Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie:
- ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych,
- popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,
- zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.
Pracodawca może w tym trybie rozwiązać każdą umowę, z każdym pracownikiem i w każdym czasie. Decyzja o rozwiązaniu umowy z winy pracownika jest pozostawiona swobodnemu uznaniu pracodawcy, który nawet mając podstawy do jej podjęcia nie musi rozwiązywać umowy w tym trybie, jeżeli oczywiście zachodzą przewidziane tym przepisem przesłanki.
Ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków musi być naruszeniem podstawowych obowiązków, musi być spowodowane przez pracownika świadomie, w sposób przez niego zawiniony, oraz stwarzać zagrożenie dla interesów pracodawcy. Takimi zagrożeniami, zgodnie z ustalonym od wielu lat kierunkiem orzecznictwa, mogą być: nie usprawiedliwiona nieobecność w pracy, nietrzeźwość w czasie wykonywania obowiązków pracowniczych, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości, narażenie na szkodę mienia pracodawcy czy świadome działanie przeciwko interesom pracodawcy (kradzieże, marnotrawstwo, wyłudzanie nienależnych świadczeń).
Zobacz: Kiedy okres pozostawania bez pracy wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia? (art. 51)
Aby przesłankę wypowiedzenia umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia mogło stanowić przestępstwo, musi zostać popełnione w czasie trwania tego stosunku pracy, który ma ulec rozwiązaniu, musi być oczywiste lub stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądowym, a także dyskwalifikować pracownika do pracy na zajmowanym stanowisku.
Trzecia z przyczyn uzasadniająca rozwiązanie umowy w trybie art. 52, to zawiniona utrata uprawnień do wykonywania zawodu. Pracownik, który utracił uprawnienia do wykonywania zawodu w sposób przez siebie nie zawiniony, na przykład wskutek pogorszenia stanu zdrowia, nie może być zwolniony w tym trybie.
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy.
Pracodawca, u którego działa jeden lub więcej związków zawodowych, musi przed podjęciem decyzji o rozwiązaniu bez wypowiedzenia umowy z pracownikiem zwrócić się o informację, czy korzysta on z obrony związkowej. Jeżeli w ciągu 5 dni nie otrzyma informacji, to może podjąć decyzję o rozwiązaniu umowy. Jeżeli związek zawiadomi o korzystaniu przez pracownika z ochrony związkowej, obowiązkiem pracodawcy jest zasięgnięcie opinii związku w sprawie zamierzonej czynności prawnej. O opinię pracodawca zwraca się podając przyczynę uzasadniającą rozwiązanie umowy. Zakładowa organizacja związkowa powinna wyrazić opinię niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 5 dni od chwili zawiadomienia.
Zobacz serwis: ZUS
Zgłoszenie zastrzeżeń przez organizację związkową nie ma wpływu na decyzję pracodawcy.
Podstawa prawna: art. 52 Kodeksu pracy