Wśród wielu należności, które pracodawcy muszą wnosić do ZUS za swoich pracowników, są składki na Fundusz Pracy (FP) oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP). Pracodawcy muszą je opłacać w tych samych terminach co składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz wykazywać w jednej deklaracji rozliczeniowej.
Opłacanie składek na FP i FGŚP
Składka na Fundusz Pracy wynosi 2,45% podstawy jej wymiaru i jest opłacana za pracowników, którzy uzyskują w przeliczeniu na okres miesiąca co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę, a w przypadku gdy jest to ich pierwszy rok zatrudnienia – 80% tego wynagrodzenia. Natomiast składka na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wynosi 0,10% podstawy wymiaru i jest opłacana za wszystkich pracowników, niezależnie od wysokości ich zarobków.
Jak rozliczać składki za osobę pobierającą zasiłek macierzyński >>
Podstawa naliczenia składki na FP oraz FGŚP to ta sama podstawa, od której odprowadza się składkę emerytalną i rentową. Jest jednak jeden wyjątek. Otóż podstawa wymiaru tych składek nie jest ograniczana do 30-krotności przeciętnego wynagrodzenia. Po osiągnięciu tego limitu pracodawca nadal opłaca składki na FP oraz FGŚP.
Ulga w opłacaniu składek
Od 1 stycznia 2009 r. pracodawcy nie muszą opłacać składek na FP oraz FGŚP za pracowników powracających z urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub urlopu wychowawczego. Zwolnienie to uregulowane jest odpowiednio w art. 104a ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz art. 9a ustawy z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy. Przepisy te stosuje się również do pracowników powracających z urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub z dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego.
Ulga w opłacaniu składek na FP oraz FGŚP ma swój maksymalny czasowy wymiar. Wynosi on 36 miesięcy, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po powrocie z urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub z urlopu wychowawczego.
Przychód ze stosunku pracy
Zwolnienie z opłacania składek przysługuje pracodawcy tylko w stosunku do pracowników w rozumieniu Kodeksu pracy. Oznacza to, że za pracownicę zatrudnioną np. w ramach umowy-zlecenia, która powróci z urlopu macierzyńskiego nie przysługuje 36-miesięczne zwolnienie z obowiązku z opłacania składek na FP oraz FGŚP.
Zleceniobiorcy - zasady opłacania składek na Fundusz Pracy >>
Może się zdarzyć, że pracodawca zatrudnia swojego pracownika w ramach stosunku pracy i dodatkowo na podstawie umowy-zlecenia, umowy agencyjnej lub innej umowy o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia. W takim przypadku zwolnienie z opłacania składek na FP oraz FGŚP przysługuje mu wyłącznie w odniesieniu do wypłaconego pracownikowi przychodu ze stosunku pracy. Przychód wypłacony z tytułu umowy cywilnoprawnej nie jest zwolniony z obowiązku opłacenia wspomnianych składek. W związku z tym pracodawca musi od takiego przychodu zawsze opłacić składkę na FGŚP, a obowiązek opłacenia składki na FP zależy od tego, czy pracownik uzyskuje w przeliczeniu na okres miesiąca co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę. Należy jednak podkreślić, że do tego limitu wlicza się również przychód z umowy o pracę. Tak więc pracodawca musi zapłacić składkę na FP od przychodu z umowy cywilnoprawnej wykonywanej dodatkowo przez pracownika powracającego z urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub urlopu wychowawczego, jeśli w danym miesiącu suma tego przychodu oraz przychodu z tytułu stosunku pracy równa jest co najmniej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę (80% tego wynagrodzenia – w przypadku pracownika w pierwszym roku pracy).
Sumowanie okresów ulgi
Okres 36 miesięcy zwolnienia z opłacania składek na FP oraz FGŚP należy liczyć od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło zakończenie urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub urlopu wychowawczego. W przypadku gdy bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego pracownica korzysta z urlopu wychowawczego, 36-miesięczny okres zwolnienia liczy się od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło zakończenie urlopu wychowawczego. W praktyce mogą jednak wystąpić bardziej skomplikowane sytuacje.
Może się zdarzyć, że pracownica bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego powraca do pracy, a na urlop wychowawczy idzie dopiero po jakimś czasie. W takim przypadku 36 miesięcy zwolnienia z opłacania składek na FP oraz FGŚP liczy się od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło zakończenie urlopu macierzyńskiego do miesiąca, w którym nastąpiło rozpoczęcie urlopu wychowawczego. Jeśli przed skorzystaniem pracownicy z urlopu wychowawczego pracodawca nie wykorzystał pełnego 36-miesięcznego zwolnienia, pozostały okres może wykorzystać po jej powrocie z wychowawczego. Ale jest możliwa jeszcze inna sytuacja. Pracownica może być na urlopie wychowawczym dzielonym na kilka części, a pracować pomiędzy kolejnymi częściami tego urlopu. W takim przypadku okres zwolnienia z opłacania składek liczy się od pierwszego dnia miesiąca następującego po powrocie z danej części urlopu do miesiąca rozpoczęcia kolejnej części urlopu wychowawczego. Okresy zwolnienia z opłacania składek przypadające pomiędzy okresami urlopów podlegają sumowaniu, a więc łącznie nie mogą przekroczyć 36 miesięcy.
Przykład
Pracownica przebywa obecnie na urlopie macierzyńskim. Urlop ten zostanie wykorzystany w całości 24 stycznia 2011 r. Od 25 stycznia 2010 r. zamierza wrócić do pracy na ponad 5 miesięcy, a od 1 lipca 2011 r. chciałaby skorzystać z 3-miesięcznego urlopu wychowawczego. Po jego wykorzystaniu zamierza ponownie wrócić do pracy (tym razem na 8 miesięcy). Od 1 czerwca 2012 r. chciałaby wziąć jeszcze 3 miesiące wychowawczego, a następnie powrócić na stałe do pracy. Pracodawca zatrudniający pracownicę będzie zwolniony z opłacania za nią składek na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w następujących okresach:
– od 1 lutego 2011 r. do 30 czerwca 2011 r. (5 miesięcy),
– od 1 października 2011 r. do 31 maja 2012 r. (8 miesięcy),
– od 1 września 2012 r. do 31 lipca 2014 r. (23 miesiące).
Podstawa prawna: