po nowelizacji).

Monitor prawa pracy i ubezpieczeń

Świadczenie rodzicielskie nie będzie przysługiwać, jeżeli:

● co najmniej jeden z rodziców dziecka lub osoba uprawniona otrzymują zasiłek macierzyński lub uposażenie za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub okres urlopu rodzicielskiego;

● dziecko zostało umieszczone w pieczy zastępczej;

● jeden z rodziców dziecka lub osoba uprawniona nie sprawują lub zaprzestali sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, w tym w związku z zatrudnieniem lub wykonywaniem innej pracy zarobkowej, które uniemożliwiają sprawowanie tej opieki;

● w związku z wychowywaniem tego samego dziecka lub w związku z opieką nad tym samym dzieckiem jest już ustalone prawo do świadczenia rodzicielskiego, dodatku do zasiłku rodzinnego, świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna (na podstawie ustawy z 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów);

● za granicą przysługuje świadczenie o podobnym charakterze do świadczenia rodzicielskiego, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Wysokość i okres pobierania świadczenia rodzicielskiego

Wysokość świadczenia rodzicielskiego wyniesie 1000 zł miesięcznie i nie będzie uzależniona od kryterium dochodowego.

Świadczenie będzie przysługiwać od dnia:

● porodu;

● objęcia dziecka opieką, nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10. roku;

● przysposobienia dziecka, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10. roku życia.

Rekomendowany produkt: Nowe prawa rodziców – zasiłki, urlopy, zwolnienia (książka)

Osobie uprawnionej do świadczenia rodzicielskiego ma przysługiwać:

● w tym samym czasie jedno świadczenie rodzicielskie bez względu na liczbę wychowywanych dzieci;

● jedno świadczenie rodzicielskie w związku z wychowywaniem tego samego dziecka.

Długość pobierania świadczenia rodzicielskiego

W przypadku zbiegu uprawnień do:

● świadczenia rodzicielskiego lub

● świadczenia pielęgnacyjnego, lub

● specjalnego zasiłku opiekuńczego, lub

● dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, lub

● zasiłku dla opiekuna

– będzie przysługiwało jedno z tych świadczeń wybrane przez osobę uprawnioną.

Wnioski o świadczenie rodzicielskie będą przyjmowane przez gminne organy realizujące ustawę o świadczeniach rodzinnych, właściwe ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie.

Dołącz do nas na Facebooku!

Kto będzie wypłacał świadczenie rodzicielskie

Wzór wniosku o przyznanie świadczenia rodzicielskiego zacznie obowiązywać wraz z wejściem w życie świadczenia rodzicielskiego, tj. od 1 stycznia 2016 r. Wniosek o wypłatę świadczenia należy złożyć w terminie 3 miesięcy, licząc od dnia:

● urodzenia lub

● przysposobienia dziecka.

Wniosek o świadczenie rodzicielskie należy złożyć w ciągu 3 miesięcy od urodzenia dziecka.

W przypadku gdy świadczenie przysługuje ojcu dziecka, termin 3 miesięcy jest liczony od dnia skrócenia okresu pobierania świadczenia rodzicielskiego, śmierci matki dziecka lub porzucenia przez nią dziecka. W przypadku złożenia wniosku po terminie, nie później jednak niż w okresie 52 tygodni, w przypadku urodzenia jednego dziecka (przysposobienia, objęcia opieką), i odpowiednio dłużej w przypadku urodzenia więcej dzieci – prawo do świadczenia rodzicielskiego ustala się począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek.

Jeśli wniosek o świadczenie zostanie złożony po terminie, prawo do świadczenia zostanie ustalone od miesiąca, w którym wpłynął wniosek.

Objęcie prawem do świadczenia rodzicielskiego

Przepisy przejściowe zakładają, że świadczenie rodzicielskie będzie przysługiwać rodzicom dzieci urodzonych przed datą wejścia w życie zmian, tj. przed 1 stycznia 2016 r., jeśli nie minął okres, przez który przysługuje prawo do świadczenia rodzicielskiego, tj. odpowiednio od 52 do 71 tygodni od urodzenia dziecka w zależności od liczby dzieci (zob. tabela).

Maria B. jest studentką trzeciego roku germanistyki. 15 grudnia 2015 r. urodziła dziecko. W świetle przepisów przejściowych od 1 stycznia 2016 r. będzie jej przysługiwało świadczenie rodzicielskie, gdyż nie upłynął okres 52 tygodni od dnia urodzenia dziecka.

W sytuacji gdy dziecko urodziło się, zostało przysposobione albo objęte opieką przed 1 stycznia 2016 r., prawo do świadczenia rodzicielskiego ustala się od miesiąca wejścia w życie ustawy, tj. od stycznia 2016 r., jeżeli wniosek o ustalenie prawa do świadczenia rodzicielskiego został złożony w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, tj. do 31 marca 2015 r.

Barbara K. jest osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku. 20 listopada 2015 r. urodziła bliźnięta. Jeśli złoży wniosek o świadczenie rodzicielskie najpóźniej do końca marca 2016 r., będzie uprawniona do tego świadczenia począwszy od 1 stycznia 2016 r., mimo że poród nastąpił przed tą datą.

W przypadku złożenia wniosku po terminie, nie później jednak niż po ustawowym okresie pobierania świadczenia rodzicielskiego (po ukończeniu przez dziecko odpowiednio od 52 do 71 tygodni życia w zależności od liczby dzieci – zob. tabela), prawo do świadczenia rodzicielskiego ustala się, począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek.

Beata W. urodziła dziecko 25 grudnia 2015 r. Jeśli wniosek o ustalenie prawa do świadczenia rodzicielskiego złożyłaby po upływie 52 tygodni od daty porodu, tj. przykładowo w lutym 2017 r., prawo do tego świadczenia zostanie ustalone począwszy od lutego 2017 r.

Podstawa prawna:

● art. 3 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych – j.t. Dz.U. z 2015 r., poz. 114; Dz.U. z 2015 r., poz. 1830

● art. 1, art. 19 ustawy z 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw – Dz.U. z 2015 r., poz. 1217; ost.zm. Dz.U. z 2015 r., poz. 1735

Autor: Małgorzata Kozłowska - radca prawny, od 10 lat zajmuje się prawem ubezpieczeń społecznych, autorka licznych publikacji z zakresu składkowego, były wieloletni pracownik ZUS.

Zostań ekspertem portalu Infor.pl