PROBLEM
Pracownik zatrudniony od 1 stycznia 2019 r. w pełnym wymiarze czasu pracy jest objęty przestojem ekonomicznym na podstawie tzw. tarczy antykryzysowej od 1 czerwca do 31 sierpnia 2020 r. Jego wynagrodzenie za ten okres zostało obniżone do minimalnej płacy. W lipcu 2020 r. przebywa na zwolnieniu lekarskim przez 10 dni. To jego pierwsza niezdolność do pracy w tym roku. Czy wynagrodzenie chorobowe powinniśmy obliczyć tylko od wynagrodzenia za okres przestoju czy z 12 miesięcy poprzedzających miesiąc wystąpienia niezdolności do pracy?
RADA
Wynagrodzenie chorobowe należy obliczyć z uwzględnieniem wynagrodzenia wypłaconego za okres od lipca 2019 r. do czerwca 2020 r. Szczegóły w uzasadnieniu.
Polecamy: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń – prenumerata.
UZASADNIENIE
Wynagrodzenie za przestój w podstawie zasiłkowej. Przestój to przerwa w wykonywaniu pracy, podczas której pracownik wykazuje gotowość do jej podjęcia. Czas pozostawania w gotowości do pracy jest zaliczany do czasu pracy. Pracownik pozostaje w tym okresie w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub innym wyznaczonym miejscu. Wynagrodzenie za przestój jest wliczane do podstawy wymiaru zasiłku. Jest od niego bowiem należna składka na ubezpieczenie chorobowe i nie przysługuje za czas niezdolności do pracy, lecz za stan gotowości do świadczenia pracy.
Jeśli w firmie ogłoszono tzw. przestój ekonomiczny na podstawie porozumienia zawartego z pracownikami, to za czas tego przestoju wynagrodzenie może być obniżone maksymalnie o 50%, przy czym nie może być niższe niż wynagrodzenie minimalne, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy. Należy zaznaczyć, że w takim przypadku nie dochodzi do obniżenia wymiaru czasu pracy, lecz tylko do obniżenia pensji. Natomiast tylko w razie zmiany umowy o pracę (lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy), polegającej na zmianie wymiaru czasu pracy, podstawę zasiłku stanowi wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy, jeżeli ta zmiana nastąpiła w miesiącu, w którym powstała niezdolność do pracy, lub w miesiącach poprzedzających.
Pracownikowi, który został objęty przestojem, wynagrodzenie chorobowe i zasiłek należy ustalać z uwzględnieniem wynagrodzenia również za miesiące przypadające przed przestojem.
Zatem w przypadku choroby pracownika w lipcu 2020 r. podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego należy obliczyć według ogólnych zasad, czyli z 12 miesięcy poprzedzających niezdolność do pracy, a zatem z okresu od lipca 2019 r. do czerwca 2020 r.
Pracownik chorował w lipcu 2020 r. przez 10 dni. Od 1 czerwca 2020 r. został objęty przestojem ekonomicznym i jego wynagrodzenie zostało obniżone do poziomu minimalnego wynagrodzenia za pracę, tj. do kwoty 2600 zł. Do 31 maja 2020 r. pracownik zarabiał miesięcznie 4000 zł. Podstawę wynagrodzenia chorobowego za lipiec 2020 r. stanowi wynagrodzenie wypłacone za okres od lipca do czerwca 2020 r., czyli:
-
po 3451,60 zł (4000 zł - 4000 zł x 13,71%) za 11 miesięcy = 37 967,60 zł,
-
2243,54 zł (2600 zł - 2600 zł x 13,71%) za 1 miesiąc (czerwiec 2020 r.) = 2243,54 zł,
-
(37 967,60 zł + 2243,54 zł) : 12 miesięcy = 3350,93 zł - podstawa wymiaru wynagrodzenia chorobowego.
Wynagrodzenie chorobowe za lipiec 2020 r. obliczamy następująco:
-
3350,93 zł : 30 = 111,70 zł,
-
111,70 zł x 80% = 89,36 zł,
-
89,36 zł x 10 dni = 893,60 zł.
Ogólne zasady ustalania wysokości świadczenia chorobowego. Wynagrodzenie chorobowe należy obliczać według zasad obowiązujących przy ustalaniu wysokości zasiłku chorobowego. Z kolei podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem tego okresu, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia.
Wynagrodzeniem jest przychód pracownika stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe oraz chorobowe (łącznie 13,71%).
Jeżeli w okresie, z którego jest obliczana podstawa wymiaru świadczenia chorobowego, pracownik nie osiągnął wynagrodzenia wskutek nieobecności w pracy z przyczyn usprawiedliwionych, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, należy:
- wyłączyć wynagrodzenie za miesiące, w których przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy;
- przyjąć, po odpowiednim uzupełnieniu, tj. według zasad właściwych dla danego rodzaju składnika, wynagrodzenie z miesięcy, w których pracownik przepracował co najmniej połowę obowiązującego go czasu pracy.
Uzupełnianie wynagrodzenia zaliczanego do podstawy zasiłkowej. Jeżeli w okresie uwzględnianym w podstawie pracownik w każdym miesiącu z przyczyn usprawiedliwionych wykonywał pracę przez mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy, to przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego należy przyjąć wynagrodzenie za wszystkie miesiące po uzupełnieniu. Obowiązującym pracownika czasem pracy jest liczba dni wynikająca z jego rozkładu czasu pracy (harmonogramu).
Uzupełnienie polega na przyjęciu, że podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi:
- wynagrodzenie miesięczne określone w umowie o pracę lub w innym akcie, na podstawie którego powstał stosunek pracy, jeżeli wynagrodzenie przysługuje w stałej miesięcznej wysokości;
- wynagrodzenie miesięczne obliczone przez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego za przepracowane dni robocze przez liczbę dni przepracowanych i pomnożenie przez liczbę dni, które ubezpieczony był obowiązany przepracować w tym miesiącu, jeżeli przepracował choćby 1 dzień;
- kwota zmiennych składników wynagrodzenia w przeciętnej miesięcznej wysokości, wypłacona za miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, pracownikom zatrudnionym na takim samym lub podobnym stanowisku pracy u pracodawcy, u którego przysługuje zasiłek chorobowy, jeżeli pracownik nie osiągnął żadnego wynagrodzenia.
Aby ustalić, czy nieprzepracowany miesiąc wymaga uzupełnienia, czy należy go wykluczyć z obliczeń - a tym samym jaką część miesiąca pracownik przepracował - przyjmuje się, że na równi z dniami, w których pracownik świadczył pracę, traktuje się dni urlopu wypoczynkowego i inne dni nieobecności w pracy, za które pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Podstawa prawna:
-
art. 3 pkt 3, art. 36, art. 37, art. 38, art. 40 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 870
-
art. 15g ust. 1 i ust. 6 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych - Dz.U. z 2020 r. poz. 374; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1106