Żądanie takie jest możliwe, gdy okres wypowiedzenia jeszcze biegnie i nie doszło do rozwiązania umowy lub, gdy umowa uległa rozwiązaniu, przywrócenia do pracy na dotychczasowych warunkach. Pracownikowi przysługuje też alternatywne żądanie przyznania odszkodowania za nieuzasadnione, lub naruszające przepisy o wypowiadaniu, wypowiedzenie takiej umowy.
O rodzaju roszczenia - przywrócenie do pracy czy odszkodowanie - decyduje przede wszystkim sam pracownik. Zgodnie jednak z treścią art. 45 § 2 sąd może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne czy przywrócenia do pracy, gdy żądanie takie okaże się niemożliwe lub niecelowe. Wówczas mimo wyraźnego żądania pracownika sąd może orzec o odszkodowaniu zamiast przywrócenia do pracy.
Zobacz: Odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę (art. 44)
Możliwość żądania uznania wypowiedzenia za nieuzasadnione jest wyrazem szczególnej ochrony trwałości stosunku pracy, nawiązanego na podstawie umowy na czas nie określony. Z art. 45 wynika, że ocena czy przyczyna lub przyczyny wypowiedzenia umowy na czas nie określony były wystarczające do dokonania tej jednostronnej czynności prawnej zmierzającej do definitywnego rozwiązania stosunku pracy, powierzona została sądowi pracy. W konsekwencji to, co w subiektywnej ocenie pracodawcy, dawało podstawę do wypowiedzenia, w obiektywnej ocenie sądu może okazać się niewystarczające do uznania, że wypowiedzenie było uzasadnione.
Pracownikowi przywróconemu do pracy prawomocnym orzeczeniem sądu pracy przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy. Warunkiem wypłacenia tego wynagrodzenia jest przystąpienie pracownika do pracy najpóźniej w terminie 7 dni od uprawomocnienia się orzeczenia przywracającego do pracy lub zgłoszenia pracodawcy gotowości do jej świadczenia z podaniem przyczyn usprawiedliwiających nierozpoczęcie świadczenia pracy w tym terminie.
Jak wskazano wyżej, sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika przywrócenia do pracy, gdy okaże się ono niemożliwe lub niecelowe i wówczas orzeka o odszkodowaniu. Z pod takiej regulacji wyjęte są jednak dwie grupy zawodowe: pracownicy w przedemerytalnym okresie ochronnym i pracownice w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego. W przypadku tej grupy pracowników sąd nie może zasądzić odszkodowania, musi w takim wypadku przywrócić pracownika do pracy. Zasądzenie odszkodowania w stosunku do takich pracowników jest możliwe tylko w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji zakładu.
Zobacz serwis: Kadry
Podstawa prawna: art. 45 Kodeksu pracy