Urlopy i odprawy dla pracowników sektora elektroenergetycznego i górnictwa - to bardzo aktualny temat, ponieważ do około 2050 r. planuje się odejść od wydobycia węgla w Polsce. W związku trwają prace nad kolejnym aktem prawnym, który ma wesprzeć sytuację zawodową górników i przedsiębiorstwa z sektora wydobywczego. Proponowany system osłon socjalnych będzie służył zredukowaniu ujemnych konsekwencji społecznych i gospodarczych związanych z realizacją procesu transformacji energetycznej.
- Urlopy i odprawy dla pracowników sektora elektroenergetycznego i górnictwa
- W jakim wymiarze przysługuje urlop energetyczny?
- Komu przysługuje urlop energetyczny?
- W jakim wymiarze przysługuje urlop górniczy?
- Kto udziela urlopu górniczego?
- Czy urlopy energetyczny i górniczy są płatne?
- Jednorazowo oprawa pieniężna - jakie są zasady nabywania?
- W jakiej wysokości przysługuje jednorazowa odprawa pieniężna?
- Kiedy następuje wypłata jednorazowej odprawy pieniężnej?
Urlopy i odprawy dla pracowników sektora elektroenergetycznego i górnictwa
W dniu 11 lipca 2023 r. do Sejmu RP został skierowany rządowy projekt ustawy o osłonach socjalnych dla pracowników sektora elektroenergetycznego i branży górnictwa węgla brunatnego, a już w dniu 14 lipca 2023 r. przekazano Prezydentowi RP i Marszałkowi ustawę z dnia 13 lipca 2023 r. o osłonach socjalnych dla pracowników sektora elektroenergetycznego i branży górnictwa węgla brunatnego (dalej jako: ustawa).
Projekt dotyczy m.in. udzielenia wsparcia dla spółek sektora elektroenergetycznego i branży górnictwa węgla brunatnego (przedsiębiorstwa energetyczne, przedsiębiorstwa górnicze węgla brunatnego, spółki serwisowe przedsiębiorstw górniczych węgla brunatnego) w formie dotacji budżetowych, które będą przeznaczone na pokrycie świadczeń pieniężnych wypłacanych pracownikom spółek tych sektorów, w związku ze skorzystaniem przez nich z systemu osłon socjalnych, takich jak: urlopy energetyczne, urlopy górnicze, jednorazowe odprawy pieniężne.
Uszczegóławiając, zgodnie z ustawą, określa ona:
- zasady nabycia prawa do urlopu energetycznego,
- zasady nabycia prawa do urlopu górniczego,
- zasady wypłaty świadczenia socjalnego w okresie korzystania przez pracowników z urlopu energetycznego i górniczego,
- zasady nabycia prawa do jednorazowej odprawy pieniężnej przez pracowników sektora elektroenergetycznego i zasady jej wypłaty
w okresie wyłączania jednostek wytwórczych oraz przez pracowników branży górnictwa węgla brunatnego w okresie systemowej redukcji, ograniczenia lub zakończenia wydobycia węgla brunatnego, w związku z transformacją sektora elektroenergetycznego.
Jak wynika z uzasadnienia do ustawy: uwzględniając zachodzące w Unii Europejskiej procesy transformacji energetycznej, wynikające z celów redukcji emisji CO2 do 2050 r. oraz z tzw. „Europejskiego Zielonego Ładu”, przedstawiciele Rządu Rzeczypospolitej Polskiej, przedstawiciele spółek górniczych i energetycznych oraz reprezentatywnych organizacji związkowych podpisali w dniu 22 grudnia 2022 r. w Warszawie Umowę Społeczną dotyczącą sektora elektroenergetycznego i branży górnictwa węgla brunatnego, w tym wydzielenia wytwórczych i wydobywczych aktywów węglowych ze spółek z udziałem Skarbu Państwa (zwaną dalej „Umową Społeczną”). Zawarcie Umowy Społecznej wynika z potrzeby zminimalizowania negatywnych skutków społecznych związanych z transformacją sektora elektroenergetycznego i branży górnictwa węgla brunatnego.
W jakim wymiarze przysługuje urlop energetyczny?
Urlop energetyczny przysługuje w wymiarze do 4 lat, jednak pod warunkiem, że skorzystanie z niego pozwoli pracownikowi nabyć prawo do emerytury.
Komu przysługuje urlop energetyczny?
Urlop energetyczny przysługuje trzem grupom pracowników:
- pracownikowi wykonującemu prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze;
- pracownikowi wykonującemu pracę stale i w wymiarze czasu pracy nie niższym, niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy na stanowisku pracy w obszarze produkcyjnym lub remontowym, biorącym udział w procesie wytwarzania energii elektrycznej;
- pracownikom zwolnionym z obowiązku świadczenia pracy w związku sprawowaniem funkcji w okresie kadencji w zarządzie zakładowej organizacji związkowej.
W jakim wymiarze przysługuje urlop górniczy?
Urlop górniczy przysługuje w wymiarze do 4 lat. Urlop górniczy przysługuje pod warunkiem, że skorzystanie z niego pozwoli pracownikowi nabyć prawo do emerytury.
Kto udziela urlopu górniczego?
Urlopu górniczego udziela pracodawca, jednak po ustaleniu przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych okresów uprawniających pracownika do emerytury i okresu tego urlopu niezbędnego do nabycia uprawnień emerytalnych - ZUS ma na to 60 dni od dnia otrzymania wniosku.
Czy urlopy energetyczny i górniczy są płatne?
Tak, urlop energetyczny i urlop górniczy są płatne. Pracownik w czasie urlopu jest zwolniony z obowiązku świadczenia pracy i otrzymuje świadczenie socjalne w wysokości 80% miesięcznego wynagrodzenia pracownika obliczanego jak wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy
Jednorazowo oprawa pieniężna - jakie są zasady nabywania?
Jednorazowa odprawa pieniężna przysługuje pracownikowi, który na dzień rozwiązania stosunku pracy, co bardzo ważne na podstawie porozumienia, nie spełnia warunków do nabycia prawa do urlopu energetycznego lub urlopu górniczego - jeżeli posiada co najmniej 5-letni staż pracy u danego pracodawcy.
W jakiej wysokości przysługuje jednorazowa odprawa pieniężna?
Jednorazowa odprawa pieniężna przysługuje w wysokości 12-krotności miesięcznego wynagrodzenia pracownika obliczanego jak wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy należne według stanu na dzień rozwiązania umowy o pracę.
Kiedy następuje wypłata jednorazowej odprawy pieniężnej?
Wypłata jednorazowej odprawy pieniężnej następuje w dniu rozwiązania umowy o pracę.