W okresie wypowiedzenia pracownik powinien wciąż świadczyć pracę na rzecz swojego pracodawcy. Niemniej jednak pracodawca może zwolnić podwładnego z tego obowiązku. Wtedy pracownik, mimo że nie świadczy pracy, otrzyma wynagrodzenie. W przypadku pracowników wynagradzanych stałą stawką miesięczną pracownik otrzyma taką samą kwotę jak w każdym innym miesiącu pracy. Problem pojawia się, gdy pracownik jest wynagradzany jeszcze dodatkowymi, zmiennymi składnikami pensji. Przepisy nie precyzują, w jaki sposób w takiej sytuacji wyliczyć wynagrodzenie pracownika. W orzecznictwie i doktrynie pojawiły się więc 3 możliwe sposoby obliczenia wypłaty.
Pracownikowi można zapłacić wynagrodzenie:
- jak za urlop,
- jak ekwiwalent za urlop,
- przestojowe.
Oświadczenie o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę >>
Wynagrodzenie urlopowe
Zdaniem części prawników pracownikowi w czasie zwolnienia z wykonywania pracy przysługuje wynagrodzenie jak za urlop wypoczynkowy. Składniki wynagrodzenia ustalane w wysokości przeciętnej oblicza się z miesiąca, w którym przypadł okres niewykonywania pracy.
Przykład
Pracownikowi wypowiedziano umowę o pracę 28 lutego 2010 r. W okresie 1-miesięcznego wypowiedzenia został zwolniony z obowiązku świadczenia pracy. Wynagradzany jest stałą stawką w wysokości 2784 zł. Oprócz tego otrzymuje 15% premię, wynagrodzenie za nadgodziny (w lutym wystąpiły 3, za które przysługuje 100% dodatek, w związku z tym z tego tytułu pracownik otrzymał 104,40 zł).
Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem >>
W okresie zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy pracownik powinien przepracować 184 godziny.
Ustalając wynagrodzenie za czas zwolnienia od pracy, trzeba ze zmiennych składników wynagrodzenia ustalić podstawę wymiaru, czyli wynagrodzenie faktycznie uzyskane przez pracownika w lutym, w okresie wykonywania pracy. Będzie to:
- 2784 zł – comiesięczna pensja,
- 15% x 2784 zł = 417,60 zł z tytułu premii,
- 104,40 zł – nadgodziny.
Podstawa wyniesie zatem 3306 zł.
Następnie podstawę wymiaru należy podzielić przez liczbę przepracowanych w lutym godzin:
3306 : 163 (160 – wymiar czasu pracy w lutym 2010 r. + godziny nadliczbowe) = 20,28 zł.
Następnie tak uzyskaną stawkę za godzinę zwolnienia należy pomnożyć przez liczbę godzin, jakie pracownik przepracowałby w czasie zwolnienia w marcu 2010 r.:
20,66 zł x 184 = 3731,52 zł (wynagrodzenie za marzec).
Wynagrodzenie jak ekwiwalent za urlop
W doktrynie można spotkać również głosy, że za okres nieświadczenia pracy na wypowiedzeniu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie obliczane jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy. Przy takich obliczeniach składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości trzeba przyjąć w wynagrodzeniu za czas zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy w wysokości należnej w miesiącu nabycia prawa do tego wynagrodzenia. Natomiast inne składniki wynagrodzenia, przysługujące pracownikowi za okresy nie dłuższe niż 1 miesiąc i uzyskane w okresie 3 miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia prawa do tego wynagrodzenia, należy uwzględnić w przeciętnej wysokości z okresu 3 miesięcy. Składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, wypłacone w okresie 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do wynagrodzenia za czas zwolnienia ze świadczenia pracy, uwzględnia się w średniej wysokości z tego okresu.
Przykład
Pracownikowi 31 stycznia 2010 r. wypowiedziano umowę o pracę. Ma on 1-miesięczny okres wypowiedzenia, który upłynie 28 lutego 2010 r. W okresie wypowiedzenia zwolniono go z obowiązku świadczenia pracy. Pracownik otrzymuje stałą pensję w wysokości 2500 zł oraz premię regulaminową uzależnioną od zysku. Za 3 miesiące poprzedzające zwolnienie pracownik otrzymał:
– w listopadzie – 1300 zł premii,
– w grudniu – 1420 zł premii,
– w styczniu –1525 zł premii.
Aby obliczyć podstawę wynagrodzenia, musimy wziąć pod uwagę pensję zasadniczą pracownika oraz średnią kwotę premii z 3 ostatnich miesięcy:
1300 zł + 1420 zł + 1525 zł = 4245 zł,
4245 zł : 3 miesiące = 1415 zł.
Następnie sumujemy wynagrodzenie ze stałych i zmiennych składników:
2500 zł + 1415 zł = 3915 zł.
Podstawę dzielimy przez obowiązujący w 2010 r. współczynnik urlopowy:
3915 zł : 21,08 = 185,72 zł.
Tak otrzymaną stawkę dzienną:
– dzielimy przez 8 godzin:
185,72 zł : 8 godz. = 23,21 zł/godz.,
– i mnożymy przez liczbę godzin, w których pracownik został zwolniony ze świadczenia pracy, ale pozostawał w zatrudnieniu:
23,21 zł/godz. x 160 godz. = 3713,60 zł (kwota należna za luty).
Zwolnienia od pracy >>
Wynagrodzenie jak za przestój
Ostatnim ze sposobów obliczenia wynagrodzenia za okres nieświadczenia pracy w trakcie wypowiedzenia jest wyliczenie go jak wynagrodzenie za przestój. Za takim rozwiązaniem wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z 16 czerwca 2005 r. (I PK 260/04), stwierdzając, że pracownikowi zwolnionemu w okresie wypowiedzenia z obowiązku świadczenia pracy należy się wynagrodzenie w wysokości określonej w art. 81 § 1 k.p., czyli jak za przestój. Pracownik odsunięty od pracy napotyka przeszkody w jej wykonywaniu z przyczyn dotyczących pracodawcy, który podejmuje decyzję o takim zwolnieniu. Dlatego też, stosując ten sposób obliczenia pensji pracownika, przysługiwałoby mu wynagrodzenie określone stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania – 60% wynagrodzenia (jednak nie mniej niż płaca minimalna).
Przykład
Pracownika zwolniono z pracy 31 marca 2010 r. Jest on wynagradzany stawką godzinową w wysokości 27 zł. W okresie wypowiedzenia zwolniono go z obowiązku świadczenia pracy. W związku z tym pracownik za ten czas otrzyma wynagrodzenie:
27 zł x 184 godz. = 4968 zł.
Trudno jednoznacznie stwierdzić, który ze sposobów jest prawidłowy. Zawsze najbezpieczniejszym z punktu widzenia kontroli PIP będzie sposób najkorzystniejszy dla pracownika. Jednak pracodawca może zastosować każdy z wymienionych sposobów.
Podstawa prawna:
- art. 81 § 1, art. 171 § 1 Kodeksu pracy,
- wyrok SN z 16 czerwca 2005 r. (I PK 260/04, OSNP 2006/9–10/145).