RADA
Wypłacone przez Państwa firmę, po ustaniu stosunku pracy, odszkodowanie z tytułu umowy o zakazie konkurencji stanowi dla pracownika przychód ze stosunku pracy. Otrzymane kwoty nie mogą korzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Państwa firma jako płatnik ma obowiązek obliczenia, pobrania oraz odprowadzenia na rachunek urzędu skarbowego zaliczek, obliczanych progresywnie, do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostały pobrane.
UZASADNIENIE
Zawieranie przez pracodawców z pracownikami umów o zakazie konkurencji jest bardzo częstą praktyką w obrocie gospodarczym. W związku z tym nasuwa się kilka pytań. Jak w takiej sytuacji kwalifikować wypłacane pracownikom tytułem odszkodowania kwoty? Czy powinny być zaliczane do przychodów ze stosunku pracy? Czy może mogą korzystać ze zwolnienia od opodatkowania? W jaki sposób obliczać i pobierać zaliczki z tego tytułu?
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c, oraz dochody, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Za przychody ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty, niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Oznacza to, że przychodami ze stosunku pracy są wszelkie wypłaty należne pracownikowi z tego tytułu. Nie powinno mieć znaczenia, czy w momencie wypłaty należności pomiędzy pracownikiem a pracodawcą istnieje stosunek pracy, ważne jest, aby był on podstawą do otrzymywanego świadczenia.
Ponieważ w przedstawionej w pytaniu sytuacji wypłata odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji jest skutkiem istniejącego uprzednio pomiędzy Państwa firmą a pracownikiem stosunku pracy, należy uznać, że wypłacane kwoty będą stanowiły dla byłego pracownika przychody ze stosunku pracy. Istotnym argumentem przemawiającym za taką kwalifikacją tego typu świadczeń jest fakt, że zasady zawierania umów o zakazie konkurencji są regulowane przez przepisy Kodeksu pracy.
Potwierdzają to również organy podatkowe. W piśmie z 13 kwietnia 2005 r., nr 2403-PDF-415-21-05 Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Bielsku-Białej stwierdził, że:
Zatem wypłacone (....) odszkodowanie przyznane na podstawie przepisów o zakazie konkurencji stanowi przychód za stosunku pracy podlegający opodatkowaniu na podstawie art. 9, w związku z art. 10 ust. 1 pkt 1 i art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W przypadku odszkodowań wypłacanych na podstawie umowy o zakazie konkurencji przychody uzyskiwane z tego tytułu nie mogą korzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego. Wprawdzie w art. 21 ust. 1 pkt 3 zwolniono z opodatkowania otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych na podstawie tych ustaw, to wyłączono z tego zwolnienia odszkodowania przyznane na podstawie przepisów o zakazie konkurencji.
Potwierdzają to również organy podatkowe. W piśmie Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z 12 września 2006 r., nr 1472/DPC/415-65/06/PK, czytamy, że:
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 updof wolne od podatku są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. d) updof zwolnienie to nie ma zastosowania do odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji. Reasumując, przedmiotowe odszkodowanie nie korzysta ze zwolnienia zawartego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ani ze zwolnienia zawartego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc z tego tytułu ciążą obowiązki płatnika w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych.
Do rozliczenia przychodów uzyskiwanych ze stosunku pracy, w tym odszkodowań wypłacanych na podstawie umowy o zakazie konkurencji, są zobowiązani pracodawcy. Jako płatnicy powinni z tego tytułu:
- obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy,
- przekazywać kwoty zaliczek na podatek w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym je pobrali, na rachunek urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby.
Jeżeli odszkodowanie jest wypłacane w miesięcznych ratach, tak jak ma to miejsce w większości przypadków, to płatnicy od początku tego roku nie mają obowiązku wypełniania miesięcznych deklaracji.
Jeżeli chodzi o wysokość pobieranej zaliczki od odszkodowań wypłacanych na podstawie umowy o zakazie konkurencji, to zastosowanie znajdzie ogólna zasada pobierania zaliczek w wysokości 19%, 30% lub 40% w zależności od wysokości uzyskiwanego dochodu. W związku z tym do miesiąca włącznie, w którym dochody uzyskiwane ze stosunku pracy (w tym odszkodowania z tytułu umowy o zakazie konkurencji) od początku roku przekroczą kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali, należy pobierać zaliczkę w wysokości 19% dochodu uzyskanego w danym miesiącu. Od miesiąca następującego po miesiącu, w którym to przekroczenie nastąpiło, należy pobierać zaliczkę w wysokości 30% dochodu uzyskanego w danym miesiącu.
W związku z powyższym wysokość pobieranej przez Państwa firmę zaliczki będzie uzależniona od wysokości dochodu ze stosunku pracy osiągniętego narastająco od początku roku.
Należy również pamiętać o obowiązku przekazywania pracownikowi oraz właściwemu mu urzędowi skarbowemu imiennej informacji PIT-11 w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym. Jeżeli obowiązek pobierania przez Państwa firmę zaliczek z tytułu wypłaconego odszkodowania ustanie w ciągu roku, będą Państwo zobowiązani do sporządzenia informacji PIT-11 oraz przekazania jej pracownikowi i urzędowi skarbowemu, w terminie do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym została pobrana ostatnia zaliczka.
Potwierdzają to również organy podatkowe. W piśmie Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Poznaniu z 18 stycznia br., nr PD-2-415/288/06, czytamy, że:
Biorąc pod uwagę przytoczone przepisy, należy wskazać, że odszkodowanie wypłacone w ramach umowy o zakazie konkurencji stanowi dochód pracownika i jako takie opodatkowane jest podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Natomiast dotychczasowy pracodawca jako płatnik obowiązany jest pobrać i odprowadzić od wypłaconego odszkodowania zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wystawić informację imienną w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym, a jeżeli obowiązek poboru zaliczek na podatek ustał w ciągu roku, w terminie do dnia 15 miesiąca następującego po miesiącu, w którym została pobrana ostatnia zaliczka.
Podstawa prawna:
- art. 12 ust. 1, art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 99, poz. 658