Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) – to instytucja państwowa odpowiedzialna za ubezpieczenie społeczne rolników, zajmująca się obsługą rolników w sprawach dotyczących: obejmowania ich ubezpieczeniem społecznym, opłacania składek na to ubezpieczenie, przyznawania i wypłaty świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń: emerytalno-rentowego oraz wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego.
KRUS prowadzi również działalność prewencyjną w zakresie zapobiegania wypadkom przy pracy rolniczej i rolniczym chorobom zawodowym, obejmującą w szczególności:
- analizowanie przyczyn tych wypadków i chorób,
- prowadzenie dobrowolnych nieodpłatnych szkoleń i instruktażu dla ubezpieczonych w zakresie zasad ochrony życia i zdrowia w gospodarstwie rolnym oraz postępowania w razie wypadku przy pracy rolniczej,
- upowszechnianie wśród ubezpieczonych wiedzy o zagrożeniach wypadkami przy pracy rolniczej i rolniczymi chorobami zawodowymi, a także znajomości zasad ochrony życia i zdrowia w gospodarstwie rolnym oraz zasad postępowania w razie wypadku,
- podejmowanie starań o właściwą produkcję i dystrybucję bezpiecznych środków.
Kasa udziela rolnikom informacji o umowach, jakie mogą być zawierane w związku z zamiarem zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej oraz może inicjować i wspierać rozwój ubezpieczeń dla rolników i członków ich rodzin, prowadzonych przez towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych stosownie do przepisów o działalności ubezpieczeniowej.
Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego zajmuje się także prowadzeniem dobrowolnej, nieodpłatnej rehabilitacji leczniczej dla osób uprawnionych do świadczeń, zagrożonych niezdolnością do pracy bądź trwale lub okresowo niezdolnych do pracy w gospodarstwie rolnym.
Z dniem wejścia Polski do UE Kasa realizuje zadania związane z koordynacją zabezpieczenia społecznego w krajach Unii Europejskiej.
KRUS wykonuje też dodatkowe zadania zlecone przez państwo m.in.:
- wypłaca tzw. krajowe renty strukturalne, świadczenia kombatanckie dla inwalidów wojennych,
- obsługuje ubezpieczenie zdrowotne rolników, ich domowników, emerytów i rencistów, a także członków ich rodzin, pełniąc zarazem na rzecz NFZ funkcję płatnika składek na to ubezpieczenie.
Kasą Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego kieruje Prezes jako centralny organ administracji publicznej podległy ministrowi rolnictwa. Prezesa Kasy powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów, na wniosek tego ministra, złożony po zasięgnięciu opinii Rady Rolników. Za realizację zadań przydzielonych poszczególnym strukturom Kasy odpowiadają przed Prezesem dyrektorzy Biur Centrali Kasy, dyrektorzy Oddziałów Regionalnych, kierownicy Placówek Terenowych oraz dyrektorzy innych jednostek organizacyjnych, tj. centrów rehabilitacji rolników i ośrodków rehabilitacyjnych.
.