Przebywając na urlopie wychowawczym:
- podlegamy obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu i zdrowotnemu,
- nie podlegamy ubezpieczeniu chorobowemu i wypadkowemu.
Dzieje się tak pod warunkiem, że nie mamy ustalonego prawa do emerytury lub renty i nie posiadamy innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych (przez inny tytuł nie należy rozumieć tytułu, z którego dana osoba nabyła prawo do zasiłku macierzyńskiego lub urlopu wychowawczego).
O zaistnieniu takiego faktu zobowiązani jesteśmy poinformować naszego płatnika składek. Ponieważ każda aktywność zawodowa, stanowiąca tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń spowoduje, że przestaniemy podlegać im z tytułu urlopu wychowawczego. Status członka rodziny nie zwalnia osoby przebywającej na urlopie wychowawczym z podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Zobacz: Czy umowa o dzieło rodzi obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne?
I tak na przykład: Jeżeli w trakcie urlopu wychowawczego dana osoba wykonuje umowę zlecenia (zawartą z własnym pracodawcą lub innym podmiotem) lub podejmuje dodatkowe zatrudnienie na podstawie umowy o pracę (zawartej z własnym lub innym pracodawcą), to w okresie wykonywania tej umowy podlega ubezpieczeniom społecznym jako zleceniobiorca/pracownik. Nie podlega natomiast ubezpieczeniom z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym.
Osoba zatrudniona równolegle u dwóch pracodawców albo posiadająca dwie umowy o pracę u tego samego pracodawcy z obydwu tych tytułów przebywa na urlopie wychowawczym powinna wskazać, który z pracodawców będzie płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne w okresie przebywania na urlopie wychowawczym.
Jeżeli osoba przebywająca na urlopie wychowawczym zawarła umowę o dzieło z własnym pracodawcą, w okresie wykonywania tej umowy nadal podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym.
Osoba przebywająca na urlopie wychowawczym, posiadająca gospodarstwo rolne, podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym.
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe podczas urlopu wychowawczego stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia w danym roku, obecnie 1276 zł (do 31 grudnia 2008 r. była to kwota odpowiadająca wysokości świadczenia pielęgnacyjnego). Natomiast podstawę na ubezpieczenie zdrowotne stanowi kwota odpowiadająca wysokości świadczenia pielęgnacyjnego, przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, tj. 420 zł.
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób przebywających na urlopach wychowawczych zmniejsza się proporcjonalnie za miesiąc, w którym nastąpiło odpowiednio objęcie lub ustanie obowiązkowych ubezpieczeń z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym. W takim przypadku kwotę podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniom. Natomiast składka na ubezpieczenie zdrowotne jest miesięczna i niepodzielna, a więc nie stosuje się zasady proporcjonalnego jej zmniejszania w stosunku do okresu podlegania temu ubezpieczeniu.
Hanna D. przebywa na urlopie wychowawczym od 15 października 2008 r. Osoba ta nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty i nie posiada innego tytułu do ubezpieczeń społecznych. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za październik należy pomniejszyć proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniom.
Świadczenie pielęgnacyjne wynosi 420 zł
Podstawa i składki na ubezpieczenia społeczne:
420 zł : 31 (liczba dni października) x 17 (liczba dni podlegania ubezpieczeniom w październiku 2008r.) = 230,323 zł
kwotę podstawy wymiaru składek należy zaokrąglić do pełnych groszy w górę, jeżeli końcówka jest równa lub wyższa od 0,50 grosza, bądź w dół, jeżeli jest niższa od 0,50 grosza po dokonaniu zaokrąglenia, zgodnie z tą zasadą, podstawa wymiaru w omawianym przypadku wynosi 230,32 zł
od tak ustalonej podstawy wymiaru należy następnie wyliczyć należne składki:
- na ubezpieczenie emerytalne 230,32 zł x 19,52% = 44,96 zł
- na ubezpieczenie rentowe 230,32 zł x 6% = 13,82 zł.
Podstawa i składak na ubezpieczenie zdrowotne:
420 zł x 9% = 37,80 zł
Zobacz serwis: Opłacanie składek
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad oraz trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, wypłaconych zasiłków z ubezpieczeń chorobowego i wypadkowego, zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych oraz kolejności zaliczania wpłat składek na poszczególne fundusze
Ustawa z dnia 23 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych