Grzegorz Trejgel, radca prawny w Kancelarii Prawa Pracy „Wojewódka i Wspólnicy” Sp. k.
Zwolnienie grupowe
Ustawa o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników bardzo szeroko zakreśla przyczynę, która uzasadnia jej zastosowanie i zaistnienie „zwolnień grupowych”. Pomimo literalnego brzmienia art. 1 tego aktu prawnego należy uznać, iż do rozwiązania stosunku pracy może dojść, o ile istnieje co najmniej jedna przyczyna niedotycząca pracownika. Ponadto „zwolnienie grupowe” może być dokonywane z kilku przyczyn, przy czym przyczyny te mogą być różne dla poszczególnej grupy zawodowej pracowników zatrudnionych u pracodawcy. Pamiętać także należy, iż wystarczające jest to, że jedynie niektóre przyczyny z ogółu przyczyn, które są podstawą zakończenia stosunku pracy, są przyczynami nieleżącymi po stronie pracownika.
Redukcja zatrudnienia, czyli zwolnienia grupowe
Przyczyny leżące po stronie pracownika
Przyczyny leżące po stronie pracownika to takie, które dotyczą jego osoby w zakresie możliwości świadczenia pracy – fizyczne i psychiczne, a także są to okoliczności wynikające ze sposobu wykonywania pracy, stosunku do wykonywanych obowiązków. Przy czym takie przyczyny mogą być zawinione (np. ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych) jak i niezawinione (np. długotrwała choroba pracownika, utrata kwalifikacji zawodowych w związku z pogorszeniem stanu zdrowia).
Przyczyny nieleżące po stronie pracownika
Natomiast z punktu widzenia „zwolnień grupowych” istotne jest jedynie to, iż przyczyna rozwiązania stosunku pracy nie leży po stronie pracownika, tzn. mogą to być przyczyny zależne od pracodawcy, np. zmiany organizacyjne, zła sytuacja finansowa powodująca zmniejszenie zatrudnienia, ale mogą to być także przyczyny niezależne, np. zmiany stanu prawnego powodujące zmianę profilu działalności. Przyczyną nieleżącą po stronie pracownika jest także wypowiedzenie przez pracodawcę umowy o pracę z tytułu nabycia uprawnień emerytalnych (tak też: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 2008 r., sygn. akt: II PK 119/07).
Zwolnienie z przyczyn niedotyczących pracownika
Polecamy Komplet: INFORLEX.PL Księgowość i Kadry + Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń + INFORorganizer - abonament 12 miesięcy
Skutek zamiaru pracodawcy
Ponadto przyczyna leżąca u podstaw decyzji pracodawcy o „zwolnieniu grupowym” powinna istnieć już w chwil początku procedury przewidzianej w ustawie o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Jednakże skutki zamiaru pracodawcy mogą nastąpić później. Oznacza to, iż pracodawca może dokonać „zwolnień grupowych” z przyczyn leżących po jego stronie przed zajściem okoliczności wywołanej decyzją pracodawcy (np. reorganizacja związana ze zmniejszeniem zatrudnienia, nie oznacza, iż w dacie wypowiedzenia musi dojść do likwidacji części etatów. Ten skutek może nastąpić później) (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 marca 2001 r., sygn. akt: I PKN 325/00, wyrok Sadu Najwyższego z dnia 18 grudnia 2002 r., sygn. akt: I PK 17/02).
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. z 2003 Nr 90, poz. 844 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 Nr 21, poz. 94 z późn. zm.)