Prawo pracownika do urlopu bezpłatnego
Na pisemny wniosek pracownika pracodawca może udzielić mu urlopu bezpłatnego. Pracownik nie musi uzasadniać swojego wniosku o urlop. Pracownik może składać wniosek o urlop bezpłatny w celu podjęcia innej pracy, w celu sprawowania opieki nad dzieckiem lub celu odpoczynku, kiedy nie ma już prawa do urlopu wypoczynkowego. Pracodawca bez względu na przyczyny uzasadniające wniosek pracownika może odmówić pracownikowi urlopu bezpłatnego.
Czas trwania urlopu bezpłatnego wyznacza pracownik w swoim wniosku. Jednak przy udzielaniu urlopu bezpłatnego, dłuższego niż 3 miesiące, strony mogą przewidzieć dopuszczalność odwołania pracownika z urlopu z ważnych przyczyn. Bez zawarcia takiego zastrzeżenia nie ma prawnej możliwości odwołania pracownika bez jego zgody z urlopu bezpłatnego.
Sytuacja prawna pracownika w czasie urlopu bezpłatnego
Urlop bezpłatny to czas zawieszenia stosunku pracy. Okresu urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Co to w praktyce oznacza? W czasie urlopu bezpłatnego pracodawca jest zwolniony z obowiązku wypłaty pracownikowi wynagrodzenia i innych świadczeń. Pracownik zaś jest zwolniony z obowiązku świadczenia pracy na rzecz pracownika.
Pracownik nie otrzymuje za czas urlopu bezpłatnego wynagrodzenia, o czym również świadczy sama nazwa urlopu – urlop bezpłatny. W czasie urlopu bezpłatnego pracownik nie zachowuje prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, w tym prawa do zasiłku chorobowego i zasiłku opiekuńczego.
W czasie urlopu bezpłatnego pracownik nie ma prawa do urlopu wypoczynkowego i macierzyńskiego. Jednak urlop bezpłatny trwający krócej niż 1 miesiąc nie ogranicza uprawnień pracownika w zakresie urlopu wypoczynkowego.
Urlop bezpłatny jest dla pracownika okresem ochronnym, pomimo iż jest to czas zawieszenia stosunku pracy. Stosunek pracy ulega zawieszeniu, ale trwa nadal. W okres urlopu bezpłatnego pracodawca nie może zwolnić pracownika ani zmienić mu warunków pracy i płacy. Jedynie w przypadku ogłoszenia likwidacji lub upadłości pracodawca może zwolnić pracownika będącego na urlopie bezpłatnym.
Pracownik, który wykorzystał urlop bezpłatny ma prawo powrotu do pracy u swojego pracodawcy. Jeśli pracownik nie zgłosił się do pracy po wykorzystaniu urlopu pracodawca może go zwolnić.
Kiedy urlop bezpłatny zostanie wliczony do stażu pracy
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 Nr 21, poz. 94 z późn. zm.)