Zgodnie z obowiązującymi, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej wykonują pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy-zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia podlegają:
- obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym,
- obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu, jeżeli wykonują pracę na podstawie takich umów w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności swojego zleceniodawcy (Od 1 stycznia 2010 roku ubezpieczenie to jest obowiązkowe dla wszystkich zleceniobiorców, bez względu na to, gdzie będą wykonywać swoją pracę),
- dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu,
- obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Obowiązek ubezpieczeń istnieje od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy. Składki są obliczane i potrącane z uzyskanych przychodów.
Polecamy produkt: Rewolucja w umowach zlecenie
Powyższy schemat podlegania ubezpieczeniom jest właściwy, jeżeli oprócz umowy zlecenia nie mamy innych tytułów do ubezpieczeń społecznych (np. umowy o pracę, nie prowadzimy działalności itp.), bądź nie jesteśmy uczniami/studentami do ukończenia 26 roku życia (takie osoby nie podlegają żadnym ubezpieczeniom z tego tytułu).
Często z uwagi na nieznaczne przychody z umów cywilnoprawnych, charakter wykonywanej pracy, szukamy dodatkowych źródeł zarobkowania i podpisujemy kolejne umowy tego typu. Jeżeli wykonujemy kilka zleceń jednocześnie, musimy więc rozstrzygnąć, z tytułu której będziemy istniał obowiązek odprowadzania składek społecznych.
Zobacz: Jakim ubezpieczeniom podlega osoba prowadząca pozarolniczą działalność, ...
Zasada jest prosta - jeżeli wykonujemy jednocześnie kilka umów-zleceń podlegamy obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu z tytułu tej umowy zlecenia, która została zawarta najwcześniej. Pozostałe umowy zlecenia będą rodziły jedynie obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego. Poza tym, możemy z dodatkowych umów zgłosić się dobrowolnie do ubezpieczenia emerytalnego i rentowego.
Jednak w każdej chwili trwania tych umów możemy wybrać, z tytułu której chcemy podlegać ubezpieczeniom społecznym obowiązkowo, a które dobrowolnie.
W sytuacji wygaśnięcia pierwszej umowy zlecenia, a trwania nadal drugiej, druga umowa zlecenie staje się dla nas obowiązkowym tytułem do ubezpieczeń społecznych.
Należy również zaznaczyć, że ustalone prawo do emerytury lub renty nie wpływa obecnie na zasady podlegania jednej lub wielu umowom zlecenia. W takiej sytuacji podlegamy obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym oraz zdrowotnemu z tytułu pierwszej z zawartych umów. Możemy dobrowolnie przystąpić do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych także z tytułu pozostałych, wszystkich lub wybranych, umów zleceń, bądź zmienić tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń.
Magdalena W. wykonuje pracę na podstawie umowy-zlecenia, zawartej z firmą A, w jej siedzibie, na okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2009 r. Dodatkowo trafiło jej się krótkie zlecenie w firmie B, na okres od 15 do 20 lutego 2009 r., które wykonała w domu. Następnie, od 1 lipca 2009 r. osoba ta zawarła również 2 umowy agencyjne. Te prace wykonuje poza siedzibą i miejscem prowadzenia działalności zleceniodawców C i D.
Z tytułu umowy zlecenia w firmie A, Magdalena W. została zgłoszona do następujących obowiązkowych ubezpieczeń: emerytalnego, rentowego, wypadkowego i zdrowotnego. Dobrowolnie osoba ta przystąpiła również do ubezpieczenia chorobowego.
Z tytułu zlecenia w firmie B, C i D osoba ta podlegała obowiązkowo tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu. Ubezpieczenia emerytalne i rentowe są w tej sytuacji dobrowolne. Magdalena W. podczas trwania jednocześnie umowy A i B, a potem A, C i D nie wnioskowała o objęcie dobrowolnymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi.
Jednak od 1 września 2009 r. Magdalena W. postanowiła zmienić obowiązkowy tytuł do ubezpieczeń społecznych na umowę w firmie C, ponieważ tam uzyskiwała najniższe przychody, a nie zależało jej na tym, by na konto emerytalne trafiały wysokie składki. Zrezygnowała więc z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych w firmie A i została obowiązkowo objęta tymi ubezpieczeniami z tytułu umowy agencyjnej w firmie C. Zawnioskowała ponownie o dobrowolne ubezpieczenie chorobowe.
W konsekwencji, schemat ubezpieczeń Magdaleny W. wygląda następująco:
Umowa A
– od 1 stycznia 2009r. do 31 sierpnia 2009 r. - obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne oraz dobrowolne chorobowe,
- od 1 września 2009r. do 31 grudnia 2009 r. – tylko obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne.
Umowa B
- od 15 do 20 lutego 2009 r. – obowiązkowe tylko ubezpieczenie zdrowotne.
Umowa C
- od 1 września 2009 r. - obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne oraz dobrowolne chorobowe.
Umowa D
- od 1 lipca 2009r. – tylko obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne.
Zobacz serwis: Tytuły ubezpieczeń
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity - Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz.74 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych ( Dz. U. nr 210 poz. 2135 z późn. Zm.)