Inspekcja pracy nie ma uprawnień, aby zobowiązać związek zawodowy do współpracy z Państwem. Związek zawodowy jest organizacją niezależną i nie mogą Państwo ingerować w jego statutową działalność. Niezależność związku wyraża się m.in. w tym, że nie podlega on żadnemu nadzorowi ze strony Państwowej Inspekcji Pracy.
UZASADNIENIE
Państwowa Inspekcja Pracy ma obowiązek, podobnie jak pracodawca, współdziałać ze związkami zawodowymi (art. 14 ust. 1 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy). Nie może natomiast kontrolować związku zawodowego i wydawać mu poleceń.
Przepisy prawa pracy zobowiązują Państwa do współdziałania w sprawach indywidualnych z zakładową organizacją związkową reprezentującą pracownika z tytułu jego członkostwa w tym związku lub w przypadku wyrażenia zgody na obronę pracownika niezrzeszonego. Współdziałanie to powinno przebiegać zgodnie z ustawą o związkach zawodowych.
Zatem utworzony w Państwa firmie związek zawodowy ma też pewne obowiązki, określone w przepisach prawa pracy. Trudno jednak zmusić organizację związkową do reagowania na kierowane do niej pisma, mimo że przepisy nakładają na związek obowiązek współdziałania z pracodawcą w konkretnej sprawie. Nie mają Państwo jednak większego wpływu na sposób, w jaki związek prowadzi swoją działalność i jak będzie postępował w danej sytuacji.
Nie muszą natomiast Państwo powiadamiać zarządu związku o wszystkich pracownikach, z którymi zamierzają Państwo rozwiązać umowę o pracę. Zamiar rozwiązania umów o pracę należy konsultować ze związkiem w przypadku pracowników, którzy są reprezentowani przez ten związek, tj. w przypadku członków tego związku lub osób niezrzeszonych, które poprosiły związek o obronę, a on wyraził na to zgodę (art. 30 ust. 2 ustawy o związkach zawodowych). W indywidualnych sprawach ze stosunku pracy, w których przepisy prawa pracy zobowiązują pracodawcę do współdziałania z zakładową organizacją związkową, pracodawca jest zobowiązany zwrócić się do tej organizacji o informację o pracownikach korzystających z jej obrony (art. 30 ust. 21 ustawy o związkach zawodowych). Nieudzielenie tej informacji w ciągu 5 dni zwalnia pracodawcę od obowiązku współdziałania z zakładową organizacją związkową w sprawach dotyczących tych pracowników.
Natomiast mogą Państwo zrezygnować z informacji związkowej tylko wtedy, gdy będą Państwo pewni, że związek zawodowy nie reprezentuje danego pracownika.
Jedynym organem nadzorującym związek zawodowy jest sąd rejestrowy. W razie stwierdzenia, że organ związku zawodowego prowadzi działalność sprzeczną z ustawą, ma on możliwość „zdyscyplinowania” związku zawodowego aż do skreślenia tego związku z rejestru włącznie. Postępowanie wszczyna się w tym przypadku na wniosek właściwego prokuratora okręgowego.
Podstawa prawna
- art. 1, art. 30, art. 36 ustawy o związkach zawodowych z 23 maja 1991 r. (Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm.),
- art. 38 Kodeksu pracy,
- art. 14 ust. 1 ustawy z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U. Nr 89, poz. 589 ze zm.).