Co do zasady środki z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych powinny być wydatkowane na cele, które wynikają z ustaw określających ich status. W drodze wyjątku w ustawie o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi z 2010 r. (zwanej dalej ustawą) przyjęto, że kwoty te mogą być zagospodarowane także na rzecz pracowników poszkodowanych przez powódź.
Środki z zfśs
Środki z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych mogą być przeznaczone na cele związane z pomocą dla poszkodowanych zatrudnionych u pracodawcy, który utworzył fundusz, a także dla poszkodowanych zatrudnionych u innego pracodawcy (art. 10 ustawy).
Jakkolwiek ustawodawca nie precyzuje, w jakiej formie i na jakich warunkach powinno być przyznawane wsparcie, to w tym zakresie należy sięgnąć do ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Przewiduje się w niej, że pracodawca zobowiązany jest prowadzić działalność socjalną polegającą m.in. na udzielaniu pracownikom pomocy materialnej – rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową. Dla dotkniętych przez powódź powinny być zatem dostępne różnego rodzaju usługi i świadczenia z funduszu. Jednak ich przyznawanie w dalszym ciągu pozostanie uzależnione od sytuacji życiowej i materialnej poszkodowanych.
Czy zapomogi dla pracowników poszkodowanych w powodzi są zwolnione ze składek i podatku >>
Przykład
Pracownik X wystąpił o pożyczkę z zfśs na likwidację szkód wywołanych przez powódź. Pracodawca odmówił udzielenia pożyczki. Pracownik mieszkał bowiem na drugim piętrze i woda nie spowodowała tam zniszczeń.
Kwoty zgromadzone w ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych mogą być także udostępniane osobom świadczącym pracę na rzecz innych pracodawców. W ustawie nie przesądzono, w jaki sposób dokonać takiego przepływu. Wydaje się, że kwestia ta powinna podlegać uzgodnieniom pracodawców. Nie ma wymogu, aby u drugiego pracodawcy utworzony był fundusz.
Środki z zfron
Środki z zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych powinny być przeznaczone na odtworzenie infrastruktury i wyposażenia, utraconych lub zniszczonych miejsc pracy oraz rehabilitacji osób niepełnosprawnych u dysponenta tego funduszu (art. 12 ustawy). Przyjęto także rozwiązanie umożliwiające ratowanie z tych środków warsztatów terapii zajęciowej zagrożonych likwidacją. Do 15% środków funduszu rehabilitacji może być przeznaczone na pomoc indywidualną dla osób niepełnosprawnych na usuwanie skutków powodzi. W szczególności chodzi o zakup utraconego lub zniszczonego sprzętu rehabilitacyjnego, środków pomocniczych i przedmiotów ortopedycznych oraz o ograniczenie barier technicznych i architektonicznych powstałych wskutek powodzi. Dysponent funduszu może przeznaczyć do 10% środków funduszu na przedsięwzięcia wspólne lub na bezzwrotną pomoc na usuwanie skutków powodzi u innego dysponenta takiego funduszu, który poniósł szkody na skutek powodzi.
Warunkiem wykorzystania środków funduszu jest uzyskanie zgody PFRON. O zgodę należy wystąpić najpóźniej do 31 grudnia 2010 r. Akceptacja ze strony PFRON nie jest wymagana jedynie w odniesieniu do pomocy indywidualnej.
Zasady odnoszące się do zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych stosuje się odpowiednio do zakładowego funduszu aktywności.
Jak przy pomocy ZUS odtworzyć dane zniszczone w powodzi >>
Środki z Funduszu Pracy
Pracodawcy mogą także liczyć na zwrot kosztów zatrudnienia. Pieniądze zwracane są ze środków pochodzących z Funduszu Pracy. Ustawa przewiduje, że refundacji podlegają – przez okres do 12 miesięcy – poniesione przez pracodawcę koszty wynagrodzeń, nagród oraz składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu zatrudnienia własnych pracowników oraz bezrobotnych skierowanych do pracy. W przypadku pracowników refundacja dotyczy jedynie zakładów pracy, które zostały zniszczone w wyniku powodzi.
Decyzję o zwrocie kosztów podejmuje starosta w trybie określonym dla prac interwencyjnych, biorąc pod uwagę zakres i skalę zniszczeń u pracodawcy oraz możliwości utrzymania miejsc pracy. Zwracane koszty nie mogą przekroczyć miesięcznie iloczynu dwukrotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę i liczby zatrudnionych pracowników (bezrobotnych) w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy. Pracodawcy stawiany jest warunek utrzymania w tym okresie liczby zatrudnionych pracowników w stosunku do stanu na dzień podpisania umowy o refundację – jednak nie dłużej niż do 31 grudnia 2011 r. W przypadku gdy pracodawca nie dotrzyma warunku, pomoc ulega wstrzymaniu od miesiąca, w którym nastąpiło niedotrzymanie warunku, w wysokości stanowiącej iloczyn przyznanej refundacji na jedną osobę i liczby zwolnionych pracowników.
Przykład
Do pracy u pracodawcy X skierowanych zostało 2 bezrobotnych. Pracodawca podpisał umowę o refundację, w której zobowiązał się nie dokonywać zwolnień w zakładzie do końca 2010 r. Miesięczne wynagrodzenie jednego bezrobotnego wynosiło 3000 zł brutto. Refundacja na rzecz pracodawcy X wyniesie 2634 zł na jednego bezrobotnego za każdy miesiąc (2 x 1317 zł – minimalne wynagrodzenia za pracę w 2010 r.).
Obciążenia publicznoprawne
Poszkodowanym zagwarantowano prawo do skorzystania ze zwolnień i ulg podatkowych, a także odroczenia płatności składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.
Dochody (przychody) poszkodowanego otrzymane na usuwanie skutków powodzi z tytułu nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, darowizny oraz przychody otrzymane na podstawie ustawy są zwolnione od podatku dochodowego. Zwolnienie stosuje się w okresie od 1 maja 2010 r. do 31 grudnia 2012 r.
Wydatki i koszty bezpośrednio sfinansowane z przychodów uzyskanych na podstawie ustawy nie są uznawane za koszty uzyskania przychodów.
Świadczeń uzyskanych w związku z powodzią nie wlicza się do dochodu, od wysokości którego przepisy uzależniają uzyskanie świadczeń o charakterze socjalnym, ulg, dodatków i zwolnień z zakresu m.in. pomocy społecznej i świadczeń rodzinnych. Świadczenia te nie są także wliczane do przychodu, od którego uzależniona jest możliwość uzyskania statusu bezrobotnego.
Składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz inne składki, do których poboru zobowiązany jest ZUS, należne za kwiecień, maj, czerwiec 2010 r. opłacone przez poszkodowanego–płatnika składek do 30 września 2010 r., uważa się za opłacone w terminie. Składki za lipiec, sierpień lub wrzesień 2010 r. także zostaną uznane za opłacone w terminie, jeżeli płatność nastąpi do 31 grudnia 2010 r. W przypadku niedotrzymania terminów zapłaty odsetki za zwłokę będą naliczane odpowiednio od 1 października 2010 r. i od 1 stycznia 2011 r.
Jakie wynagrodzenie powinien otrzymać pracownik, który z powodu powodzi nie przyszedł do pracy >>
Podstawa prawna: