Dla wielu młodych ludzi okres wakacyjny to dobra okazja do podjęcia pracy tymczasowej oraz zdobycia nowego doświadczenia. Na jakich zasadach można zatrudniać pracowników młodocianych i jakie mają przywileje?
Zasady dotyczące zatrudnienia pracowników młodocianych określa art. 191 Kodeksu pracy. W jego rozumieniu pracownikiem młodocianym, jest osoba, która ukończyła 15 lat, ale nie przekroczyła 18. roku życia.
Kto to jest pracownik młodociany
Na zasadach pracownika młodocianego może być zatrudniona osoba, która:
- ma ukończoną co najmniej ośmioletnią szkołę podstawową,
- posiada świadectwo lekarskie stwierdzające, że praca którą będzie wykonywać nie zagraża jej zdrowiu,
- ukończyła ośmioletnią szkołę podstawową, niemająca 15. lat, może być zatrudniona na zasadach określonych dla młodocianych w roku kalendarzowym, w którym kończy 15 lat,
- ukończyła 18 lat w trakcie nauki w ośmioletniej szkole podstawowej, może być zatrudniona na zasadach określonych dla młodocianych w roku kalendarzowym, w którym ukończyła tę szkołę.
Pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikowi młodocianemu opiekę i pomoc niezbędną do wykonywania powierzonej pracy w sposób właściwy i bezpieczny.
Co może robić pracownik młodociany
Pracownik młodociany może wykonywać tylko prace lekkie, czyli takie, które nie powodują zagrożenia jego życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego, a także nie przeszkadzają w wykonywaniu obowiązku szkolnego. Wykaz prac lekkich określa pracodawca zawsze po uzyskaniu zgody lekarza medycyny pracy oraz po zatwierdzeniu przez właściwego inspektora pracy. Z wykazem prac lekkich, jakie będzie mógł wykonywać pracownik młodociany, pracodawca ma obowiązek zapoznać takiego pracownika przed rozpoczęciem pracy.
Do prac lekkich należą, na przykład:
- zbieranie owoców,
- obsługa komputera i urządzeń biurowych,
- roznoszenie ulotek,
- sprzątanie pomieszczeń oraz prace porządkowe wokół budynków,
- porządkowanie dokumentacji biurowej (z ograniczeniem dźwigania ciężarów).
Wymiar czasu pracy pracownika młodocianego
Jeśli pracownik młodociany ma ukończone 16 lat i podejmuje pracę w czasie wakacji szkolnych, to jego wymiar czasu pracy nie może przekroczyć 7 godzin na dobę i 35 godzin w tygodniu. W przypadku 15-latków wymiar czasu pracy wynosi 6 godzin dziennie i 30 godzin tygodniowo. Ten wymiar czasu pracy obowiązuje również w przypadku, gdy dana osoba chce pracować u więcej niż jednego pracodawcy.
Przy podpisywaniu umowy pracodawca ma obowiązek uzyskać od pracownika oświadczenie o zatrudnieniu albo o niepozostawaniu w zatrudnieniu u innego pracodawcy. Ponadto, pracownik młodociany między 16. a 18. rokiem życia nie może pracować w porze nocnej ani w godzinach nadliczbowych. Oprócz skróconej normy dobowej i tygodniowej czasu pracy, młodociani pracownicy muszą mieć zapewnioną 30-minutową, niepodzielną przerwę w dniach, w których pracują powyżej 4,5 godziny.
Jaka umowa dla pracownika młodocianego
Umowa zawierana jest na czas wakacji, a zatem na okres maksymalnie 3 miesięcy. Przy zatrudnieniu pracownika młodocianego dopuszczalne są formy zatrudnienia takie jak:
- umowa o pracę na czas określony,
- umowa z agencją pracy tymczasowej,
- umowa zlecenia,
- umowa o dzieło.
Przed przyjęciem do pracy, bez względu na rodzaj zawartej umowy, pracodawca ma obowiązek, na własny koszt, skierować pracownika młodocianego na badania lekarskie oraz przeszkolić go w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Ile może zarobić pracownik młodociany
Zgodnie z obowiązującymi przepisami każdy pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę, w tym pracownik młodociany, który podjął zatrudnienie pierwszy raz w życiu, ma prawo do 100% wynagrodzenia minimalnego (przy uwzględnieniu proporcji wynagrodzenia do wymiaru etatu). W przypadku wynagrodzenia wypłacanego na podstawie przepracowanych godzin – należy się co najmniej minimalna stawka godzinowa.
Od 1 lipca 2023 r.
- minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 3600 zł brutto miesięcznie
- minimalna stawka godzinowa wynosi 23,50 zł brutto.
Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)