Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. W przypadku ubezpieczonego innego niż pracownik podstawę wymiaru świadczeń chorobowych stanowi przychód za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
Przed upływem 12 miesięcy
Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem 12 miesięcy kalendarzowych zatrudnienia, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego należy ustalić z faktycznego okresu ubezpieczenia. W takim przypadku podstawą jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne kalendarzowe miesiące zatrudnienia. W przypadku ubezpieczonego niebędącego pracownikiem i nieposiadającego okresu podlegania ubezpieczeniu chorobowemu wynoszącym co najmniej 12 miesięcy podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętny miesięczny przychód z faktycznego okresu ubezpieczenia za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia.
Przykład
Pracownik jest zatrudniony w firmie od 3 marca 2011 r. Zachorował 2 sierpnia 2011 r. Od pierwszego dnia tej niezdolności ma prawo do zasiłku z ubezpieczenia chorobowego. Podstawę zasiłku należy ustalić z przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za pełne miesiące kalendarzowe zatrudnienia, tj. za okres od kwietnia do lipca 2011 r. włącznie. Wynagrodzenia za marzec nie uwzględnia się, ponieważ marzec jest niepełnym kalendarzowym miesiącem zatrudnienia.
Zasady nabywania prawa do zasiłku chorobowego >>
Jeśli w pierwszym miesiącu zatrudnienia pracownik przepracował wszystkie dni robocze, gdyż podjął pracę od pierwszego roboczego dnia w tym miesiącu, to wynagrodzenie za taki miesiąc podlega uwzględnieniu przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku.
Przykład
Pracownik jest zatrudniony od 3 stycznia 2011 r. Zachorował w czerwcu 2011 r. Pracodawca ustalił podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego, a następnie zasiłku, uwzględniając okres zatrudnienia od lutego do maja 2011 r., tj. za 4 pełne kalendarzowe miesiące zatrudnienia.
W tej sytuacji konieczne będzie ponowne przeliczenie podstawy świadczeń chorobowych, ponieważ pracodawca popełnił błąd. Do ustalenia podstawy należy przyjąć również styczeń 2011 r. Mimo że pracownik został zatrudniony od 3 stycznia, to jednak przepracował w tym miesiącu wszystkie dni robocze (1 i 2 stycznia były w 2011 r. dniami wolnymi od pracy). Pracodawca musi skorygować wcześniej ustaloną podstawę wymiaru świadczenia chorobowego, uwzględniając przy jej wyliczaniu również wynagrodzenie za styczeń 2011 r.
W przypadku gdy niezdolność do pracy powstała w drugim miesiącu zatrudnienia, a pracownik został zatrudniony w trakcie miesiąca poprzedniego (pierwszy miesiąc jest niepełnym kalendarzowym miesiącem zatrudnienia), podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie za pełny kalendarzowy miesiąc zatrudnienia, a więc za miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, po uzupełnieniu. Jeśli niezdolność do pracy z powodu choroby powstała przed upływem pierwszego miesiąca zatrudnienia, do podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się wynagrodzenie za ten miesiąc uzupełnione do kwoty, jaką pracownik osiągnąłby, gdyby przepracował pełny miesiąc kalendarzowy.
Przykłady
Pracownik jest zatrudniony od 6 czerwca 2011 r. Wcześniej pracował przez 2 lata u innego pracodawcy. W dniach 16–21 lipca 2011 r. pracownik przebywał na zwolnieniu chorobowym, za które przysługuje mu prawo do wynagrodzenia za czas choroby. Pracownik otrzymuje wynagrodzenie w stałej miesięcznej wysokości.
Do ustalenia wysokości wynagrodzenia chorobowego stosuje się zasady ustalania podstawy zasiłku chorobowego. W przedstawionej sytuacji podstawę wynagrodzenia chorobowego stanowi wynagrodzenie za lipiec, po uzupełnieniu do kwoty, jaką pracownik otrzymałby, gdyby przepracował cały miesiąc. Jeśli pracownikowi przysługuje stałe wynagrodzenie miesięczne, uzupełnienie wynagrodzenia polega na przyjęciu stałego wynagrodzenia pracownika określonego w umowie o pracę lub w innym akcie, na podstawie którego powstał stosunek pracy, tj. pełnego miesięcznego przychodu pracownika pomniejszonego o pełną miesięczną składkę na ubezpieczenia społeczne, która zostałaby pracownikowi potrącona, gdyby pracował cały miesiąc. Wynagrodzenie określone w stawce godzinowej traktuje się jak wynagrodzenie stałe.
***
Pracownik zatrudniony jest od 1 lipca 2011 r. 19 lipca zachorował i przedstawił pracodawcy zaświadczenie lekarskie ZUS ZLA. Pracownik posiada 30-dniowy okres podlegania ubezpieczeniu chorobowemu (tzw. okres wyczekiwania, nabył go z tytułu zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy). U obecnego pracodawcy pracownik uzyskuje wynagrodzenie zmienne (w lipcu uzyskał wynagrodzenie za pracę w wysokości 4860 zł). Ponieważ w poprzednim miejscu pracy wykorzystał już 33 dni wynagrodzenia chorobowego, od pierwszego dnia przysługuje mu zasiłek chorobowy.
Należy ustalić go, uwzględniając wynagrodzenie za lipiec 2011 r., po uzupełnieniu.
Gdy pracownik otrzymuje wynagrodzenie zmienne, a w miesiącu przyjętym do ustalenia podstawy zasiłku przepracował choćby jeden dzień, osiągając z tego tytułu wynagrodzenie, wynagrodzenie to należy podzielić przez liczbę dni roboczych, w których zostało osiągnięte, oraz pomnożyć przez liczbę dni, które pracownik był zobowiązany przepracować w tym miesiącu:
4860 zł (wynagrodzenie za lipiec) : 12 (liczba dni przepracowanych w lipcu) = 405 zł,
405 zł x 21 (liczba dni roboczych w lipcu) = 8505 zł.
Zasiłek chorobowy dla pracownika zatrudnionego w kilku firmach >>
Zasiłek przedsiębiorcy
Podstawę wymiaru zasiłków oraz świadczenia rehabilitacyjnego dla osób prowadzących pozarolniczą działalność i osób współpracujących ZUS oblicza od kwoty, od której zostały obliczone składki na ubezpieczenie chorobowe. Składki na ubezpieczenie chorobowe osoba prowadząca pozarolniczą działalność za siebie i za osobę współpracującą opłaca od takiej samej kwoty, jaka jest podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Składki na ubezpieczenia przedsiębiorcy opłacają od zadeklarowanej kwoty (w przepisach wskazana jest jej minimalna wysokość). Przedsiębiorca ma więc możliwość wpływania na wysokość ewentualnego świadczenia przez opłacanie odpowiednio wysokiej składki ubezpieczeniowej. Musi jednak pamiętać, że podstawa składki chorobowej w przypadku osób ubezpieczonych dobrowolnie nie może przekroczyć 250% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale.
Podstawa prawna:
- art. 36–38, 47 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm.).