Niektórym naszym pracownikom będziemy wypłacali odszkodowanie za powstrzymanie się od działalności konkurencyjnej w czasie trwania stosunku pracy. Odszkodowanie zostało ustalone w stałej miesięcznej kwocie i będzie wypłacane na podstawie składanych przez te osoby co miesiąc oświadczeń o powstrzymaniu się od działalności konkurencyjnej. Czy odszkodowanie powinniśmy wliczyć do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego i zasiłków?
RADA
Odszkodowanie z tytułu umowy o zakazie konkurencji wypłacane w stałej miesięcznej kwocie i bez względu na nieobecność pracownika w pracy spowodowaną absencją chorobową nie powinno być uwzględniane w podstawie wymiaru wynagrodzenia chorobowego i zasiłków. Szczegóły w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
Zakaz konkurencji w trakcie trwania zatrudnienia. Pracodawca może zobowiązać pracownika pozostającego w zatrudnieniu, aby ten nie prowadził wobec niego działalności konkurencyjnej. W tym celu strony stosunku pracy zawierają, pod rygorem nieważności, umowę na piśmie (art. 1013 Kodeksu pracy). Umowa ta wiąże się niekiedy z wypłatą odszkodowania dla pracownika za wywiązywanie się z zawartych w niej postanowień. W odpłatnej umowie o zakazie konkurencji zawieranej w czasie trwania zatrudnienia strony określają, poza wysokością odszkodowania, również termin jego wypłaty. Wypłata, zgodnie z wolą stron, może nastąpić jednorazowo albo miesięcznie.
Składniki wliczane do podstawy zasiłkowej. Dla ustalenia, czy odszkodowanie z tytułu umowy o zakazie konkurencji w czasie trwania zatrudnienia należy uwzględniać w podstawie wymiaru wynagrodzenia chorobowego i zasiłków, istotna jest odpowiedź na następujące pytania:
- czy odszkodowanie stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, a jeżeli tak, to
- czy jest ono pomniejszane za okresy pobierania wynagrodzenia chorobowego i zasiłków.
Wyraźne wskazania w tej kwestii dotyczą odszkodowania z tytułu umowy o zakazie konkurencji zawieranej po ustaniu zatrudnienia (§ 2 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia składkowego). Z przepisów powołanego rozporządzenia wynika, że tego rodzaju odszkodowanie nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Przy czym ze względu na to, że wypłata odszkodowania następuje po ustaniu zatrudnienia, rozpatrywanie tego w aspekcie wliczania go do podstawy zasiłkowej pracownika pozostającego w stosunku pracy jest bezprzedmiotowe.
Natomiast odszkodowanie z tytułu umowy o zakazie konkurencji wypłacane w czasie trwania zatrudnienia pracownika nie jest wyłączone ze składek na ubezpieczenia społeczne. Podlega oskładkowaniu na wskazane ubezpieczenia jak większość przychodów pracowniczych.
Odszkodowanie za zakaz konkurencji wypłacane w czasie trwania zatrudnienia pracownika podlega oskładkowaniu.
Jednak ewentualne uwzględnienie tego rodzaju wypłaty w podstawie wymiaru wynagrodzenia za czas choroby i zasiłków jest uzależnione od tego, czy pracownik zachowuje do niego prawo za okresy pobierania tych świadczeń. Jeżeli bowiem pracownik otrzymuje przychód z tytułu odszkodowania w stałej miesięcznej wysokości, niepomniejszany w żaden sposób w związku z nieobecnością w pracy z powodu choroby i macierzyństwa, to nie należy go wliczać do podstawy wymiaru świadczeń w razie choroby i macierzyństwa (art. 41 ust. 1 ustawy zasiłkowej). Jednak odszkodowanie za powstrzymanie się od działalności konkurencyjnej może zostać wliczone przez ZUS do podstawy wymiaru zasiłku przysługującego pracownikowi za okres po ustaniu zatrudnienia, ale z ograniczeniem tej podstawy do 100% przeciętnego wynagrodzenia.
Pracownik otrzymuje stałe miesięczne wynagrodzenie w wysokości 10 000 zł (ma prawo do wynagrodzenia w tej wysokości od stycznia 2022 r.). Zawarł z pracodawcą umowę o zakazie konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy. Pracodawca przez okres 6 miesięcy, począwszy od 1 marca 2023 r., wypłaca pracownikowi co miesiąc na podstawie tej umowy odszkodowanie w wysokości 15% ww. wynagrodzenia miesięcznego. Wysokość odszkodowania może być zmniejszona wyłącznie wtedy, gdy umowa o pracę rozwiąże się w trakcie miesiąca lub pracownik nie złoży oświadczenia o powstrzymaniu się od działalności konkurencyjnej. Na wysokość odszkodowania nie mają wpływu nieobecności pracownika w pracy z powodu choroby, urlopu czy innych usprawiedliwionych przyczyn. Pracownik chorował przez 2 dni kwietnia 2023 r. W podstawie wymiaru wynagrodzenia chorobowego pracodawca uwzględni wyłącznie miesięczne wynagrodzenie, tj. kwotę 10 000 zł.
art. 41 ust. 1, art. 46 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - j.t. Dz.U. z 2022 r. poz. 1732; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2140
art. 1011 § 1, art. 1013 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 2022 r. poz. 1510; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 240
§ 2 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 728
Renata Tonder
specjalista z zakresu ubezpieczeń społecznych