Korzystanie w pracy przez pracownika zajmującego kierownicze stanowisko z nielegalnych programów komputerowych jest naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych. Takie postępowanie może stanowić uzasadnioną przyczynę zwolnienia dyscyplinarnego.
Ochrona programów komputerowych
Programy komputerowe korzystają z ochrony przewidzianej przez przepisy ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (zwanej dalej ustawą). Podlegają one ochronie jak utwory literackie (art. 74 ustawy). A zatem prawo do korzystania z programu można nabyć przede wszystkim na podstawie umowy licencyjnej (art. 41 ust. 2 ustawy). Istotne jest także to, że naruszenie cudzych praw autorskich lub praw pokrewnych w celu osiągnięcia korzyści majątkowej zagrożone jest karą grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku (art. 115 ust. 3 ustawy). Tak więc za korzystanie z nielegalnych programów komputerowych można ponosić surową odpowiedzialność karną. Jest to także czyn powszechnie uznany za naganny i zasługujący na potępienie.
Obowiązek dbania o dobro pracodawcy
Pracownik ma obowiązek dbać o dobro zakładu pracy. Jest to jeden z podstawowych obowiązków pracowniczych wynikających ze stosunku pracy i został wprost wyrażony w art. 100 § 2 pkt 4 k.p. Obowiązek dbania o dobro zakładu pracy ma bardzo szeroki zakres i obejmuje powinność dbania zarówno o mienie zakładu pracy, jak i o jego wartości niematerialne (np. uznaną markę, dobre imię czy renomę na rynku).
Obowiązek dbałości o dobro zakładu pracy dotyczy wszystkich pracowników, niezależnie od sposobu nawiązania stosunku pracy oraz rodzaju wykonywanej przez nich pracy. Przy czym fakt zajmowania stanowiska kierowniczego stanowi podstawę do stosowania wobec tego pracownika wyższych wymagań. Zasada ta została również potwierdzona przez Sąd Najwyższy, który stwierdził, że przy ocenie, czy kierownik przedsiębiorstwa, instytucji lub urzędu dopuścił się ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych, należy mu stawiać wyższe wymagania niż szeregowym pracownikom (wyrok SN z 3 kwietnia 1969 r., II PR 86/69).
Ciężkie naruszenie obowiązków
W razie naruszenia przez pracownika jego obowiązku dbałości o dobro zakładu pracy pracodawca jest uprawniony do wypowiedzenia mu umowy o pracę. Natomiast w przypadku ciężkiego naruszenia tego obowiązku może także rozwiązać z nim umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 k.p. Naruszenie obowiązku dbałości o dobro zakładu pracy może się wyrażać m.in. w nagannym zachowaniu pracownika prowadzącym do naruszenia dobrego imienia lub wizerunku pracodawcy. Zachowaniem takim może być także korzystanie przez pracownika w pracy z nielegalnego oprogramowania komputerowego. Dotyczy to zwłaszcza pracowników zajmujących kierownicze stanowiska. Tak też stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 16 listopada 2004 r. (I PK 36/04), uznając, że korzystanie w pracy przez pracownika zajmującego stanowisko kierownicze z nielegalnych programów komputerowych jest naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych i może stanowić uzasadnioną przyczynę rozwiązania stosunku pracy na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 k.p.
Wykorzystywanie nielegalnych programów komputerowych przez pracownika zajmującego w firmie kierownicze stanowisko może stwarzać podejrzenie, że cała firma działa nielegalnie, jest nieuczciwa i nie przestrzega zasad porządku prawnego. Takie nielegalne praktyki w dobie znacznej konkurencji mogą istotnie osłabiać jej pozycję rynkową i zmniejszyć szanse na pozyskanie nowych kontrahentów lub klientów.
Więcej na ten temat znajdziesz w płatnej części serwisu w artykule: Odpowiedzialność za korzystanie z nielegalnego oprogramowania