Pracodawca jest zobowiązany zwolnić pracownika od pracy na czas niezbędny do stawienia się na wezwanie sądu. Za czas tego zwolnienia pracodawca nie wypłaca wynagrodzenia, jedynie wydaje zaświadczenie określające wysokość utraconego zarobku za czas tego zwolnienia, chyba że obowiązujące u danego pracodawcy przepisy wewnętrzne przewidują zachowanie przez pracownika prawa do wynagrodzenia za czas zwolnienia.
Zwolnienia od pracy i czas pracy związkowca >>
Stawiennictwo pracownika w sądzie
Pracownik powinien uprzedzić pracodawcę o przyczynie i przewidywanym okresie nieobecności w pracy, jeżeli ta przyczyna jest z góry wiadoma lub możliwa do przewidzenia. Natomiast pracodawca jest zobowiązany zwolnić pracownika od pracy na czas niezbędny do stawienia się na wezwanie wskazanego organu, sądu, prokuratury, policji albo organu prowadzącego postępowanie w sprawach o wykroczenia (§ 2 ust. 1 w zw. z § 6 rozporządzenia w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy).
W razie skorzystania przez pracownika ze zwolnienia od pracy (w przypadku gdy obowiązek wypłaty wynagrodzenia za utracony zarobek nie wynika z przepisów wewnątrzzakładowych) pracodawca wystawia pracownikowi zaświadczenie określające wysokość utraconego wynagrodzenia za czas tego zwolnienia (§ 16 ust. 2 ww. rozporządzenia). Zaświadczenie pracodawcy jest podstawą do uzyskania od sądu rekompensaty pieniężnej za utracony zarobek. Wynagrodzenie za utracony zarobek za dzień nieobecności w pracy z powodu wezwania przez sąd przyznaje się w wysokości przeciętnej dziennej dniówki pracownika (art. 85 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). Kwotę tę oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu należnego pracownikowi ekwiwalentu pieniężnego za urlop. Górna granica stawki dziennej utraconego zarobku nie może być wyższa od kwoty stanowiącej równowartość 4,6% kwoty bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe określonej w ustawie budżetowej. W 2011 r. kwota bazowa dla ww. osób wynosi 1766,46 zł, co oznacza, że stawka dzienna nie może przekraczać kwoty 81,26 zł.
WAŻNE!
Pracownik otrzyma rekompensatę za utracony zarobek nawet wówczas, gdy stawił się w sądzie, ale nie został przez sąd przesłuchany.
Obliczanie utraconego zarobku pracownika
Przeciętny dzienny utracony zarobek pracownika oblicza się według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Zasady obliczania ekwiwalentu określa rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop.
Kiedy pracownik ma prawo do dodatków wyrównawczych >>
Ustalając podstawę wymiaru przysługującej pracownikowi jednodniowej rekompensaty, trzeba uwzględnić:
- stałe miesięczne składniki wynagrodzenia w wysokości należnej w miesiącu, w którym pracownik stawił się w sądzie,
- składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy nie dłuższe niż 1 miesiąc w zmiennej wysokości wypłacone w okresie 3 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc, w którym pracownik stawił się w sądzie, w przeciętnej wysokości z tego okresu,
- składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, wypłacone w okresie 12 miesięcy, w średniej wysokości z tego okresu (§ 15–17 rozporządzenia z 8 stycznia 1997 r.).
WAŻNE!
Podstawę wymiaru jednodniowej rekompensaty ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia i innych świadczeń ze stosunku pracy, z wyłączeniem świadczeń, o których mowa w § 6 rozporządzenia z 15 maja 1996 r.
Ustaloną we wskazany powyżej sposób podstawę wymiaru należy podzielić przez współczynnik urlopowy (w 2011 r. współczynnik dla tej grupy pracowników wynosi 21), a następnie uzyskaną kwotę podzielić przez liczbę odpowiadającą dobowej normie czasu pracy obowiązującej pracownika. Otrzymaną stawkę godzinową należy pomnożyć przez taką liczbę godzin, jaką wezwany do sądu pracownik powinien przepracować w dniu nieobecności w pracy.
Przykłady
Pracownik przedstawił pracodawcy wezwanie z sądu cywilnego do stawienia się w charakterze świadka, a następnie zwrócił się o wydanie zaświadczenia o utraconym wynagrodzeniu, jakie by uzyskał, gdyby tego dnia pracował. Wezwanie dotyczyło stawiennictwa w sądzie 10 maja 2011 r. Tego dnia pracownik miał do przepracowania 8 godzin. Pracodawca ma obowiązek zwolnić pracownika tego dnia z pracy i wydać stosowne zaświadczenie. Pracownik otrzymuje miesięczne wynagrodzenie w stałej kwocie 3200 zł i zmienne premie miesięczne (w kwietniu otrzymał premię w wysokości 400 zł, w marcu 450 zł, a w lutym 280 zł).
Krok 1. Obliczamy podstawę wymiaru utraconego zarobku:
- stałe wynagrodzenie miesięczne wynosi: 3200 zł,
- zmienne składniki wynagrodzenia w postaci premii: (400 zł + 450 zł + 280 zł) : 3 miesiące = 376, 67 zł,
- podstawa do dokonania obliczenia utraconego zarobku wynosi: 3576, 67 zł (3200 zł + 376, 67 zł).
Krok 2. Obliczamy stawkę godzinową, dzieląc podstawę wymiaru przez współczynnik urlopowy, a następnie dzielimy przez 8 godzin (norma dobowa pracownika):
3576, 67 zł : 21 = 170, 32 zł,
170,32 zł : 8 godz. = 21,29 zł.
Krok 3. Obliczamy kwotę utraconego zarobku, mnożąc stawkę godzinową przez 8 godzin, którą pracownik przepracowałby, gdyby nie był wezwany do sądu:
21,29 x 8 godz. = 170,32 zł.
Uzyskana kwota przewyższa równowartość 4,6% kwoty bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, tj. kwotę 81,26 zł, co oznacza, że pracownik z tytułu utraconego zarobku otrzyma z sądu zwrot w wysokości 81,26 zł, a nie 170,32 zł.
***
Zadaj pytanie: Forum Kadry
Pracownik wynagradzany według stawki prowizyjnej, zatrudniony na 1/2 etatu, świadczy pracę w normach podstawowych 5 razy w tygodniu po 4 godziny w każdym dniu. 11 maja 2011 r. otrzymał wezwanie do sądu.
Pracownik w 3 miesiącach poprzedzających stawiennictwo w sądzie uzyskał następujące wynagrodzenie:
- w kwietniu – 1580 zł (80 godz. pracy),
- w marcu – 1700 zł (92 godz. pracy),
- w lutym – 1460 zł (80 godz. pracy).
Krok 1. Ustalamy podstawę wymiaru utraconego zarobku:
1580 zł + 1700 zł + 1460 zł = 4740 zł,
4740 zł : 3 = 1580 zł.
Krok 2. Ustalamy wysokość stawki godzinowej:
1580 zł : 10,5 (współczynnik urlopowy obliczony proporcjonalnie do wymiaru etatu) = 150,48 zł,
150,48 zł : 8 godz. = 18,81 zł.
Krok 3. Obliczamy kwotę utraconego zarobku:
18,81 zł x 4 godz. = 75,24 zł.
Podstawa prawna:
- art. 85 ust. 2 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (DzU z 2010 r. nr 90, poz. 594 ze zm.),
- § 2 ust. 1, § 6 rozporządzenia MPiPS z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (DzU nr 60, poz. 281 ze zm.),
- § 15–17 rozporządzenia z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (DzU nr 2, poz. 14 ze zm.).