Płatnicy mają obowiązek opłacić składki na ubezpieczenia społeczne za dany miesiąc, wraz ze złożeniem deklaracji rozliczeniowej i imiennych raportów miesięcznych, nie później niż do 15 dnia następnego miesiąca (art. 47 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych). Krótsze terminy obowiązują osoby fizyczne opłacające składkę wyłącznie za siebie (do 10 dnia następnego miesiąca) oraz jednostki budżetowe i samorządowe zakłady budżetowe (do 5 dnia następnego miesiąca).
W przypadku nieopłacenia składek w terminie płatnik zapłaci odsetki równe odsetkom za zwłokę od zaległości podatkowych (art. 23 ustawy). Wysokość tych odsetek jest równa dwukrotności podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego. Odsetki są naliczane od następnego dnia przypadającego po dniu, w którym płatnik powinien dokonać wpłaty składek. Nie zostaną jednak naliczone, jeśli ich wysokość nie przekraczałaby 6,60 zł.
Porównaj: Co zrobić, gdy brakuje składek emerytalnych na indywidualnym rachunku ubezpieczonego w OFE?
Zapłacone przez płatnika odsetki z tytułu nieterminowego opłacenia składek są częściowo przekazywane przez ZUS, wraz z częścią składki emerytalnej, do otwartego funduszu emerytalnego. Jeśli np. składki na ubezpieczenia społeczne opłacone po terminie za danego ubezpieczonego wynoszą 599 zł, w tym składka podlegająca przekazaniu do OFE (7,3% podstawy wymiaru) wynosi 146 zł, a odsetki za zwłokę wynoszą w sumie 56 zł, to wraz ze składką przekazywaną do OFE Zakład Ubezpieczeń Społecznych powinien przekazać do funduszu 146 zł/599 zł x 56 zł = 13,65 zł. Kwota ta powiększy stan indywidualnego rachunku w OFE i wpłynie na podwyższenie emerytury ubezpieczonego w przyszłości.
Polecamy serwis: ZUS
Poza odsetkami za zwłokę, w sytuacji nieopłacenia składek lub ich opłacenia w zaniżonej wysokości ZUS może ukarać płatnika również w inny sposób: ma prawo wymierzyć dodatkową opłatę do wysokości 100 % nieopłaconych składek. Kara ta może znacznie przekraczać wysokość wymienionych wcześniej odsetek od zaległości, zwłaszcza jeśli opóźnienie trwało kilka miesięcy a nie kilka lat .
Warto pamiętać, że należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 10 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne. Nie przedawnią się jednak należności z tytułu składek zabezpieczone hipoteką lub zastawem. Bieg terminu przedawnienia ulegnie zawieszeniu, gdy płatnik zawrze z ZUS umowę o odroczeniu płatności składek i rozłożeniu zaległości na raty.